1/4:yaraḥ anunāsike pratyaye bhāṣāyām nityavacanam |*
2/4:yaraḥ anunāsike pratyaye bhāṣāyām nityam iti ca vaktavyam |
3/4:vāṅmayam |
4/4:tvaṅmayam iti

padāntagrahaṇam anuvartate. yaraḥ padāntasya anunāsike parataḥ vā anunāsikaḥ ādeśo bhavati. vāṅ nayati, vāgnayati. śvaliṇnayati, śvaliṅnayati. agnicinnayati, agnicid nayati. triṣtumnayati, triṣṭub nayati. padāntasya ityeva, vedmi. kṣubhnāti. yaro 'nunāsike pratyaye bhāṣāyāṃ nityavacanaṃ kartavyam. vāṅmayam. tvaṅmayam. vyavasthitavibhāṣāvijñānāt siddham.

yaro 'nunāsike 'nunāsiko vā 8.4.45 padāntagrahaṇam anuvartate. yaraḥ padāntasya anunāsike parataḥ vā anunāsikaḥ ādeśo bhavati. vāṅ nayati, vāgnayati. śvaliṇnayati, śvaliṅnayati. agnicinnayati, agnicid nayati. triṣtumnayati, triṣṭub nayati. padāntasya ityeva, vedmi. kṣubhnāti. yaro 'nunāsike pratyaye bhāṣāyāṃ nityavacanaṃ kartavyam. vāṅmayam. tvaṅmayam. vyavasthitavibhāṣāvijñānāt siddham.

yaro'nunāsike'nunāsiko vā. , 8.4.44 "padāntasya" ityanena "na padāntāṭṭoranām()" 8.4.41 ityataḥ padāntagrahaṇamanuvatrtate, taccārthāt? ṣaṣṭha()ntatāmanubhavatīti darśayati. "vāṅnyati" ityādāvudāharaṇe "jhalāṃ jaśo'nte" 8.2.39 iti gakārādau jaśtve kṛte tasyānunāsikaḥ katrtavyaḥ. "vāṅmayam()" iti. "nityaṃ vṛddhaśarādibhyaḥ" 4.3.142 iti mayaṭ(). "tvaṅmayam()" iti. atrāpi "mayaṅvaitayoḥ" 4.3.141 ityādinā॥

yaro'nunāsike'nunāsiko vā.. yaraḥ padāntasyānunāsike pare'nunāsiko vā syāt. etanmurāriḥ, etad murāriḥ. (pratyaye bhāṣāyāṃ nityam). tanmātramॅhinmayam..

68, 8.4.44 yaro'nunāsike'nunāsiko vā॥ yaraḥ padāntasyānunāsike pare'nunāsiko vā syāt. etanmurāriḥ, etad murāriḥ. (pratyaye bhāṣāyāṃ nityam). tanmātram.cinmayam॥

yaro'nunāsike. `na padāntāṭṭo'rityataḥ padāntādityanuvartate, tacca ṣaṣṭha\ufffdntatayā vipariṇam?yate, tadāha–yaraḥ padāntasyeti. `etanmurāri'riti karmadhārayaḥ. etad-murāririti sthite dasya anunāsiko nakāraḥ, dantasthānasāmyāt, spṛṣṭaprayatnasāmyācca. syāt, rephasakārayoḥ spṛṣṭetspṛṣṭaprayatnabhede'pi mūrghasthānāntaryādityata āha- -sthāneti. `etanmurāri'rityādau sthānataḥ prayatnataścāntaratame sparśe caritārthaḥ=labdhaprayojano'yamanunāsikavidhiḥ sthānamātreṇa āntaryamādāya rephe na pravṛttimarhatītyarthaḥ. `yūni labdhe tu yuvatirjaraṭhe ramate katha'miti nyāyāditi bhāvaḥ. vidyamāne anunāsike parataḥ prāgukto'nunāsiko nityaṃ bhavatītyarthaḥ. tanmātramiti. tat-pramāṇaṃ yasya tattanmātraṃ. `pramāṇe dvayasajdadhnañmātracaḥ' iti mātracpratyayaḥ. cinmayamiti. `nityaṃ vṛddhaśārādibhyaḥ' ityatra `nitya'miti yogavibhāgāttādrūpye mayaṭ. kathaṃ tahīti. yadi pratyaye pare nityamanunāsikaḥ syāttadā `madodagrāḥ kakudmanta' iti kālidāsaprayogaḥ kathamityākṣepaḥ. matupaḥ pratyayatvena tasmin pare dakārasya anunāsikanakārāvaśyambhāvāditi bhāvaḥ. pariharati– yavādīti. yavādigaṇe kudmacchabde dakārasya nirdeśānna tasyānunāsikaḥ. yadi tatra dakārasya nakāra eva iṣṭaḥ syāttarhi nakārameva lāghavānnirdiśediti bhāvaḥ.

yaro'nunāsike'nunāsiko vā 117, 8.4.44 yaro'nunāsike. "na padāntāṭṭo"rityataḥ padāntādityanuvartate, tacca ṣaṣṭha()ntatayā vipariṇam()yate, tadāha--yaraḥ padāntasyeti. "etanmurāri"riti karmadhārayaḥ. etad-murāririti sthite dasya anunāsiko nakāraḥ, dantasthānasāmyāt, spṛṣṭaprayatnasāmyācca. nanu caturmukha ityatrāpi rephasya anunāsiko ṇakāraḥ syāt, rephasakārayoḥ spṛṣṭetspṛṣṭaprayatnabhede'pi mūrghasthānāntaryādityata āha--sthāneti. "etanmurāri"rityādau sthānataḥ prayatnataścāntaratame sparśe caritārthaḥ=labdhaprayojano'yamanunāsikavidhiḥ sthānamātreṇa āntaryamādāya rephe na pravṛttimarhatītyarthaḥ. "yūni labdhe tu yuvatirjaraṭhe ramate katha"miti nyāyāditi bhāvaḥ. pratyayebhāṣāyām. vārtikametat. bhāṣya=lokikaprayogaḥ. tatra prayatne vidyamāne anunāsike parataḥ prāgukto'nunāsiko nityaṃ bhavatītyarthaḥ. tanmātramiti. tat-pramāṇaṃ yasya tattanmātraṃ. "pramāṇe dvayasajdadhnañmātracaḥ" iti mātracpratyayaḥ. cinmayamiti. "nityaṃ vṛddhaśārādibhyaḥ" ityatra "nitya"miti yogavibhāgāttādrūpye mayaṭ. kathaṃ tahīti. yadi pratyaye pare nityamanunāsikaḥ syāttadā "madodagrāḥ kakudmanta" iti kālidāsaprayogaḥ kathamityākṣepaḥ. matupaḥ pratyayatvena tasmin pare dakārasya anunāsikanakārāvaśyambhāvāditi bhāvaḥ. pariharati--yavādīti. yavādigaṇe kudmacchabde dakārasya nirdeśānna tasyānunāsikaḥ. yadi tatra dakārasya nakāra eva iṣṭaḥ syāttarhi nakārameva lāghavānnirdiśediti bhāvaḥ.