Donate
 
 
             Pāṇini Research Tool
> >
feedback

Grammatical Sūtra: परिनिविभ्यः सेवसितसयसिवुसहसुट्स्तुस्वञ्जाम् parinivibhyaḥ sevasitasayasivusahasuṭstusvañjām
Individual Word Components: parinivibhyaḥ sevasitasayasivusahasuṭ‍stusvañjām
Sūtra with anuvṛtti words: parinivibhyaḥ sevasitasayasivusahasuṭ‍stusvañjām pūrvatra (8.2.1), asiddham (8.2.1), saṁhitāyām (8.2.108), apadāntasya (8.3.55), mūrdhanyaḥ (8.3.55), saḥ (8.3.56), iṇkoḥ (8.3.57), aḍvyavāye (8.3.63), api (8.3.63), upasargāt (8.3.65)
Type of Rule: vidhi
Preceding adhikāra rule:8.3.64 (1sthādiṣv abhyāsena ca abhyāsasya)

Description:

((ṣa)) is substituted for the ((s)) of ((sev)), ((sita)), ((saya)), ((siv)), ((sah)), the augment ((suṭ)), ((stu)), and ((svañja)), after the prepositions ((pari)), ((ni)), and ((vi))|| Source: Aṣṭādhyāyī 2.0

[The substitute retroflex 55 sibilant ṣ 39 replaces the non-padá-final 55 dental sibilant s 56 of the verbal items] sév- `serve' (I 530), si-tá- `bound', say-á- `binding', siv- `sew' (IV 2), sáh- `bear, endure (I 905), the initial increment su̱Ṭ, stu- `praise' (II 34) and svanj- `embrace' (1.1.25) [co-occurring after 1.1.67 the preverbs] pári-°, ní-° or ví-° [even with the intervention of the initial increment áṬ 63 in continuous utterance 2.108]. Source: From Aṣṭādhyāyī of Pāṇini In Roman Transliteration translated by Sumitra M. Katre, Copyright © 1987. Courtesy of the University of Texas Press.

A mūrdhanya ‘retroflex sound’ comes in place of the s of verbal roots seva, sita, saya, sivU, ṣaha, sUṬ, stu, and svañja, when used after the preverbs pari, ni, and vi, when aṬ, and also when an abhyāsa intervenes in close proximity Source: Courtesy of Dr. Rama Nath Sharma ©

Source:Srisa Chandra Vasu's Aṣṭādhyāyī of Pāṇini

Anuvṛtti: 8.3.55, 8.3.57, 8.3.63, 8.3.64, 8.3.65, 8.3.56


Commentaries:

Kāśikāvṛttī1: pari ni vi ityetebhyāḥ upasargebhyaḥ uttareṣām seva sita saya sivu saha sustu    See More

Kāśikāvṛttī2: parinivibhyaḥ sevasitasayasivusahasuṭstusvañjām 8.3.70 pari ni vi ityetebhyāḥ u   See More

Nyāsa2: parinidibhyaḥ sevasitasayasibusahasuṭstusvañjām?. , 8.3.70 "ṣevṛ sevṛ sevan   See More

Bālamanoramā1: parinivibhyaḥ. sevetyakāra uccāraṇārthaḥ. `ṣevṛ sevāyā'miti dhātogrrahaṇam Sū #119   See More

Bālamanoramā2: parinivibhyaḥ sevasitasayasivusahasuṭastusvañjām 119, 8.3.70 parinivibhyaḥ. seve   See More

Tattvabodhinī1: parinivabhyaḥ. sevetyatra akāra uccāraṇārthaḥ. na ca yaṅlugnivṛttaye śa nirde Sū #94   See More

Tattvabodhinī2: parinivibhyaḥ sevasitasayasivusahasuṭ?stusvañjām 94, 8.3.70 parinivabhyaḥ. sevet   See More

1.Source: Arsha Vidya Gurukulam
2.Source: Sanskrit Documents


Examples2:


Research Papers and Publications


Discussion and Questions