1/26:yuṣmadasmadoḥ anyatarasyām ananvādeśe |*
2/26:yuṣmadasmadoḥ anyatarasyām ananvādeśe iti vaktavyam |
3/26:grāme kambalaḥ te svam |
4/26:grāme kambalaḥ tava svam |
5/26:grāme kambalaḥ me svam |
6/26:grāme kambalaḥ mama svam |
7/26:ananvādeśe iti kimartham |
8/26:atho grāme kambalaḥ te svam |
9/26:atho grāme kambalaḥ me svam |
10/26:aparaḥ āha : sarve eva vāmnāvādayaḥ ananvādeśe vibhāṣā vaktavyāḥ |
11/26:kambalaḥ te svam |
12/26:kambalaḥ tava svam |
13/26:kambalaḥ me svam |
14/26:kambalaḥ mama svam |
15/26:ananvādeśe iti kimartham |
16/26:atho kambalaḥ te svam |
17/26:atho kambalaḥ me svam |
18/26:na tarhi idānīm idam vaktavyam sapūrvāyāḥ prathamāyāḥ vibhāṣā iti |
19/26:vaktavyam ca |
20/26:kim prayojanam |
21/26:anvādeśārtham |
22/26:anvādeśe vibhāṣā yathā syāt |
23/26:atho grāme kambalaḥ te svam |
24/26:atho grāme kambalaḥ tava svam |
25/26:atho grāme kambalaḥ me svam |
26/26:atho grāme kambalaḥ mama svam

vidyamānapūrvāt prathamāntāt padātuttarayoḥ yuṣmadasmadoḥ vibhāṣa vānnāvādayo na bhavanti. grāme kambalaste svam, grāme kambalastava svam. grāme kambalo me svam, grāme kambalo mama svam. grāme kambalaste dīyate, grāme kambalastubhyaṃ dīyate. grāme kambalo me dīyate, grāme kambalo mahyaṃ dīyate. grāme chātrāstvā paśyanti, grāme chātrāstvāṃ paśyanti. grām chātrā mā paśyanti, grāme chātrā māṃ pśyanti. supūrvāyāḥ iti kim? kambalaste svam. kambalo me svam. pathamāyāḥ iti kim? kambalo grāme te svam. kambalo grāme me svam. yuṣmadasmador vibhāṣā ananvādeśiti vaktavyam. iha mā bhūt, atho grāme kambalaste svam, atho grāme kambalo me svam. apara āha sarva eva vānnāvādayo 'nanvādeśe vibhāṣā vaktavyāḥ. kambalaste svam, kambalastava svam. kambalo me svam, kambalo mama svam. ananvādeśe iti kim? atho kambalaste svam. atho kambalo me svam. na tarhi idānīmidaṃ vaktavyam sapūrvāyāḥ prathamāyā vibhāṣā iti? vaktavyaṃ ca. kiṃ prayojanam? anvādeśārtham. anavādeśe hi vibhāṣā yathā syāt. atho grāme kambalaste svam, atho grāme kambalaste svam. atho grāme kambalo me svam, atho grāmekambalo me svam, atho grāme kambalo mama svam.

sapūrvāyāḥ prathamāyā vibhāṣā 8.1.26 vidyamānapūrvāt prathamāntāt padātuttarayoḥ yuṣmadasmadoḥ vibhāṣa vānnāvādayo na bhavanti. grāme kambalaste svam, grāme kambalastava svam. grāme kambalo me svam, grāme kambalo mama svam. grāme kambalaste dīyate, grāme kambalastubhyaṃ dīyate. grāme kambalo me dīyate, grāme kambalo mahyaṃ dīyate. grāme chātrāstvā paśyanti, grāme chātrāstvāṃ paśyanti. grām chātrā mā paśyanti, grāme chātrā māṃ pśyanti. supūrvāyāḥ iti kim? kambalaste svam. kambalo me svam. pathamāyāḥ iti kim? kambalo grāme te svam. kambalo grāme me svam. yuṣmadasmador vibhāṣā ananvādeśiti vaktavyam. iha mā bhūt, atho grāme kambalaste svam, atho grāme kambalo me svam. apara āha sarva eva vānnāvādayo 'nanvādeśe vibhāṣā vaktavyāḥ. kambalaste svam, kambalastava svam. kambalo me svam, kambalo mama svam. ananvādeśe iti kim? atho kambalaste svam. atho kambalo me svam. na tarhi idānīmidaṃ vaktavyam sapūrvāyāḥ prathamāyā vibhāṣā iti? vaktavyaṃ ca. kiṃ prayojanam? anvādeśārtham. anavādeśe hi vibhāṣā yathā syāt. atho grāme kambalaste svam, atho grāme kambalaste svam. atho grāme kambalo me svam, atho grāmekambalo me svam, atho grāme kambalo mama svam.

sapūrvāyāḥ prathamāyā vibhāṣā. , 8.1.26 sahaśabdo'tra vidyamānavacanaḥ, pṛrvaśabdo vyavasthāvācī. saha vidyamānaṃ pūrva yasyāḥ sā sapūrvā--pañcamyarthe bahuvrīhiḥ, "vopasarjanasya" 6.3.81 iti sahasya sabhāvaḥ. "prathamāyāḥ" iti. pratyayagrahaṇaparibhāṣayā (bho.pa.7) tadantagrahaṇaṃ vijñāyate. ata evāha--"prathamāntāt? padāt()" iti. "yuṣmadasmadorvibhāṣā" ityādi. ādeśaḥ=kathanam(), andādeśaḥ=anukathanam(). na anvādeśo'nanvādeśaḥ. tatrānanvādeśe yuṣmadasmadorvibhādhā bhavatīti vaktavyam(). kimarthamityāha--"iha" ityādi. "sarva eva" ityādi. ye sapūrvāt? prathamāntāt? padātparayoryuṣmadasmadoḥ prāpnuvantyādeśāḥ, ye ca tato'nye te sava evānatvādeśe vibhāṣā vaktavyāḥ. yadyevam? anena vacanenaiva sarvatra vikalpasya siddhatvādapārthakamidaṃ sūtramiti manmamāna āha--"na tarhi" ityādi. "anvādeśārtham? iti. yadyetannocyeta, tato'nanvādeśa ityabhidhānāt? sapūrvāt? prathamāntādanvādeśe vikalpo na syāt(). tasmāt? sapūrvāt? prathamāntādanvādeśe'pi vikalpo yathā syādityevamarthaṃ kriyamāṇe'pyupasaṃkhyāne sūtramidaṃ katrtavyameva. a()smastu kriyamāṇe tadupasaṃkhyānaṃ na katrtavyam(). katham()? siṃhāvalokitatyāyena vibhāṣāgrahaṇaṃ pūrvatrāpyupatiṣṭhate. satra vyavasthitavibhāṣāgrahaṇādananvādeśe sarvatra vikalpo bhaviṣyati, anvādeśe tu nityaṃ dānnāvādayaḥ, sapūrvāyāḥ prathamāyā anvādeśe'pi vikalpa iti॥

sapūrvāyāḥ. vāṃ-nāvādyādeśā ananvādeśe pākṣikāḥ, anvādeśe tu nityā ityuktam. anvādeśe'pi kvacidvikalpārthamidam. sahaśabdo'tra `salomaka' #ityādivadvidyamānavācī. vīdyamānaṃ pūrvaṃ yasya iti vigrahaḥ, `tena saheti tulyayoge' iti sahasya samāsaḥ. tusyayogavacanaṃ prāyikamiti vakṣyamāṇatvāt. `prathame'tyanena tadantaṃ gṛhrate. tadāha–vidyamānetyādinā. parayorityanantaraṃ `yuṣmadasmado'riti śeṣaḥ. bhaktastvamiti. `devadatte'tyadyāhāryam. he devadatta tvamapi bhaktaḥ, ahamapi bhakta ityanvayaḥ. teneti. bhaktatvenetyarthaḥ. trāyate iti pālayatītyarthaḥ. at pūrvavākyopāttayuṣmadasmadarthayoriha punarūpādānādanvādeśo'yam. atra `tene' tyetat pūrvaṃ vidyamānaṃ padaṃ, tataḥ paraṃ `hari'riti prathamāntaṃ, tataḥ parasya yuṣmacchabdasyānvādeśe'pi tvādeśavikalpaḥ. tathā `trāyate' ityetatpūrvaṃ vidyamānaṃ padam, tataḥ paraṃ `saḥ' iti pratamāntam, tataḥ parasyā'smacchabdasyānvādeśe'pi mādeśaviklapaḥ. `trāyata' ityetanmadhyamaṇinyāyenobhayatra saṃbadhyate. tene nimittanimittinoḥ samānavākyasthatvaṃ, sa ityasya vidyamānapūrvatvaṃ ca bodhyam.

sapūrvāyāḥ prathamāyā vibhāṣā , 8.1.26 sapūrvāyāḥ. vāṃ-nāvādyādeśā ananvādeśe pākṣikāḥ, anvādeśe tu nityā ityuktam. anvādeśe'pi kvacidvikalpārthamidam. sahaśabdo'tra "salomaka" #ityādivadvidyamānavācī. vīdyamānaṃ pūrvaṃ yasya iti vigrahaḥ, "tena saheti tulyayoge" iti sahasya samāsaḥ. tusyayogavacanaṃ prāyikamiti vakṣyamāṇatvāt. "prathame"tyanena tadantaṃ gṛhrate. tadāha--vidyamānetyādinā. parayorityanantaraṃ "yuṣmadasmado"riti śeṣaḥ. bhaktastvamiti. "devadatte"tyadyāhāryam. he devadatta tvamapi bhaktaḥ, ahamapi bhakta ityanvayaḥ. teneti. bhaktatvenetyarthaḥ. trāyate iti pālayatītyarthaḥ. at pūrvavākyopāttayuṣmadasmadarthayoriha punarūpādānādanvādeśo'yam. atra "tene" tyetat pūrvaṃ vidyamānaṃ padaṃ, tataḥ paraṃ "hari"riti prathamāntaṃ, tataḥ parasya yuṣmacchabdasyānvādeśe'pi tvādeśavikalpaḥ. tathā "trāyate" ityetatpūrvaṃ vidyamānaṃ padam, tataḥ paraṃ "saḥ" iti pratamāntam, tataḥ parasyā'smacchabdasyānvādeśe'pi mādeśaviklapaḥ. "trāyata" ityetanmadhyamaṇinyāyenobhayatra saṃbadhyate. tene nimittanimittinoḥ samānavākyasthatvaṃ, sa ityasya vidyamānapūrvatvaṃ ca bodhyam.

sapūrvāyāḥ. `saha'śabdo'tra `salomaka'ityatreva vidyamānavacanaḥ. `tena sahetī'tyatra tulyayagavacanaṃ prāyikamiti vakṣyamāṇatvādvidyamānavacanasyāpi sahasya samāsaḥ. `vopasarjanasye'ti sabhāvaḥ. `prathamāyā'iti ca pratyayagrahaṇāttadantavidhirityāvocyāha– vidyamānapūrvādityādi. `ete vānāvādaya ādeśāḥ'ityaviśeṣottayaiva vibhāṣayā siddhe, kimarthamidaṃ va canamityāśaṅkāṃ parihannāha–anvādeśe'pīti. bhaktastvamityādi. tvaṃ harestvaṃ bhaktastenaiva kāraṇenā'hamapī ti vyācakṣāṇānāṃ tu yacchabdādhyāhārakleśa iti bodhyam. atra `tene'ti pūrvaṃ vidyamānaṃ padaṃ, tato haririti prathamāntaṃ, tataḥ parasya yuṣmacchabdasyādeśaḥ. tathā `trāyate'ikatyasmātparaṃ`sa'iti prathamāntaṃ, tataḥ parasyā'smacchabdasyādeśaḥ.

sapūrvāyāḥ prathamāyā vibhāṣā 361, 8.1.26 sapūrvāyāḥ. "saha"śabdo'tra "salomaka"ityatreva vidyamānavacanaḥ. "tena sahetī"tyatra tulyayagavacanaṃ prāyikamiti vakṣyamāṇatvādvidyamānavacanasyāpi sahasya samāsaḥ. "vopasarjanasye"ti sabhāvaḥ. "prathamāyā"iti ca pratyayagrahaṇāttadantavidhirityāvocyāha--vidyamānapūrvādityādi. "ete vānāvādaya ādeśāḥ"ityaviśeṣottayaiva vibhāṣayā siddhe, kimarthamidaṃ va canamityāśaṅkāṃ parihannāha--anvādeśe'pīti. bhaktastvamityādi. tvaṃ harestvaṃ bhaktastenaiva kāraṇenā'hamapī ti vyācakṣāṇānāṃ tu yacchabdādhyāhārakleśa iti bodhyam. atra "tene"ti pūrvaṃ vidyamānaṃ padaṃ, tato haririti prathamāntaṃ, tataḥ parasya yuṣmacchabdasyādeśaḥ. tathā "trāyate"ikatyasmātparaṃ"sa"iti prathamāntaṃ, tataḥ parasyā'smacchabdasyādeśaḥ.