Kāśikāvṛttī1:
kavateḥ abhyāsasya yaṅi parataḥ cuḥ na bhavati. kokūyate uṣṭraḥ. kokūyate svaraḥ
See More
kavateḥ abhyāsasya yaṅi parataḥ cuḥ na bhavati. kokūyate uṣṭraḥ. kokūyate svaraḥ. kavateḥ iti
vikaraṇanirdeśaḥ kauteḥ kuvateśca nivṛttyarthaḥ. tayoḥ cutvam eva bhavati. cokūyate. yaṅi
iti kim? cukuve.
Kāśikāvṛttī2:
na kavater yaṅi 7.4.63 kavateḥ abhyāsasya yaṅi parataḥ cuḥ na bhavati. kokūyate
See More
na kavater yaṅi 7.4.63 kavateḥ abhyāsasya yaṅi parataḥ cuḥ na bhavati. kokūyate uṣṭraḥ. kokūyate svaraḥ. kavateḥ iti vikaraṇanirdeśaḥ kauteḥ kuvateśca nivṛttyarthaḥ. tayoḥ cutvam eva bhavati. cokūyate. yaṅi iti kim? cukuve.
Nyāsa2:
na kavateryaṅi. , 7.4.63 pūrveṇa prāptasya cutvasyāyaṃ niṣedhaḥ. "kokūyate&
See More
na kavateryaṅi. , 7.4.63 pūrveṇa prāptasya cutvasyāyaṃ niṣedhaḥ. "kokūyate" iti. "akṛtsārvadhātukayoḥ" 7.4.25 iti dīrghaḥ, "guṇo yaṅlukoḥ" 7.4.82 ityabhyāsasya guṇaḥ.
atha vikaraṇanirdeśaḥ kimarthaḥ, na "koḥ" ityevocyeta? ityata āha--"kavateḥ" ityādi. "kuṅ? śabde" (dhā.pā.1401) iti taudādikaḥ, "ku śabde" (dhā.pā.1042) ityādādikaḥ, "kuṅ()" (dhā.pā.151) iti maudādikaḥ śabdārtha eva; tatra bhauvādikasya grahaṇaṃ yathā syāt(), itarayormā bhūdityevamartho vikaraṇanirdeśaḥ. nanu cānayornivṛtteretat? phalam()--cokūyata ityetadapi rūpaṃ yathā syāditi, etacca "koḥ" ityapi nirdeśe niranubandhakaparibhāṣayā kautereva niranuvandhakasya grahaṇe sati sidhyatyeva, tasmāt? "koḥ" ityevaṃ nirdeśaḥ katrtavyaḥ? naitadevam(); satyapi hi śabdārthatve bhidyata evaiṣāmabhidheyam(). tathā hi--kavatistāvadavyaktaśabde vatrtate--uṣṭraḥ kokūyata iti; kuvatirapyātrtasvare vatrtate--cokūyate bṛṣala iti, poḍita ityarthaḥ; kautistu śabadamātre. tasmādviśiṣyaṭārthasya parigraho yathā syādityevamartho vikaraṇanirdeśaḥ katrtavyaḥ. nanu lugvikaraṇaparibhāṣayā kauterna bhaviṣyatīti, tatkimarthaṃ tannivṛttayarthatā vikaraṇasyopapadyate? evaṃ manyate--kuvatinivṛttyartho'vaśyaṃ vikaraṇanirdeśaḥ katrtavyaḥ, so'nyārthaḥ kriyamāṇaḥ kauternivṛttyartho'pi bhavati, tena lugvikaraṇaparibhāṣā (vyā.pa.50) atra kauternivṛttyarthamāśrayitavyā na bhavati.
"cukuve" iti. pūrvavat? taśabdasyaic? "aci śnudhātu" 6.4.77 ityādinovaṅ()॥
Tattvabodhinī1:
na kavateryaṅi. iha korityeva vācye kavateriti śapā nirdeśātkūṅ śabda iti
bhvād Sū #404
See More
na kavateryaṅi. iha korityeva vācye kavateriti śapā nirdeśātkūṅ śabda iti
bhvādireva gṛhrate na tu ku śabda ityadādiḥ, kūṅ śabda iti tudādiścetyāśayenāha-
- kautikuvatyostviti. nanu `ko'rityukte'pi kūṅaḥ prasaṅgo nāsti,
dīrghāntatvāt, lugvikaraṇaparibhāṣayā ca kauterapi prasaṅgo nāstīti cet. atrāhuḥ-
- `ko'rityukte tu ninubandhaparibhāṣāyā api jāgarūkatvādubhayogrrahaṇaṃ syāditi
kautivyāvṛttyarthaṃ śapā nirdeśa kartavyaḥ. kṛte ca tasminkuvatimapi
vyāvartayatītyatra tātparyamiti. `kuṅa' ityevā'tra suvacam.
Tattvabodhinī2:
na kavateryaṅi 404, 7.4.63 na kavateryaṅi. iha korityeva vācye kavateriti śapā n
See More
na kavateryaṅi 404, 7.4.63 na kavateryaṅi. iha korityeva vācye kavateriti śapā nirdeśātkūṅ śabda iti bhvādireva gṛhrate na tu ku śabda ityadādiḥ, kūṅ śabda iti tudādiścetyāśayenāha-- kautikuvatyostviti. nanu "ko"rityukte'pi kūṅaḥ prasaṅgo nāsti, dīrghāntatvāt, lugvikaraṇaparibhāṣayā ca kauterapi prasaṅgo nāstīti cet. atrāhuḥ-- "ko"rityukte tu ninubandhaparibhāṣāyā api jāgarūkatvādubhayogrrahaṇaṃ syāditi kautivyāvṛttyarthaṃ śapā nirdeśa kartavyaḥ. kṛte ca tasminkuvatimapi vyāvartayatītyatra tātparyamiti. "kuṅa" ityevā'tra suvacam.
1.Source: Arsha Vidya Gurukulam
2.Source: Sanskrit Documents