Kāśikāvṛttī1:
ī iti vartate. acarṇāntasya aṅgasya cvau parataḥ īkārādeśo bhavati. śuklībhavati
See More
ī iti vartate. acarṇāntasya aṅgasya cvau parataḥ īkārādeśo bhavati. śuklībhavati.
śuklīsyāt. khaṭvīkaroti. khaṭvīsyāt.
Kāśikāvṛttī2:
asya cvau 7.4.32 ī iti vartate. acarṇāntasya aṅgasya cvau parataḥ īkārādeśo bha
See More
asya cvau 7.4.32 ī iti vartate. acarṇāntasya aṅgasya cvau parataḥ īkārādeśo bhavati. śuklībhavati. śuklīsyāt. khaṭvīkaroti. khaṭvīsyāt.
Nyāsa2:
asya cvau. , 7.4.32 "cvau ca" 7.4.26 iti dīrghasyāpavādaḥ॥
Bālamanoramā1:
asya cvau. ītsyāditi. `ī dhrādhmo'rityatastanuvṛtteriti bhāvaḥ. verlopa iti
See More
asya cvau. ītsyāditi. `ī dhrādhmo'rityatastanuvṛtteriti bhāvaḥ. verlopa iti.
`vairapṛktasye'tyanena'ti śeṣaḥ. cvyantatvādavyayatvamiti.
`ūryādicviḍācaśceti'nipātatvātsvarādinipātamityavyayatvamityarthaḥ.
`taddhitaścāsarvavibhakti'rityatra `śasprabhṛtayaḥ prāksamāsāntebhyaḥ' iti
parigaṇiteṣvantarbhāvādavyayatvamiti kecit. kṛñyoge udāharati–kṛṣṇa iti.
vastuto'kṛṣṇaḥ sanveṣādinā kṛṣṇabhāve prāpnotītyarthaḥ. taṃ karotīti. akṛṣṇaṃ
kṛṣṇarūpeṇa saṃpadyamānaṃ karotītyarthaḥ. kṛṣṇīkarotīti. atra vastuto'kṛṣṇo naṭaḥ
prakṛtibhūtaḥ. sa tāvatkṛṣṇabhāvaṃ vikāraṃ prāpnuvansampadyamānatvātsampadyakartāṃ
bhavatīti tatrā'bhedāropamavalambya vartamāno vikārabhūtakṛṣṇavācakaḥ śabdaḥ.
tasmāccvipratyayaḥ. cakāra it, ukāra uccāraṇārthaḥ. tasminpare akārasya īttvam.
`verapṛktasye'ti vakāralopaḥ. `kṛṣṇī'ti īkārāntamavyayam. brāhṛībhavatīti. abrāhṛ
brāhṛ saṃpadyamānaṃ bhavatītyarthaḥ. brāhṛnśabdāccviḥ. antarvartinīṃ
vibhaktimāśritya padatvānna lopaḥ. ītvamiti bhāvaḥ. atyantasvārthikānāmeva
prātipadikādutpattirnatu subantāditi na#iyamaḥ. ato na cveḥ
prātipadikādutpattiḥ,kiṃtu subantādeveti bodhyam. ata eva agaurgoḥ samapadyata
go'bhavadityatra cvyantasya gośabdasya `eṅaḥ padāntā'diti pararūpamudāhmataṃ bhāṣye
saṅgacchata ityalam. gaṅgī syāditi. agaṅgā gaṅgātvena saṃpadyamānā syādityarthaḥ.
`asya cvau' iti īttvam. doṣābhūtamahariti. doṣetyākārāntamavyayaṃ rātrāvityarthe
vartate. iha tu rātrirityarthaḥ vatrtate. adoṣābhūtamaho
bahulameghāvaraṇāndhakārāddoṣābhūtamityarthaḥ. divābhūtārātririti.
divetyākārāntamavyayamahanītyarthe iha tu aharityarthe vartate.
candrikātiśayavaśādaharbhūtetyarthaḥ. nanu `avyayasya cvāvīttvaṃ ne'ti vārtikam
`asya cvau' iti sūtrabhāṣye na dṛśyata ityata āha–etacceti.
Bālamanoramā2:
asya cvau , 7.4.32 asya cvau. ītsyāditi. "ī dhrādhmo"rityatastanuvṛtte
See More
asya cvau , 7.4.32 asya cvau. ītsyāditi. "ī dhrādhmo"rityatastanuvṛtteriti bhāvaḥ. verlopa iti. "vairapṛktasye"tyanena"ti śeṣaḥ. cvyantatvādavyayatvamiti. "ūryādicviḍācaśceti"nipātatvātsvarādinipātamityavyayatvamityarthaḥ. "taddhitaścāsarvavibhakti"rityatra "śasprabhṛtayaḥ prāksamāsāntebhyaḥ" iti parigaṇiteṣvantarbhāvādavyayatvamiti kecit. kṛñyoge udāharati--kṛṣṇa iti. vastuto'kṛṣṇaḥ sanveṣādinā kṛṣṇabhāve prāpnotītyarthaḥ. taṃ karotīti. akṛṣṇaṃ kṛṣṇarūpeṇa saṃpadyamānaṃ karotītyarthaḥ. kṛṣṇīkarotīti. atra vastuto'kṛṣṇo naṭaḥ prakṛtibhūtaḥ. sa tāvatkṛṣṇabhāvaṃ vikāraṃ prāpnuvansampadyamānatvātsampadyakartāṃ bhavatīti tatrā'bhedāropamavalambya vartamāno vikārabhūtakṛṣṇavācakaḥ śabdaḥ. tasmāccvipratyayaḥ. cakāra it, ukāra uccāraṇārthaḥ. tasminpare akārasya īttvam. "verapṛktasye"ti vakāralopaḥ. "kṛṣṇī"ti īkārāntamavyayam. brāhṛībhavatīti. abrāhṛ brāhṛ saṃpadyamānaṃ bhavatītyarthaḥ. brāhṛnśabdāccviḥ. antarvartinīṃ vibhaktimāśritya padatvānna lopaḥ. ītvamiti bhāvaḥ. atyantasvārthikānāmeva prātipadikādutpattirnatu subantāditi na#iyamaḥ. ato na cveḥ prātipadikādutpattiḥ,kiṃtu subantādeveti bodhyam. ata eva agaurgoḥ samapadyata go'bhavadityatra cvyantasya gośabdasya "eṅaḥ padāntā"diti pararūpamudāhmataṃ bhāṣye saṅgacchata ityalam. gaṅgī syāditi. agaṅgā gaṅgātvena saṃpadyamānā syādityarthaḥ. "asya cvau" iti īttvam. doṣābhūtamahariti. doṣetyākārāntamavyayaṃ rātrāvityarthe vartate. iha tu rātrirityarthaḥ vatrtate. adoṣābhūtamaho bahulameghāvaraṇāndhakārāddoṣābhūtamityarthaḥ. divābhūtārātririti. divetyākārāntamavyayamahanītyarthe iha tu aharityarthe vartate. candrikātiśayavaśādaharbhūtetyarthaḥ. nanu "avyayasya cvāvīttvaṃ ne"ti vārtikam "asya cvau" iti sūtrabhāṣye na dṛśyata ityata āha--etacceti.
Tattvabodhinī1:
sampadyakartarīti. sampadyaścāsaukartā ceti vigrahaḥ. `pāghrādhmādheṭdṛśaḥ
śaḥ& Sū #1576
See More
sampadyakartarīti. sampadyaścāsaukartā ceti vigrahaḥ. `pāghrādhmādheṭdṛśaḥ
śaḥ'iti vihitaḥ śapratyayo'smādeva nipātanātsampado'pi bhavati. divāditvācchyaniti
haradattaḥ. vaktavyamiti. vṛttikārastu `abhūtatadbhāve'iti sūtramadhye pcikṣepa.
bhrāntatvāditi.\r\navyayasya cvāvītvaṃ neti vācyam. cvyantatvāditi. tasya
nipātatvāt `svārādinipātamavyaya'mityanenetyarthaḥ.
Tattvabodhinī2:
asya cvau 1576, 7.4.32 sampadyakartarīti. sampadyaścāsaukartā ceti vigrahaḥ. &qu
See More
asya cvau 1576, 7.4.32 sampadyakartarīti. sampadyaścāsaukartā ceti vigrahaḥ. "pāghrādhmādheṭdṛśaḥ śaḥ"iti vihitaḥ śapratyayo'smādeva nipātanātsampado'pi bhavati. divāditvācchyaniti haradattaḥ. vaktavyamiti. vṛttikārastu "abhūtatadbhāve"iti sūtramadhye pcikṣepa. bhrāntatvāditi.avyayasya cvāvītvaṃ neti vācyam. cvyantatvāditi. tasya nipātatvāt "svārādinipātamavyaya"mityanenetyarthaḥ.
1.Source: Arsha Vidya Gurukulam
2.Source: Sanskrit Documents