Kāśikāvṛttī1:
isusityevam antānām ugantānāṃ tāntānāṃ cāṅgānām uttarasya ṭhasya kaḥ ityayam
āde
See More
isusityevam antānām ugantānāṃ tāntānāṃ cāṅgānām uttarasya ṭhasya kaḥ ityayam
ādeśo bhavati. is sārpiṣkaḥ. us dhānuṣkaḥ. yājuṣkaḥ. uk naiṣādakarṣukaḥ.
śābarajambukaḥ. mātṛkam. paitṛkam. tāntāt audaśvitkaḥ. śākṛtkaḥ. yākṛtkaḥ. isusoḥ
pratipadoktayor grahaṇādiha na bhavati, āśiṣā carati āśiṣikaḥ. uṣā carati auṣikaḥ. doṣa
upasaṅkhyānam. dorbhyāṃ tarati dauṣkaḥ.
Kāśikāvṛttī2:
isusuktāntāt kaḥ 7.3.51 isusityevam antānām ugantānāṃ tāntānāṃ cāṅgānām uttaras
See More
isusuktāntāt kaḥ 7.3.51 isusityevam antānām ugantānāṃ tāntānāṃ cāṅgānām uttarasya ṭhasya kaḥ ityayam ādeśo bhavati. is sārpiṣkaḥ. us dhānuṣkaḥ. yājuṣkaḥ. uk naiṣādakarṣukaḥ. śābarajambukaḥ. mātṛkam. paitṛkam. tāntāt audaśvitkaḥ. śākṛtkaḥ. yākṛtkaḥ. isusoḥ pratipadoktayor grahaṇādiha na bhavati, āśiṣā carati āśiṣikaḥ. uṣā carati auṣikaḥ. doṣa upasaṅkhyānam. dorbhyāṃ tarati dauṣkaḥ.
Nyāsa2:
isusuktāntāt? kaḥ. , 7.3.51 pūrveṇekādeśe prāpta isādyantāt? kādeśa ucyate. &quo
See More
isusuktāntāt? kaḥ. , 7.3.51 pūrveṇekādeśe prāpta isādyantāt? kādeśa ucyate. "sarpiṣkaḥ" iti. "tadasya pacyam()" 4.4.51 iti prāgvahatīyaṣṭhak(), rutvavisarjanīyau, visarjanīyasya "isusoḥ sāmarthye" 8.3.44 iti ṣatvam(). "dhānuṣkaḥ" iti. "tadasya grahaṇam()" 4.4.57 iti ṭhak(). "yājuṣkaḥ" iti. "tena dīvyati" 4.4.2 iti ṭhak(). "naiṣādakarṣukaḥ, śābarajambūkaḥ" iti. niṣādakarṣvāṃ jātaḥ, śābarajambāṃ jāta iti "ordeśe ṭhañ()" 4.2.118, "ke'ṇaḥ" 7.4.13 iti hyasvaḥ. "mātṛkam()" paitṛkam()" iti. māturāgatam(), piturāgatamiti--"ṛtaṣṭhañ()" 4.3.78. "auda()iātkaḥ" iti. "uda()iāvato'nyatarasyām()" 4.2.18 iti ṭhak(). śākṛtkaḥ, yākṛtkaḥ" iti. śakṛtā yakṛtā saṃsṛṣṭe 4.4.22 iti ṭhak().
atheha kasmānna bhavati--āśiṣā caratītyāśiṣikaḥ, uṣā caratītyauṣikaḥ? ityāha--"isusoḥ" ityādi. "arcisucihusṛpichādichardibhya isiḥ" (da.u.9.30), "janerusiḥ" (da.u.9.37), "arttipṛ()vapiyajitanidhanitapibhyo nit()" (da.u.9.39) ityādinā prakaraṇena yau vihitau tayorlakṣaṇapratipadoktaparibhāṣayā (vyā.pa.3) pratipadoktayorisusogrrahaṇam(). tenāśiṣikaḥ, auṣika ityatrāpi na bhavati; lākṣaṇikatvādisusoḥ. tathā hrāṅapūrvāt? "śāsu icchāyām()" (dhā.pā.1022) ityasmāt(), "vasa nivāse" (dhā.pā.1005) ityetasmācca kevalāt? kvipi kṛte "śāsa idaṅhaloḥ" 6.1.15 samprasāraṇe parapūrvatve ca kṛta isusati rūpaṃ pratipadyate. "āśiṣikaḥ, auṣikaḥ" iti. "śāsivasidhasīnāṃ ca. 8.3.60 iti ṣatvam(). tasya tvasiddhatvāt? kādeśa prāptirāśaṅkitā.
"doṣa upasaṃkhyānam()" iti. upasaṃkhyānaśabdasya pratipādanamarthaḥ. tatredaṃ pratipādanam()--"nañpūrvāṇāmapi" 7.3.47 ityato'pagarahaṇamanuvatrtate; sa cānuktasamuccayārthaḥ, tena doṣo'pi bhaviṣyati॥
Laghusiddhāntakaumudī1:
is us uktāntātparasya ṭhasya kaḥ. sāktukam. hāstikam. dhainukam.. Sū #1055
Laghusiddhāntakaumudī2:
isusuktāntātkaḥ 1055, 7.3.51 is us uktāntātparasya ṭhasya kaḥ. sāktukam. hāstika
See More
isusuktāntātkaḥ 1055, 7.3.51 is us uktāntātparasya ṭhasya kaḥ. sāktukam. hāstikam. dhainukam॥
Bālamanoramā1:
isusuktāntātkaḥ. isusuktā antā yasyeti vigrahaḥ. takārādakāra
uccāraṇārthaḥ. ṭh Sū #1202
See More
isusuktāntātkaḥ. isusuktā antā yasyeti vigrahaḥ. takārādakāra
uccāraṇārthaḥ. ṭhasya kaḥ syāditi. ṭhaki kakāra it. akāra uccāraṇārthaḥ, ṭhakārasya
śiṣyasya kakāra ādeśa iti `ṭhasyekaḥ' ityatroktam. `\ufffdāyatī'tyasya vivaraṇam–
vardhate iti. `ṭu o \ufffdiā gativṛddhyoḥ' iti dhāturiha vṛddhayarthaka iti bhāvaḥ.
uda\ufffdiāditi. kvipi tuk. `udakasyodaḥ saṃjñāyā'mityudādeśaḥ. `takraṃ
hradu\ufffdiānmathitaṃ pādāmbvardhāmbu nirjalam, ityamaraḥ. pratipadoktayoriti.
ittpratyayasya uspratyayasya ca uṇādau pratipadoktayoriha grahaṇamityarthaḥ. yathā
sārpiṣkaḥ, dhānuṣka iti. āśiṣika iti. `caratī'ti ṭhak. śāsudhāto kvipi `āśāsaḥ kvau'
ityupadhāyā ittvam. uṣā carati auṣika iti. vasadhātoḥ kvipi samprasāraṇe uṣeti
tṛtīyāntya—some matter missing.
Bālamanoramā2:
isusuktāntātkaḥ 1202, 7.3.51 isusuktāntātkaḥ. isusuktā antā yasyeti vigrahaḥ. ta
See More
isusuktāntātkaḥ 1202, 7.3.51 isusuktāntātkaḥ. isusuktā antā yasyeti vigrahaḥ. takārādakāra uccāraṇārthaḥ. ṭhasya kaḥ syāditi. ṭhaki kakāra it. akāra uccāraṇārthaḥ, ṭhakārasya śiṣyasya kakāra ādeśa iti "ṭhasyekaḥ" ityatroktam. "()āyatī"tyasya vivaraṇam--vardhate iti. "ṭu o ()iā gativṛddhyoḥ" iti dhāturiha vṛddhayarthaka iti bhāvaḥ. uda()iāditi. kvipi tuk. "udakasyodaḥ saṃjñāyā"mityudādeśaḥ. "takraṃ hradu()iānmathitaṃ pādāmbvardhāmbu nirjalam, ityamaraḥ. pratipadoktayoriti. ittpratyayasya uspratyayasya ca uṇādau pratipadoktayoriha grahaṇamityarthaḥ. yathā sārpiṣkaḥ, dhānuṣka iti. āśiṣika iti. "caratī"ti ṭhak. śāsudhāto kvipi "āśāsaḥ kvau" ityupadhāyā ittvam. uṣā carati auṣika iti. vasadhātoḥ kvipi samprasāraṇe uṣeti tṛtīyāntya---some matter missing.---some matter missing >
Tattvabodhinī1:
isusuktāntāt. `tā'dityukte'pyaṅgaviśeṣaṇenaiva tāntāditi labdhe'ntagrahaṇa Sū #994
See More
isusuktāntāt. `tā'dityukte'pyaṅgaviśeṣaṇenaiva tāntāditi labdhe'ntagrahaṇaṃ
pratyayopadeśakāle yastāntastasmātparasya ṭhasya kādeśo na bhavatīti `ṭhasyekaḥ'iti
sūtre kaiyaṭaḥ. saṃnipātaparibhāṣayaiva ikasya kādeśo na syādityantagrahaṇaṃ tyuktaṃ
śakyamityanye. uda\ufffdiāditi. \ufffdāyateḥ kvipi tuk. `udakasyodaḥ'ityudādeśaḥ.
ihaiva nipātanātsaṃprasāraṇā'bhāvaḥ.
Tattvabodhinī2:
isusuktāntātkaḥ 994, 7.3.51 isusuktāntāt. "tā"dityukte'pyaṅgaviśeṣaṇen
See More
isusuktāntātkaḥ 994, 7.3.51 isusuktāntāt. "tā"dityukte'pyaṅgaviśeṣaṇenaiva tāntāditi labdhe'ntagrahaṇaṃ pratyayopadeśakāle yastāntastasmātparasya ṭhasya kādeśo na bhavatīti "ṭhasyekaḥ"iti sūtre kaiyaṭaḥ. saṃnipātaparibhāṣayaiva ikasya kādeśo na syādityantagrahaṇaṃ tyuktaṃ śakyamityanye. uda()iāditi. ()āyateḥ kvipi tuk. "udakasyodaḥ"ityudādeśaḥ. ihaiva nipātanātsaṃprasāraṇā'bhāvaḥ.
1.Source: Arsha Vidya Gurukulam
2.Source: Sanskrit Documents