jani vadhi ityetayoḥ ciṇi kṛti ca ñṇiti yaduktaṃ tan na bhavati. ajani. janakaḥ. prajanaḥ. avadhi. vadhakaḥ. vadhaḥ. vadhiḥ prakṛtyantaraṃ vyañjanānto 'sti, tasya ayaṃ pratiṣedho vidhīyate. bhakṣakaścenna vidyeta vadhako 'pi na vidyate iti hi prayogo dṛśyate. vadhādeśasya adantatvādeva vṛddherabhāvaḥ. ciṇkṛtoḥ ityeva, jajāna garbha mahimānamindram.

janivadhyoś ca 7.3.35 jani vadhi ityetayoḥ ciṇi kṛti ca ñṇiti yaduktaṃ tan na bhavati. ajani. janakaḥ. prajanaḥ. avadhi. vadhakaḥ. vadhaḥ. vadhiḥ prakṛtyantaraṃ vyañjanānto 'sti, tasya ayaṃ pratiṣedho vidhīyate. bhakṣakaścenna vidyeta vadhako 'pi na vidyate iti hi prayogo dṛśyate. vadhādeśasya adantatvādeva vṛddherabhāvaḥ. ciṇkṛtoḥ ityeva, jajāna garbha mahimānamindram.

janivadhyośca. , 7.3.35 vadhirayaṃ hanādeśo'sti, tasyaidaṃ grahaṇamiti kasyacidāśaṅkā syāt(), atastāṃ nirākarttumāha--"vadhiḥ prakṛtyantaram()" ityādi. prakṛtyantaramapi bhavan? yadayakārāntaḥ syāt(), anarthakaḥ pratiṣedhaḥ syāt(), dhopadhatvādeva na vṛddhirbhavatīti matvā'‌'ha--"vyañjanāntasya" iti. kutaḥ punarvidhiḥ prakṛtyantaramastītyetadavasitam()? ityāha--"bhakṣakaśca" ityādi. atha hanādeśasyaiva vadherayaṃ pratiṣedhaḥ kasmānna bhavati? ityāha--"hanādeśasya" ityādi. "jajāna garbham()" ityādi. chāndasaḥ prayogaḥ॥

anayorupadhāyā vṛddhirna syācciṇi ñṇiti kṛti ca. ajani, ajaniṣṭa.. dīpī dīptau.. 20.. dīpyate. didīpe. adīpi, adīpiṣṭa.. pada gatau.. 21.. padyate. pede. pattā. patsīṣṭa..

janivadhyośca 645, 7.3.35 anayorupadhāyā vṛddhirna syācciṇi ñṇiti kṛti ca. ajani, ajaniṣṭa॥ dīpī dīptau॥ 20॥ dīpyate. didīpe. adīpi, adīpiṣṭa॥ pada gatau॥ 21॥ padyate. pede. pattā. patsīṣṭa॥

janīvadhyośca. `ata upadhāyāḥ' ityata upadhāyā iti, `mṛjervṛddhi'rityato vṛddhiriti, `nodāttopadeśasye'tyato neti, `āto yu'gityataściṇakṛtoriti, `aco ñṇitī'tyato ñṇitīti cānuvartate. tadāha–anayoriti. dīpīdhāturīdit.`dīpajane'ti cleściṇvikalpaṃ matvāha—adīpi adīpiṣṭeti. pūrīdhāturapi īdit. `dīpajane'ti ciṇvikalpaṃ matvāha– apūri apūriṣṭeti.tūrī ityādayo'pi `cūrī dāhe' ityantā īdita eva.tapa ai\ufffdārye veti. `śyan ātmanepadaṃ ce'ti śeṣaḥ. ubhayoḥ prakṛtatvādityabhipretya śeṣaṃ pūrayati–śyanaṃ taṅaṃ ceti. anyadā tviti. ai\ufffdāryādanyārthe vṛttidaśāyāmityarthaḥ. kecittviti. `tapa ai\ufffdārye' `vāvṛtu varaṇe' iti dhātupāṭhe sthitam. tatra `vāvṛtu varaṇe' ityevaṃ vāśabdaṃ vṛtu ityasya ādyavayavamicchantītyarthaḥ. evaṃ ca `tapa ai\ufffdārye' ityeva sthitam. asminpakṣetapadhātornityameva śyan taṅ ceti bhāvaḥ. tapyate iti. īṣṭe ityarthaḥ. prathamapakṣe ai\ufffdārye tapatītyapi bhavati. pata itīti. tapadhātostakārapakārayoḥ kramavyatyāsena `pata ai\ufffdārye vā' iti pāṭhāntaramityarthaḥ. evaṃ vyatyāsena pāṭhe prayogaṃ darśayati–dyutadyāmā niyuta iti. pravāyumacchā bṛtītyṛca ekadeśo'yam. `patyamāna' ityasya īśāna ityarthaḥ. atra laṭaḥ śānajātmanepadaṃ śyan ca. pakṣāntare iti. `vāvṛtu' iti pāṭhapakṣe ityarthaḥ. vāvṛtyate iti. vṛṇotītyarthaḥ. apekṣate iti yāvat. vāvṛtudhātoḥ prayogaṃ darśayati– tatovāvṛtyamāneti. apekṣamāṇetyarthaḥ.nyavivakṣateti.`nerviśaḥ ' ityātmanepadam. `śala igupadhā'diti ksaḥ. atha pañca svariteta iti. `śapa ākrose' ityantā ityarthaḥ. śucyatīti. klinnaṃ bhavatītyarthaḥ. aśucaditi. irittvādaṅiti bhāvaḥ. ṇaha bandhane iti. ṇopadeśo'yam. aniṭ. nanāheti. nehatuḥ. bhāradvājaniyamātthali veḍiti matvāha– nehitha nanaddheti. iṭpakṣe `thali ce seṭī'tyettvābhyāsalopau. iḍabhāve tu `naho dhaḥ' iti hasya dha iti bhāvaḥ. rañja rāge. aniṭ. rajyatīti. `aniditā'miti nalopa iti bhāvaḥ. rarañja rarañjatuḥ. rarañjitha- raraṅktha. rarañjiva. raṅktā ityādi. athaikādaśeti. `liśa alpībhāve' ityantā ityarthaḥ. pada gatau. aniṭ.

janivadhyośca 341, 7.3.35 janīvadhyośca. "ata upadhāyāḥ" ityata upadhāyā iti, "mṛjervṛddhi"rityato vṛddhiriti, "nodāttopadeśasye"tyato neti, "āto yu"gityataściṇakṛtoriti, "aco ñṇitī"tyato ñṇitīti cānuvartate. tadāha--anayoriti. dīpīdhāturīdit."dīpajane"ti cleściṇvikalpaṃ matvāha---adīpi adīpiṣṭeti. pūrīdhāturapi īdit. "dīpajane"ti ciṇvikalpaṃ matvāha-- apūri apūriṣṭeti.tūrī ityādayo'pi "cūrī dāhe" ityantā īdita eva.tapa ai()ārye veti. "śyan ātmanepadaṃ ce"ti śeṣaḥ. ubhayoḥ prakṛtatvādityabhipretya śeṣaṃ pūrayati--śyanaṃ taṅaṃ ceti. anyadā tviti. ai()āryādanyārthe vṛttidaśāyāmityarthaḥ. kecittviti. "tapa ai()ārye" "vāvṛtu varaṇe" iti dhātupāṭhe sthitam. tatra "vāvṛtu varaṇe" ityevaṃ vāśabdaṃ vṛtu ityasya ādyavayavamicchantītyarthaḥ. evaṃ ca "tapa ai()ārye" ityeva sthitam. asminpakṣetapadhātornityameva śyan taṅ ceti bhāvaḥ. tapyate iti. īṣṭe ityarthaḥ. prathamapakṣe ai()ārye tapatītyapi bhavati. pata itīti. tapadhātostakārapakārayoḥ kramavyatyāsena "pata ai()ārye vā" iti pāṭhāntaramityarthaḥ. evaṃ vyatyāsena pāṭhe prayogaṃ darśayati--dyutadyāmā niyuta iti. pravāyumacchā bṛtītyṛca ekadeśo'yam. "patyamāna" ityasya īśāna ityarthaḥ. atra laṭaḥ śānajātmanepadaṃ śyan ca. pakṣāntare iti. "vāvṛtu" iti pāṭhapakṣe ityarthaḥ. vāvṛtyate iti. vṛṇotītyarthaḥ. apekṣate iti yāvat. vāvṛtudhātoḥ prayogaṃ darśayati-- tatovāvṛtyamāneti. apekṣamāṇetyarthaḥ.nyavivakṣateti."nerviśaḥ " ityātmanepadam. "śala igupadhā"diti ksaḥ. atha pañca svariteta iti. "śapa ākrose" ityantā ityarthaḥ. śucyatīti. klinnaṃ bhavatītyarthaḥ. aśucaditi. irittvādaṅiti bhāvaḥ. ṇaha bandhane iti. ṇopadeśo'yam. aniṭ. nanāheti. nehatuḥ. bhāradvājaniyamātthali veḍiti matvāha-- nehitha nanaddheti. iṭpakṣe "thali ce seṭī"tyettvābhyāsalopau. iḍabhāve tu "naho dhaḥ" iti hasya dha iti bhāvaḥ. rañja rāge. aniṭ. rajyatīti. "aniditā"miti nalopa iti bhāvaḥ. rarañja rarañjatuḥ. rarañjitha- raraṅktha. rarañjiva. raṅktā ityādi. athaikādaśeti. "liśa alpībhāve" ityantā ityarthaḥ. pada gatau. aniṭ.

ñiti ṇiti kṛti ceti. ñiti kṛtyudāharaṇaṃ ghañi– janaḥ. ṇiti kṛti tu – janakaḥ. janayatītyatropadhāvṛddhau satyāṃ `janījṛ?'ṣiti mittvāt `mitāṃ hyasvaḥ' iti hyasvaḥ. radīpī dīptau. īdattvānniṣṭhāyāmiṇna. dīptaḥ. eṃ pūrītyāderīdittvātpūrṇa ityādi jñeyam. kecittviti. teṣāṃ mate ai\ufffdārye tapyate ityeva prayogo na tu tapatīti. nyavikṣateti. nipūrvādviśaterluṅi `śala igupadhe'ti ksaḥ. `nerviśaḥ' iti taṅ. vāśṛ śabde. `mandivāśī'tyurac. vāśurā rātriḥ. titikṣāyāmiti. `guptijkidbhyaḥ' iti san. tatra hi `tije kṣamāyā'mityuktam. ī śucir. īdittvānneṭ. śuktam. klinnamityarthaḥ. nanaddheti. `naho dhaḥ' iti dhatvam.

janivadhyośca 298, 7.3.35 ñiti ṇiti kṛti ceti. ñiti kṛtyudāharaṇaṃ ghañi-- janaḥ. ṇiti kṛti tu -- janakaḥ. janayatītyatropadhāvṛddhau satyāṃ "janījṛ()"ṣiti mittvāt "mitāṃ hyasvaḥ" iti hyasvaḥ. radīpī dīptau. īdattvānniṣṭhāyāmiṇna. dīptaḥ. eṃ pūrītyāderīdittvātpūrṇa ityādi jñeyam. kecittviti. teṣāṃ mate ai()ārye tapyate ityeva prayogo na tu tapatīti. nyavikṣateti. nipūrvādviśaterluṅi "śala igupadhe"ti ksaḥ. "nerviśaḥ" iti taṅ. vāśṛ śabde. "mandivāśī"tyurac. vāśurā rātriḥ. titikṣāyāmiti. "guptijkidbhyaḥ" iti san. tatra hi "tije kṣamāyā"mityuktam. ī śucir. īdittvānneṭ. śuktam. klinnamityarthaḥ. nanaddheti. "naho dhaḥ" iti dhatvam.