sa iti vartate. samānasya sa ityayam ādeśo bhavati chandasi viṣaye mūrdhan prabhṛti udakam ityetāni uttarapadāni varjayitvā. anubhrātā sagarbhyaḥ. anusakhā sayūthyaḥ. yo naḥ sanutyaḥ. samāno garbhaḥ sagarbhaḥ, tatra bhavaḥ sagarthyaḥ. sagarbhasayūthasanutād yat 4-4-114 iti yatpratyayaḥ. amūrdhaprabhṛtyudarkeṣu iti kim? samānamūrdhā. samānaprabhṛtayaḥ. samānodarkāḥ. samānasya iti yogavibhāga iṣṭaprasiddhyarthaḥ kriyate. tena sapakṣaḥ, sādharmyam, sajātīyaḥ ityevam ādayaḥ siddhāḥ bhavanti.

samānasya chandasyapūrdhaprabhṛtyudarkeṣu 6.3.84 sa iti vartate. samānasya sa ityayam ādeśo bhavati chandasi viṣaye mūrdhan prabhṛti udakam ityetāni uttarapadāni varjayitvā. anubhrātā sagarbhyaḥ. anusakhā sayūthyaḥ. yo naḥ sanutyaḥ. samāno garbhaḥ sagarbhaḥ, tatra bhavaḥ sagarthyaḥ. sagarbhasayūthasanutād yat 4.4.113 iti yatpratyayaḥ. amūrdhaprabhṛtyudarkeṣu iti kim? samānamūrdhā. samānaprabhṛtayaḥ. samānodarkāḥ. samānasya iti yogavibhāga iṣṭaprasiddhyarthaḥ kriyate. tena sapakṣaḥ, sādharmyam, sajātīyaḥ ityevam ādayaḥ siddhāḥ bhavanti.

samānasya chandasyamūrdhaprabhṛtyudarkeṣu. , 6.3.83 "sagarbhaḥ, sapūthyaḥ" iti. samāno garbhaḥ, samānaṃ yūthamiti vigṛhra "pūrvāparaprathama" 2.1.57 ityādinā karmadhārayaḥ. "sādhamryam()" iti. bahuvrīherbhāvapratyayaḥ. "sajātīyaḥ" iti. atrāpi bahuvrīhereva "jātyantāccha bandhuni" 5.4.9 iti cchaḥ. "sasthānīyaḥ" iti. "sthānāntādvibhāṣā sasthāneneti cet()" 5.4.10 iti cchapratyayaḥ॥

samānasya. natu mūrdhādiṣviti. mūrdhan, prabhṛti, udarka–eṣu pareṣu netyarthaḥ. sagabhrya iti. samāne garbhe bhava ityarthaḥ. sayūthya iti. samāne yūthe bhava ityarthaḥ. sanutya iti. samāne nute bhava ityarthaḥ. sarvatra `taddhitārtha' iti samāse samānasya sabhāvaḥ. samānamūrdheti. samāno mūrdhā yasyeti vigrahaḥ. samānaprabhaṛtaya iti. samānaḥ prabhṛtirādyavayavo yeṣāmiti vigrahaḥ. samānodarkā iti. samāna udarko yeṣāmiti vigrahaḥ. taittirīye `sajūrṛtubhiḥ, sajūrvidhābhiḥ, sajūrvasubhiḥ, sajūrudaiḥ, sajūrādityaiḥ, sajūrvi\ufffdaurdevaiḥ, sajūrdevaiḥ sajūrdevairvayonādhairagnaye tvā vai\ufffdāānarāyā\ufffdiānādhvaryu sādayatāmiha tvā' iti mantrāḥ saṃsṛṣṭāḥ pañca paṭhitāḥ. pañcasvapi mantreṣu sajūrṛtubhiḥ, sajūrvidhābhirityayam ādyavayavaḥ, sajūrdevairvayonādhairityantāvayavaśca samānaḥ, sajūrvasubhirityādipañcānāmekaikasya krameṇaikaikasminmantre madhye niveśa iti yājñikamaryādā. nanu loke sapakṣādiśabdeṣu kathaṃ samānasya sabhāva ityata āha-yogo vibhajyata iti. tathā ca `samānasya saḥ syā'diti vākyāntaraṃ saṃpadyate. tatra chandasītyabhāvālloke'pi kvacidbhavatīti labhyata iti bhāvaḥ. dharmo yasya sa sadharmā. samānasya sabhāvaḥ. tasya bhāvaḥ sādhamryam. brāāhṛṇāditvātṣyañ. sajātīyamiti. samānā jātiryasyeti vigrahaḥ. samānasya sabhāvaḥ. `jātyāntāccha bandhunī'ti cchaḥ. ityādīti. `sagrāma' ityādisaṅgrahaḥ. yogavibhāgasya bhāṣyā'dṛṣṭatvādyuktyantaramāha–athaveti. teneti. tena=sadṛśabdena bahuvrīhirityanvayaḥ. tathā ca vopasarjanasye'ti sahasya sabhāva iti bhāvaḥ. nanu tarhiṃ samānaḥ pakṣo yasyeti kathaṃ vigrahaḥ. sahaśabdasyaiva vigrahe praveśaucityādityata āha– asvapada iti. vṛttāveva sahaśabdaḥ sadṛśavacana iti bhāvaḥ.

samānasya cchandasyamūrdhaprabhṛtyudarkeṣu 997, 6.3.83 samānasya. natu mūrdhādiṣviti. mūrdhan, prabhṛti, udarka--eṣu pareṣu netyarthaḥ. sagabhrya iti. samāne garbhe bhava ityarthaḥ. sayūthya iti. samāne yūthe bhava ityarthaḥ. sanutya iti. samāne nute bhava ityarthaḥ. sarvatra "taddhitārtha" iti samāse samānasya sabhāvaḥ. samānamūrdheti. samāno mūrdhā yasyeti vigrahaḥ. samānaprabhaṛtaya iti. samānaḥ prabhṛtirādyavayavo yeṣāmiti vigrahaḥ. samānodarkā iti. samāna udarko yeṣāmiti vigrahaḥ. taittirīye "sajūrṛtubhiḥ, sajūrvidhābhiḥ, sajūrvasubhiḥ, sajūrudaiḥ, sajūrādityaiḥ, sajūrvi()aurdevaiḥ, sajūrdevaiḥ sajūrdevairvayonādhairagnaye tvā vai()āānarāyā()iānādhvaryu sādayatāmiha tvā" iti mantrāḥ saṃsṛṣṭāḥ pañca paṭhitāḥ. pañcasvapi mantreṣu sajūrṛtubhiḥ, sajūrvidhābhirityayam ādyavayavaḥ, sajūrdevairvayonādhairityantāvayavaśca samānaḥ, sajūrvasubhirityādipañcānāmekaikasya krameṇaikaikasminmantre madhye niveśa iti yājñikamaryādā. nanu loke sapakṣādiśabdeṣu kathaṃ samānasya sabhāva ityata āha-yogo vibhajyata iti. tathā ca "samānasya saḥ syā"diti vākyāntaraṃ saṃpadyate. tatra chandasītyabhāvālloke'pi kvacidbhavatīti labhyata iti bhāvaḥ.sapakṣa iti. samānaḥ pakṣo yasyeti vigrahaḥ. sādhamryamiti. samāno dharmo yasya sa sadharmā. samānasya sabhāvaḥ. tasya bhāvaḥ sādhamryam. brāāhṛṇāditvātṣyañ. sajātīyamiti. samānā jātiryasyeti vigrahaḥ. samānasya sabhāvaḥ. "jātyāntāccha bandhunī"ti cchaḥ. ityādīti. "sagrāma" ityādisaṅgrahaḥ. yogavibhāgasya bhāṣyā'dṛṣṭatvādyuktyantaramāha--athaveti. teneti. tena=sadṛśabdena bahuvrīhirityanvayaḥ. tathā ca vopasarjanasye"ti sahasya sabhāva iti bhāvaḥ. nanu tarhiṃ samānaḥ pakṣo yasyeti kathaṃ vigrahaḥ. sahaśabdasyaiva vigrahe praveśaucityādityata āha--asvapada iti. vṛttāveva sahaśabdaḥ sadṛśavacana iti bhāvaḥ.

yogo vibhajyata iti. etadarthameva cchāndasamapi `samānasyacchandasī'ti sūtramihopanyastamiti bhāvaḥ. bahubrāīhiriti. tena `vopasarjanasye'ti sahasya sabhāvaḥ prāpnotīti bhāvaḥ.

samānasya cchandasyamūrdhaprabhṛtyudarkeṣu 847, 6.3.83 yogo vibhajyata iti. etadarthameva cchāndasamapi "samānasyacchandasī"ti sūtramihopanyastamiti bhāvaḥ. bahubrāīhiriti. tena "vopasarjanasye"ti sahasya sabhāvaḥ prāpnotīti bhāvaḥ.