Kāśikāvṛttī1: ugitaśca parasyāḥ nadyāḥ ghādiṣu anyatarasyām hrasvo bhavati. śreyasitarā,
śreya See More
ugitaśca parasyāḥ nadyāḥ ghādiṣu anyatarasyām hrasvo bhavati. śreyasitarā,
śreyasītarā, śreyastarā. viduṣitarā, viduṣītarā, vidvattarā. puṃvadbhāvo 'pyatra
pakṣe vaktavyaḥ. prakarṣayogāt prāk strītvasyā vivakṣitatvād vā siddham.
Kāśikāvṛttī2: ugitaś ca 6.3.45 ugitaśca parasyāḥ nadyāḥ ghādiṣu anyatarasyām hrasvo bhavati. See More
ugitaś ca 6.3.45 ugitaśca parasyāḥ nadyāḥ ghādiṣu anyatarasyām hrasvo bhavati. śreyasitarā, śreyasītarā, śreyastarā. viduṣitarā, viduṣītarā, vidvattarā. puṃvadbhāvo 'pyatra pakṣe vaktavyaḥ. prakarṣayogāt prāk strītvasyā vivakṣitatvād vā siddham.
Nyāsa2: ugitaśca. , 6.3.44 "śreyasitarā" iti. īyasuni parataḥ "praśasyasy See More
ugitaśca. , 6.3.44 "śreyasitarā" iti. īyasuni parataḥ "praśasyasya śraḥ" 5.3.60 iti praśasyaśabdasya śrādeśaḥ, "ugitaśca" 4.1.6 iti ṅīp(). "viduṣītarā" iti. videḥ parasya laṭaḥ śatrādeśaḥ, tasya "videḥ śaturvasuḥ" 7.1.36 iti vasvādeśaḥ, "vasoḥ samprasāraṇam()" 6.4.131 parapūrvatvam(), pūrvavanṅīp().
"puṃvadbhāvo'pyatra pakṣe vaktavyaḥ" iti. śreyastarā, vidbattareti pakṣe yathā syāt(). "vidbattarā" iti. "vasuruāṃsu" 8.2.72 iti sakārasya dakāraḥ "khari ca" 8.4.54 iti takāraḥ.
"prakarṣayogāt()" ityādinopasaṃkhyānaṃ pratyācaṣṭe. śabdānāṃ vyutpattau pravṛttau ca na vastusannidhānaṃ pradhānaṃ kāraṇam(), api tu vivakṣaiva. na caivaṃ pūrvaṃ prakarṣayogāt? strītvaṃ vivakṣitam(). tasmādastrīpratyayāntādevātiśāyikena bhavitavyam(). ātiśāyikapratyayāntāttu strīpratyayeneti siddhaṃ śreyastaretyādi rūpam(). nanu ca ṅyābgrahaṇaṃ tadantāt taddhitavidhānārthamityuktam(), tatkathamastrīpratyayāntāt? taddhitaprakarṣapratyayo yujyate? naitata; atra viṣaye strotvataddhitārthayoryugapadvivakṣāmabhipretya taduktam(), na tu yatra viṣaye prāk? prakarṣārthena sambandhāt? strītvasya vivakṣā nāsti tamabhipretyeti kimatra na yujyate॥
Bālamanoramā1: ugitaśca. viduṣitareti. `videḥ śaturvasuriti vasupratyayaḥ. ugidantamidam.
anek Sū #972 See More
ugitaśca. viduṣitareti. `videḥ śaturvasuriti vasupratyayaḥ. ugidantamidam.
anekāctvānnadyāḥ śeṣatvasyā'prāpteridamiti bhāvaḥ. vidvattareti. puṃvattve
ṅīpo nivṛttau vidvattareti rūpamityarthaḥ. tannirmūlamiti. puṃvattvasya
durvāratvādityarthaḥ. `vidvacchreyaso puṃvattvaṃ na vaktavya'miti vṛttiḥ. parantu
vacanamidaṃ bhāṣyā'dṛṣṭatvādupekṣyamiti bhāvaḥ. atrogitaḥ parā yā nadīti mūlaṃ
varṇayoreva nadīsaṃjñeti matābhiprāyakam.
Bālamanoramā2: ugitaśca 972, 6.3.44 ugitaśca. viduṣitareti. "videḥ śaturvasuriti vasupraty See More
ugitaśca 972, 6.3.44 ugitaśca. viduṣitareti. "videḥ śaturvasuriti vasupratyayaḥ. ugidantamidam. anekāctvānnadyāḥ śeṣatvasyā'prāpteridamiti bhāvaḥ. vidvattareti. puṃvattve ṅīpo nivṛttau vidvattareti rūpamityarthaḥ. tannirmūlamiti. puṃvattvasya durvāratvādityarthaḥ. "vidvacchreyaso puṃvattvaṃ na vaktavya"miti vṛttiḥ. parantu vacanamidaṃ bhāṣyā'dṛṣṭatvādupekṣyamiti bhāvaḥ. atrogitaḥ parā yā nadīti mūlaṃ varṇayoreva nadīsaṃjñeti matābhiprāyakam.
Tattvabodhinī1: ugitaḥ parā yā nadīti. īdūtoḥ kevalayorapi nadīsaṃjñetyāśrityedamuktam.
viduṣit Sū #828 See More
ugitaḥ parā yā nadīti. īdūtoḥ kevalayorapi nadīsaṃjñetyāśrityedamuktam.
viduṣitareti. ugitaśceti ṅīpi vasoḥ saṃprasāraṇam. vṛttyādiṣviti.
prakriyātadvyakhyānāni cādiśabdagrāhrāṇi.
Tattvabodhinī2: ugitaśca 828, 6.3.44 ugitaḥ parā yā nadīti. īdūtoḥ kevalayorapi nadīsaṃjñetyāśri See More
ugitaśca 828, 6.3.44 ugitaḥ parā yā nadīti. īdūtoḥ kevalayorapi nadīsaṃjñetyāśrityedamuktam. viduṣitareti. ugitaśceti ṅīpi vasoḥ saṃprasāraṇam. vṛttyādiṣviti. prakriyātadvyakhyānāni cādiśabdagrāhrāṇi.
1.Source: Arsha Vidya Gurukulam
2.Source: Sanskrit Documents