Kāśikāvṛttī1:
hiraṇyaparimāṇavāci pūrvapadaṃ dhanaśabde uttarapade 'nyatarasyāṃ prakrtisvaraṃ
See More
hiraṇyaparimāṇavāci pūrvapadaṃ dhanaśabde uttarapade 'nyatarasyāṃ prakrtisvaraṃ bhavati.
dvisuvarṇadhanam, dvisuvarṇadhanam. dvau suvarṇau parimāṇam asya dvisuvarṇam, tadeva
dhanam iti karmadhārayaḥ. bahuvrīhāvapi paratvād vikalpa eva bhavati. dvisuvarnadhanaḥ,
dvisuvarṇadhanaḥ. hiraṇyagrahaṇam kim? prasthadhanam. parimāṇagrahaṇaṃ kim? kāñcanadhanam.
dhane iti kim? niṣkamālā.
Kāśikāvṛttī2:
hiraṇyaparimāṇaṃ dhane 6.2.55 hiraṇyaparimāṇavāci pūrvapadaṃ dhanaśabde uttarap
See More
hiraṇyaparimāṇaṃ dhane 6.2.55 hiraṇyaparimāṇavāci pūrvapadaṃ dhanaśabde uttarapade 'nyatarasyāṃ prakrtisvaraṃ bhavati. dvisuvarṇadhanam, dvisuvarṇadhanam. dvau suvarṇau parimāṇam asya dvisuvarṇam, tadeva dhanam iti karmadhārayaḥ. bahuvrīhāvapi paratvād vikalpa eva bhavati. dvisuvarnadhanaḥ, dvisuvarṇadhanaḥ. hiraṇyagrahaṇam kim? prasthadhanam. parimāṇagrahaṇaṃ kim? kāñcanadhanam. dhane iti kim? niṣkamālā.
Nyāsa2:
hiraṇyaparimāṇaṃ dhane. , 6.2.55 hiraṇyaparimāṇaṃ parimāṇavad hiraṇyamityarthaḥ.
See More
hiraṇyaparimāṇaṃ dhane. , 6.2.55 hiraṇyaparimāṇaṃ parimāṇavad hiraṇyamityarthaḥ. iha tu tadvāciśabdarūpaṃ gṛhrate. "dvisuvarṇadhanam()" iti. suvarṇaśabdo hiraṇyaparimāṇaviśeṣavācī. dve suvarṇe parimāṇamasyeti "taddhitārtha" 2.1.50 iti samāsaḥ. "tadasya parimāṇam()" 5.1.56 iti "prāgvateṣṭhañ()" 5.1.18 "adhyardhapūrva" (5.1.28 ityādinā luk(), tato dhanaśabdena saha karmadhārayaḥ. dvisuvarṇaśabdaḥ samāsasvareṇāntodāttaḥ. "bahuvrīhāvapi" ityādi. yadvā--dvisuvarṇa dhanaṃ yasyeti bahuvrīhiḥ; tadapi paratvādvikalpa eva bhavati; na tu "bahuvrīhau prakṛtyā" 6.2.1 ityeṣa nityo vidhiḥ.
"prasthadhanam()" iti. ayamapi karmadhārayaḥ. bahuvrīhirvā. prasthaśabdo bhavati parimāṇaṃ, na tu hiraṇyasaya, kiṃ tarhi? dhānyādeḥ. "kāñcanadhanam()" iti. yadi parimāṇagrahaṇaṃ na kriyeta, tadā "hiraṇyam()" ityetādaducyamāna ihāpi syāt(); kāñcanaśabdasya hiraṇyavācitvāt(). hiraṇyavācyapi parimāṇavācī na bhavatīti na bhavatyeṣa prasaṅgaḥ. ayamapi samāsasvarāpavādo yogaḥ॥
1.Source: Arsha Vidya Gurukulam
2.Source: Sanskrit Documents