Kāśikāvṛttī1: kṛtya uka iṣṇucityevam antāścārvādayaśca nañaḥ uttare 'ntodāttāḥ bhavanti.
kṛtya See More
kṛtya uka iṣṇucityevam antāścārvādayaśca nañaḥ uttare 'ntodāttāḥ bhavanti.
kṛtya akartavyam. akaraṇīyam. uka anāgāmukam. anapalāṣukam. iṣṇuc analaṅkariṣṇuḥ.
anirākariṣṇuḥ. iṣṇuj grahaṇe kartari bhuvaḥ khiṣṇuc 3-2-57 ityasya
dvyanubandhakasya api grahaṇam ikārāder vidhānasāmarthyād bhavati. anāḍhyambhaviṣṇuḥ.
asubhagambhaviṣṇuḥ. cārvādayaḥ acāruḥ. asādhuḥ. ayaudhikaḥ. avadānyaḥ. cāru. sādhu.
yaudhika. anaṅgamejaya. atra dvitīye nañsamāse 'ntodāttatvam. ananaṅgamejayaḥ. vadānya.
akasmāt. atra api dvitīye nañsamāse 'ntodāttatvam. anakasmāt.
avartamānavardhamānatvaramāṇadhriyamāṇa. rocamānaśobhamānāḥ saṃjñāyām. ete vartamānādayaḥ
saṃjñāyāṃ draṣdavyāḥ. vikārasadṛśe vyastasamaste. avikāraḥ. asadṛśaḥ. avikārasadṛśaḥ.
gṛhapati. gṛhapatika. rājāhnoś chandasi. arājā. anahaḥ. bhāṣāyāṃ nañsvara eva bhavati.
Kāśikāvṛttī2: kṛtyaukaiṣṇuccārvādayaś ca 6.2.160 kṛtya uka iṣṇucityevam antāścārvādayaśca nañ See More
kṛtyaukaiṣṇuccārvādayaś ca 6.2.160 kṛtya uka iṣṇucityevam antāścārvādayaśca nañaḥ uttare 'ntodāttāḥ bhavanti. kṛtya akartavyam. akaraṇīyam. uka anāgāmukam. anapalāṣukam. iṣṇuc analaṅkariṣṇuḥ. anirākariṣṇuḥ. iṣṇuj grahaṇe kartari bhuvaḥ khiṣṇuc 3.2.57 ityasya dvyanubandhakasya api grahaṇam ikārāder vidhānasāmarthyād bhavati. anāḍhyambhaviṣṇuḥ. asubhagambhaviṣṇuḥ. cārvādayaḥ acāruḥ. asādhuḥ. ayaudhikaḥ. avadānyaḥ. cāru. sādhu. yaudhika. anaṅgamejaya. atra dvitīye nañsamāse 'ntodāttatvam. ananaṅgamejayaḥ. vadānya. akasmāt. atra api dvitīye nañsamāse 'ntodāttatvam. anakasmāt. avartamānavardhamānatvaramāṇadhriyamāṇa. rocamānaśobhamānāḥ saṃjñāyām. ete vartamānādayaḥ saṃjñāyāṃ draṣdavyāḥ. vikārasadṛśe vyastasamaste. avikāraḥ. asadṛśaḥ. avikārasadṛśaḥ. gṛhapati. gṛhapatika. rājāhnoś chandasi. arājā. anahaḥ. bhāṣāyāṃ nañsvara eva bhavati.
Nyāsa2: kṛtyokeṣṇuccārvādayaśca. , 6.2.159 kṛtya, uka, iṣṇujiti pratyayagrahaṇam(). tatr See More
kṛtyokeṣṇuccārvādayaśca. , 6.2.159 kṛtya, uka, iṣṇujiti pratyayagrahaṇam(). tatra pratyayagrahaṇaparibhāṣayā (pu.pa.vṛ44) tadantopasthāpanaṃ bhavati. cārvādīni prātipadikānyeva. "akatrtavyam()" iti. yadā tavyadantastadā kartavyaśabdo'ntasvaritaḥ. yadā tavyāntastadā madhyodāttaḥ. "akaraṇīyam()" iti. anīyar()pratyayāntatvāt? "upottamaṃ riti" 6.1.211 iti ritsvareṇa madhyodāttaḥ karaṇīyaśabdaḥ. "anāgāmṛkam(), anapalāṣukam()" iti. "laṣapatapada" 3.2.154 ityādinokañ(). āgāmukāpalāṣukaśabdau kṛtsvareṇa madhyodāttau. "analaṅkariṣṇuḥ" iti. "alaṃkṛñ()" 3.2.136 ityādineṣṇuc(). alaṅkariṣṇuśabdaścitsvareṇāntodāttaḥ. evaṃ "nirākariṣṇu" śabdo'pi. ekānubandhakagrahaṇaparibhāṣayā(vyā.pa.42)iṣṇujgrahaṇe dbyanubandhakasya khiṣṇuco grahaṇena na bhavitavyamiti kasyacidbhrāntiḥ syāt(), atastāṃ nirākarttumāha--"iṣṇujgrahaṇe kartari bhuvaḥ" 3.2.57 khiṣṇujityasya dvyanubandhakasyāpi grahaṇaṃ bhavati" iti vakṣyamāṇena sambandhaḥ. atraiva kāraṇamāha--"ikārādervidhānasāmathryāt()" iti. khiṣṇuca ikārādervidhānasyaitadeva prayojanam()--iha sūtre sāmānyena grahaṇaṃ yathā syāt(), anyathā tadapārthakaṃ syāt(), udāttatvādbhavata#e#ḥ tataḥ parasya khiṣṇuca iṭaivekārāditvat().
"acāruḥ" ityādi. "dṛsanijanicaribhyo ñuṇ()" (da.u.1.88) [dṛsanijanicaricaṭirahibhyo ñuṇ()--da.u; dṛ.u; dṛ()sanijanicaricaṭibhyo ñuṇ()--paṃu.] tenādyudāttaścāruśabdaḥ. sādyuśabdo'ntodātta; "kṛvāpā" (da.u.1.86) ityādinoṇpratyayāntatvāt(). yudhā carati yaudhikaḥ, "prāgvahateṣṭhak()" 4.4.1 "kitaḥ" 6.1.159 ityantodāttaḥ. "anaṅgamejayaḥ" iti. avyayasvareṇādyudāttaḥ. atra dvitoye nañsamāse samāsāntodāttatvamiti nañsamāsaḥ syāt(). "atrāpi" ityādi. kasmācchabdasya naña uttarasyādyudāttatvavidhānāt(). atrāpi dvitīyena nañsamāsenāntodāttatvamiti. vartamāna, vardhamāna--ityedamādayaḥ śānajantatvādantodāttāḥ. vikārasadṛśaśabdaḥ samāsasvareṇāntodāttaḥ. gṛhapatikaśabdaḥ "saṃjñāyāṃ kan()" 5.3.87 iti kannantatvādādyudāttaḥ. "vaderānyaḥ" (da.u.8.9), vadānyaśabdaḥ pratyayasvareṇa madhyodāttaḥ॥
1.Source: Arsha Vidya Gurukulam
2.Source: Sanskrit Documents