Kāśikāvṛttī1: uttarapadādiḥ iti vartate, tatpuruṣe iti ca. cūrṇādīni uttarapadāni aprāṇivācina See More
uttarapadādiḥ iti vartate, tatpuruṣe iti ca. cūrṇādīni uttarapadāni aprāṇivācinaḥ
ṣaṣṭhyantāt parāṇi tatpuruṣe samāse ādyudāttāni bhavanti. mudgacūrṇam.
masūracūrṇam. aprāṇiṣaṣṭhyāḥ iti kim? matsyacūrṇam. ṣaṣṭhyāḥ iti kim?
paramacūrṇaṃ. cūrṇa. karipa. kariva. śākina. śākaṭa. drākṣā. tūsta. kundama. dalapa. camasī.
cakkana. caula. cūrṇādiḥ. cūrṇādīny prāṇyupagrahātiti sūtrasya pāṭhāntaram.
tatra upagrahaḥ iti ṣaṣṭhyantam eva pūrvācāryopacāreṇa gṛhyate.
Kāśikāvṛttī2: cūrṇā'dīnyaprāṇiṣaṣṭhyāḥ 6.2.134 uttarapadādiḥ iti vartate, tatpuruṣe iti ca. c See More
cūrṇā'dīnyaprāṇiṣaṣṭhyāḥ 6.2.134 uttarapadādiḥ iti vartate, tatpuruṣe iti ca. cūrṇādīni uttarapadāni aprāṇivācinaḥ ṣaṣṭhyantāt parāṇi tatpuruṣe samāse ādyudāttāni bhavanti. mudgacūrṇam. masūracūrṇam. aprāṇiṣaṣṭhyāḥ iti kim? matsyacūrṇam. ṣaṣṭhyāḥ iti kim? paramacūrṇaṃ. cūrṇa. karipa. kariva. śākina. śākaṭa. drākṣā. tūsta. kundama. dalapa. camasī. cakkana. caula. cūrṇādiḥ. cūrṇādīny prāṇyupagrahātiti sūtrasya pāṭhāntaram. tatra upagrahaḥ iti ṣaṣṭhyantam eva pūrvācāryopacāreṇa gṛhyate.
Nyāsa2: cūrṇādīnyaprāṇiṣaṣṭhyāḥ. , 6.2.133 "cūrī dāhe" (dhā.pā.1158), asmānniṣ See More
cūrṇādīnyaprāṇiṣaṣṭhyāḥ. , 6.2.133 "cūrī dāhe" (dhā.pā.1158), asmānniṣṭhā, te cūrṇamantodāttam(). kariṇaḥ pātīti "āto'nupasarge kaḥ" 3.2.3 pakārasya pakṣe vakāro nipātyate--karipaḥ, karivaḥ. kṛtsvareṇa thāthādisvareṇa vāntodāttaḥ. "maheritaṇ? ca" (da.u.5.19) bahulavacanācchakerapi bhavati, śākinam(), pratyayasvareṇa madyodāttam(). "śakādibhyo'ṭac()" (da.u.5.2;paṃ.u.4.81) [śakādibhyo'ṭan()--.dau;paṃ.u.] śakaṭam(). tadvahatīti śakaṭavaṇ? śākaṭam(). pratyayasvareṇāntodāttaḥ. drāgdrūtaṃ kṣīyata iti drākṣā, pṛṣodarāditvāt(). antodātto'yaṃ śabdaḥ. "tusa hyasa hlasa rasaśabde" (dhā.pā.710, 711,712,713), tato bahulavacanāt? "hasimṛgriṇavāmidamilūpūdhurvībhyastan()" (da.u.6.7,paṃ.u.3.86) [hasimṛgriṇvamidamitamilūpūdhūrvibhyastan()--da.u; hasimṛgaraṇvāmidamūlapūrvibhyastan()--paṃ.u.] iti tan(), nipātanāddīrghaśca. tūstamādyudāttam(). "kutsitaṃ dunotīti "kvibavacipracchi" ityādau sūtre (vā.288) kvibiti yogavibhāgaḥ. "dudu upatāpe" (dā.pā.1256) ityasmādapi kvip(), "bahulavacanāt? anityatvādvāgamaśāsanasya" (vyā.pa.99) tugabhāvaḥ, pūrvapadasya ca bahulavacanādeva mum()--kundu, tanmimīta iti "māṅmāne" (dā.pā.1088) ityasmāt? kaḥ, kundumo'ntodāttaḥ. "uṣikuṭidalikacikhajibhyaḥ kapan()" (da.u.7.9) tena dalapa ādyudāttaḥ. "atyavicamitaminami" (da.u.9.44) ityādinā'sac()--camasaḥ, tato jātilakṣaṇo ṅīṣ? 4.1.63 camasī. "caka tṛptau" (dhā.pā.783) ityasmāt? kavip(), cak(). "kanī dīptikāntigatiṣu" (dhā.pā.460) [kana dīptikāntigatiṣu--dhā.pā.] tasmādac(), kanaḥ. cakakanaḥ. colasyāpatyaṃ caulaḥ, "dvyañmagadha" 4.1.168 ityādinā'ṇ(). ete cūrṇādayaḥ. "mudgacūrṇam()" iti. "mudi grorgaggau" (da.u.3.66) iti mudgo'ntodāttaḥ. "masūracūrṇam()" iti. "maserūran()" (da.u.8.95) masūra ādyudāttaḥ. "matsyacūrṇam()" iti. matsyaḥ prātipadikasvareṇāntodāttaḥ.
"tatroyagraha iti ṣaṣṭha()ntameva" iti. anena tulyārthatāṃ sūtrayordarśayati. kathaṃ punarupagrahaḥ ṣaṣṭha()ntameva gṛhrate? ityāha--"pūrvācāryopacāreṇa" iti. pūrvācāryā hi ṣaṣṭha()ntamupagraha ityevamupacaranti sma. teneha pūrvā cāryopacāreṇa hetunā ṣaṣṭha()ntamevopagraha iti gṛhrate. samāsasvarāpavādo yogaḥ evamuttare'pi trayaḥ॥
1.Source: Arsha Vidya Gurukulam
2.Source: Sanskrit Documents