dikśabdāḥ pūrvapadāni antodāttani bhavanti grāmajanapadākhyānavāciṣu uttarapadeṣu, cānarāṭaśabde ca. pūrveṣukāmaśamī, pūrveṣukāmaśamī. apareṣukāmaśamī, apareṣukāmaśamī. pūrvakṛṣṇamṛttikā. aparakṛṣṇamṛttikā. janapada pūrvapañcālāḥ. aparapañcālāḥ. ākhyāna pūrvādhirāmam, pūrvādhirāmam. pūrvayāyātam. aparayāyātam. adhirāmam adhikṛtya kṛto granthaḥ ādhirāmam. tathā yāyātam. cānarāṭa pūrvacānarāṭam. aparacānarāṭam. śabdagrahaṇaṃ kālavācino 'pi dikśabdasya parigrahārtham.

dikśabdā grāmajanapadā'khyānacānarāṭeṣu 6.2.103 dikśabdāḥ pūrvapadāni antodāttani bhavanti grāmajanapadākhyānavāciṣu uttarapadeṣu, cānarāṭaśabde ca. pūrveṣukāmaśamī, pūrveṣukāmaśamī. apareṣukāmaśamī, apareṣukāmaśamī. pūrvakṛṣṇamṛttikā. aparakṛṣṇamṛttikā. janapada pūrvapañcālāḥ. aparapañcālāḥ. ākhyāna pūrvādhirāmam, pūrvādhirāmam. pūrvayāyātam. aparayāyātam. adhirāmam adhikṛtya kṛto granthaḥ ādhirāmam. tathā yāyātam. cānarāṭa pūrvacānarāṭam. aparacānarāṭam. śabdagrahaṇaṃ kālavācino 'pi dikśabdasya parigrahārtham.

dikśabdā grāmajanapadākhyānacānarāṭeṣu. , 6.2.103 "pūrveṣukāmaśamī" iti. "diksaṃkhye saṃjñāyām()" 2.1.49 iti samāsaḥ. evaṃ "apareṣukāmaśamī" ityatrāpi. "pūrvakṛṣṇamṛttikā" iti. pūrvā cāsau kṛṣmamṛttikā ceti "pūrvāpara" 2.1.57 ityādinā samāsaḥ. evaṃ "aparakṛṣṇamṛttikā" ityevamādāvapi. adhirāmamadhikṛtya kṛto grantha ādhirāmam(). "adhikṛtya kṛte granthe" 4.3.87 ityaṇ(). atha yatā--cānarāṭe rūpagrahaṇaṃ tathā grāmādiṣvapi kasmānna bhavati? arthapradhānatvānnirdeśasya. śabdapradhāne hi nirdeśasya svarūpagrahaṇaṃ bhavatītyuktam(). iha cānarāṭa eva śabdapradhāno nirdeśa, grāmādiṣvarthapradhāna eva. atha śabdagrahaṇaṃ kimartham(), na digityevocyate? ityata āha--"śabdagrahaṇam()" ityādi. asati hi śabdagrahaṇe pūrvādhirāmam(), pūrvayāyātamityatra na syāt(). kasmāt()iha kālavācī pūrvaśabdaḥ. digvāciśabdagrahaṇe sati dikśabdamātragrahaṇaṃ bhavati. tasmāt? kālavācino'pi dikśabdasya parigraho yathā syādityevamarthaṃ śabdagrahaṇam()॥