Kāśikāvṛttī1:
kṣi ji ityetayor dhātvoḥ yati ratyaye parataḥ śakyārthe gamyamāne ekārasya ayāde
See More
kṣi ji ityetayor dhātvoḥ yati ratyaye parataḥ śakyārthe gamyamāne ekārasya ayādeśo
nipātyate. śakyaḥ kṣetum kṣayyaḥ. śakyo jetum jayyaḥ. śakyārthe iti kim?
kṣeyaṃ pāpam. jeyo vṛṣalaḥ.
Kāśikāvṛttī2:
kṣayyajayyau śakyārthe 6.1.81 kṣi ji ityetayor dhātvoḥ yati ratyaye parataḥ śak
See More
kṣayyajayyau śakyārthe 6.1.81 kṣi ji ityetayor dhātvoḥ yati ratyaye parataḥ śakyārthe gamyamāne ekārasya ayādeśo nipātyate. śakyaḥ kṣetum kṣayyaḥ. śakyo jetum jayyaḥ. śakyārthe iti kim? kṣeyaṃ pāpam. jeyo vṛṣalaḥ.
Nyāsa2:
kṣayyajayyau śakyārthe. , 6.1.78 ""kṣi" "ji" ityetayord
See More
kṣayyajayyau śakyārthe. , 6.1.78 ""kṣi" "ji" ityetayordhātvoḥ" iti. kṣigrahaṇena "kṣi kṣaye" (dhā.pā.236) "kṣi vāsagatyoḥ" (dhā.pā.1407) kṣiṣ? ["kṣīṣa hiṃsāyām()"--dhātupāṭhaḥ. "kṣi hiṃsāyām()" (1276)--dhātupāṭhaḥ] hiṃsāyām? (dhā.pā.1506) ityeṣāṃ grahaṇam(), jigraṇe tu "ji jaye (dhā.pā.561) ityetasya. nanu ca "niranubandhakagrahaṇe na sānubandhakasya" (vyā.pa.53) ityanayā paribhāṣayā "kṣiṣ? hiṃsāyām()" ityasya grahaṇaṃ na prāpnoti? naiṣa doṣaḥ nipātanāt? bhaviṣyati. kiṃ hi nipātanānna labhyate? yathaiva hi tato'nyadalākṣikaṃ kāryaṃ kiñcidbhaviṣyati, tathedamapi syāt(). arthagrahaṇaṃ karmaṇyapabi yatā syāt(); anyathā śakerakarmakatvāt? bhāva eva nipātanaṃ vijñāyate--kṣayyaṃ devadatteneti. karmaṇi tu na syāt()--kṣayyo vyadhiriti, na hrakarmakebhyaḥ karmaṇi kṛtyapratyaya upapadyate. arthagrahaṇena tu kṛtyārtha upalakṣyate. kṛtyāśca karmaṇyapi vihitāḥ, tena tatrāpi nipātanādvijñāyate॥
Bālamanoramā1:
kṣayyajayyau śakyārthe. śakyārthe kṣayyajayyaśabdau vācakatayā vartete ityartha Sū #66
See More
kṣayyajayyau śakyārthe. śakyārthe kṣayyajayyaśabdau vācakatayā vartete ityarthaḥ.
nanu kimapi kāryaṃ vidheyamatra na dṛśyate ityata āha–yānteti. prātisvikavidhiṃ viṃnā
siddhaprakriyasya śabdasvarūpasya nirdeśo nipātanam. tataśca śakyārthake yādau
pratyaye pare `kṣi kṣaye'`ji jaye'iti dhātoreco'yiti yāntādeśaḥ syāditi
vidhānamatra phalati. śakyārthe kṣijyoryānta iti prātisvikavidhau gauravādevaṃ
nipātanamiti bhāvaḥ. kṣayyamiti. `kṛtyā'ityadhikāre kṣidhātoraco yaditi yatpratyayaḥ.
sa ca `śaki liṅ ce'ti śakyārthaḥ. śakyārthe liṅ syāccātkṛtyā iti tadarthaḥ.
`sārvadhātukārdhadhātukayo'riti ikārasya guṇa ekāraḥ.
tasyā.ñacparakatvā'bhāvādaprāpto'yādeśo'tra nipātyate. jayyamityapi pūrvavat.
śakyārthe kimiti. `śakyārthe' ityasya kiṃ prayojanamiti praśnaḥ. kṣetumityādi.
kṣetuṃ yogyaṃ kṣeyaṃ pāpam. jetuṃ yogyaṃ jeyaṃ mana ityanvayaḥ. `arhe
kṛtyatṛcaśce'ti yat. sa ca na śakyārthaka iti nātra yāntādeśa ityarthaḥ.
Bālamanoramā2:
kṣayyajayyau śakyārthe 66, 6.1.78 kṣayyajayyau śakyārthe. śakyārthe kṣayyajayyaś
See More
kṣayyajayyau śakyārthe 66, 6.1.78 kṣayyajayyau śakyārthe. śakyārthe kṣayyajayyaśabdau vācakatayā vartete ityarthaḥ. nanu kimapi kāryaṃ vidheyamatra na dṛśyate ityata āha--yānteti. prātisvikavidhiṃ viṃnā siddhaprakriyasya śabdasvarūpasya nirdeśo nipātanam. tataśca śakyārthake yādau pratyaye pare "kṣi kṣaye""ji jaye"iti dhātoreco'yiti yāntādeśaḥ syāditi vidhānamatra phalati. śakyārthe kṣijyoryānta iti prātisvikavidhau gauravādevaṃ nipātanamiti bhāvaḥ. kṣayyamiti. "kṛtyā"ityadhikāre kṣidhātoraco yaditi yatpratyayaḥ. sa ca "śaki liṅ ce"ti śakyārthaḥ. śakyārthe liṅ syāccātkṛtyā iti tadarthaḥ. "sārvadhātukārdhadhātukayo"riti ikārasya guṇa ekāraḥ. tasyā.ñacparakatvā'bhāvādaprāpto'yādeśo'tra nipātyate. jayyamityapi pūrvavat. śakyārthe kimiti. "śakyārthe" ityasya kiṃ prayojanamiti praśnaḥ. kṣetumityādi. kṣetuṃ yogyaṃ kṣeyaṃ pāpam. jetuṃ yogyaṃ jeyaṃ mana ityanvayaḥ. "arhe kṛtyatṛcaśce"ti yat. sa ca na śakyārthaka iti nātra yāntādeśa ityarthaḥ.
Tattvabodhinī1:
kṣayyamiti. `śakiliṅ ce'ti yat. cātkṛtyāḥ. kṣeyamiti. `arhe
kṛtyatṛcaśce Sū #55
See More
kṣayyamiti. `śakiliṅ ce'ti yat. cātkṛtyāḥ. kṣeyamiti. `arhe
kṛtyatṛcaśce'ti yat.
Tattvabodhinī2:
kṣayyajayyau śakyārthe 55, 6.1.78 kṣayyamiti. "śakiliṅ ce"ti yat. cātk
See More
kṣayyajayyau śakyārthe 55, 6.1.78 kṣayyamiti. "śakiliṅ ce"ti yat. cātkṛtyāḥ. kṣeyamiti. "arhe kṛtyatṛcaśce"ti yat.
1.Source: Arsha Vidya Gurukulam
2.Source: Sanskrit Documents