Kāśikāvṛttī1:
ṇau ityanuvartate. ṣidhu hiṃsāsamrādhyoḥ ityasya dhātoḥ apāralaukike 'rthe varta
See More
ṇau ityanuvartate. ṣidhu hiṃsāsamrādhyoḥ ityasya dhātoḥ apāralaukike 'rthe vartamānasya
ecaḥ sthāne ṇau parataḥ ākārādeśo bhavati. annaṃ sādhayati. grāmaṃ sādhayati. apāralaukike iti
kim? tapastāpasaṃ sedhayati. svānyevainaṃ karmāṇi sedhayanti. atra hi sidhyatiḥ
pāralaukike jñānaviśeṣe vartate. tāpasaḥ sidhyati jñānaviśeṣamāsādayati, taṃ tapaḥ
prayuṅkte. sa ca jñānaviśeṣaḥ utpannaḥ paraloke janmāntare phalam abhyudayalakṣaṇam
upasaṃharan paralokaprayojano bhavati. iha kasmān na bhavati, annaṃ sādhayati brāhmanebhyo
dāsyāmi iti? sidhyate ratrārtho niṣpattiḥ. tasyāḥ prayojanam annam. tasya yad
dānaṃ tat pāralaukikam, na punaḥ siddhireva iti na ātvaṃ paryudasyate. sakṣāt
paralokaprayojane ca sidhyarthe kṛtavakāśaṃ vacanam evaṃ viṣayaṃ na avagāhate. sidhyateḥ iti
śyanā nirdeśaḥ, ṣidha gatyām ityasya bhauvādikasya nivṛttyarthaḥ.
Kāśikāvṛttī2:
sidhyaterapāralaukike 6.1.49 ṇau ityanuvartate. ṣidhu hiṃsāsamrādhyoḥ ityasya d
See More
sidhyaterapāralaukike 6.1.49 ṇau ityanuvartate. ṣidhu hiṃsāsamrādhyoḥ ityasya dhātoḥ apāralaukike 'rthe vartamānasya ecaḥ sthāne ṇau parataḥ ākārādeśo bhavati. annaṃ sādhayati. grāmaṃ sādhayati. apāralaukike iti kim? tapastāpasaṃ sedhayati. svānyevainaṃ karmāṇi sedhayanti. atra hi sidhyatiḥ pāralaukike jñānaviśeṣe vartate. tāpasaḥ sidhyati jñānaviśeṣamāsādayati, taṃ tapaḥ prayuṅkte. sa ca jñānaviśeṣaḥ utpannaḥ paraloke janmāntare phalam abhyudayalakṣaṇam upasaṃharan paralokaprayojano bhavati. iha kasmān na bhavati, annaṃ sādhayati brāhmanebhyo dāsyāmi iti? sidhyate ratrārtho niṣpattiḥ. tasyāḥ prayojanam annam. tasya yad dānaṃ tat pāralaukikam, na punaḥ siddhireva iti na ātvaṃ paryudasyate. sakṣāt paralokaprayojane ca sidhyarthe kṛtavakāśaṃ vacanam evaṃ viṣayaṃ na avagāhate. sidhyateḥ iti śyanā nirdeśaḥ, ṣidha gatyām ityasya bhauvādikasya nivṛttyarthaḥ.
Nyāsa2:
sidhyaterapāralaukike. , 6.1.48 "annaṃ sādhyati" iti. annaṃ niṣpādayat
See More
sidhyaterapāralaukike. , 6.1.48 "annaṃ sādhyati" iti. annaṃ niṣpādayatītyarthaḥ. atra hi sidhiḥ pāralaukike()rthe jñānaviśeṣe vatrtata iti. asyārthaṃ--"tāpasaḥ sidhyati" ityādinā spaṣṭīkaroti. "upasaṃhāran()" iti. niṣpādayannityarthaḥ.
"iha kasmānna bhavati" ityādi. evaṃ manyante--brāāhṛṇebhyo dāsyāmītyanenābhiprāyeṇa yo'nnaṃ sādhayati sa jamāntare bhavan? phalamabhyudayalakṣaṇaṃ prāpnoti, tasmāt? pāralaukike'rthe sidhiratra vatrtata iti paryudāsena bhavitavyamiti. sidhyateratrārtho niṣpattirityādinehalokārthatāṃ tvasya darśayati. "tasyāḥ prayojanamannam()" iti. annamuddiśya pravṛttatvāt(). "tasya" iti. annasya. "na punaḥ siddhireveti" iti. artālliṅgavipariṇāmaṃ kṛtvā na punaḥ siddhireva pāralaukikīti sambandhanīyam(). siddhirniṣpattirityarthaḥ. itikaraṇo hetau. yasmāt? siddho dhāturvatrtate. atra siddhiḥ pāralaukikī na bhavati, tasmānnātrātvaṃ paryudasyate. syādetat? yadyapi sākṣād()dhātuḥ paralokārtho na bhavati, pāramparyeṇa tu bhavatyeva, tasmādbhavitavyameva pratiṣedhena ityāha--"sākṣāt()" ityādi. yadi sākṣādavyavadhānena paralokārtho yaḥ siddhyaterarthaḥ, tatrāpi pāralaukika itīdaṃ vacanaṃ na kṛtārthaṃ syāt(), tadā pāramparyeṇāpi yaḥ paralokārthastatra vyāpriyeta--mā bhūdvacanavaiyathryamiti. idaṃ tu jñānaviśeṣe sākṣāt? paralokārthe sidhyatyarthe caritārtham(), tato notsahata evaṃvidhaviṣayamavagāhitum(). na śaknotyevamprakāre viṣaye ni,#edhaḥ pravarttitumityarthaḥ.
atha siddhyateḥ śyanā nirdeśaḥ kimarthaḥ, na sidherityevocyeta, evaṃ hi laghu sūtraṃ bhavati? ityāha--"siddhyateḥ" ityādi॥
Tattvabodhinī1:
sidhyaterapāra. śyanā nirdeśādbhauvādikasyā'grahaṇam. tattvaṃ niścinotīti.
tatt Sū #373
See More
sidhyaterapāra. śyanā nirdeśādbhauvādikasyā'grahaṇam. tattvaṃ niścinotīti.
tattvaniścayaścātmaviṣayakaḥ. sa ca paraloke upayujyate.
Tattvabodhinī2:
sidhyaterapāralaukike 373, 6.1.48 sidhyaterapāra. śyanā nirdeśādbhauvādikasyā'gr
See More
sidhyaterapāralaukike 373, 6.1.48 sidhyaterapāra. śyanā nirdeśādbhauvādikasyā'grahaṇam. tattvaṃ niścinotīti. tattvaniścayaścātmaviṣayakaḥ. sa ca paraloke upayujyate.
1.Source: Arsha Vidya Gurukulam
2.Source: Sanskrit Documents