Kāśikāvṛttī1:
liḍyṅoḥ iti vartate, samprasaraṇam iti ca. liṭi yaṅi ca śvayater dhātoḥ vibhāṣā
See More
liḍyṅoḥ iti vartate, samprasaraṇam iti ca. liṭi yaṅi ca śvayater dhātoḥ vibhāṣā
samprasāraṇaṃ bhavati. śuśāva, śiśvāya. śuśuvatuḥ, śiśviyatuḥ. yagi śośūyate, śeśvīyate.
tadatra yaṅi samprasāraṇam aprāptaṃ vibhāṣa vidhīyate. liṭi tu kiti yajāditvāt nityaṃ
prāptaṃ, tatra sarvatravikalpo bhavati ityeṣā ubhayatravibhāṣā. yadā ca dhātor na bhavati
tadā liṭyabhyāsasya ubhayeṣām 6-1-17 ityabhyāsasya api na bhavati.
Kāśikāvṛttī2:
vibhāṣā śveḥ 6.1.30 liḍyṅoḥ iti vartate, samprasaraṇam iti ca. liṭi yaṅi ca śva
See More
vibhāṣā śveḥ 6.1.30 liḍyṅoḥ iti vartate, samprasaraṇam iti ca. liṭi yaṅi ca śvayater dhātoḥ vibhāṣā samprasāraṇaṃ bhavati. śuśāva, śiśvāya. śuśuvatuḥ, śiśviyatuḥ. yagi śośūyate, śeśvīyate. tadatra yaṅi samprasāraṇam aprāptaṃ vibhāṣa vidhīyate. liṭi tu kiti yajāditvāt nityaṃ prāptaṃ, tatra sarvatravikalpo bhavati ityeṣā ubhayatravibhāṣā. yadā ca dhātor na bhavati tadā liṭyabhyāsasya ubhayeṣām 6.1.17 ityabhyāsasya api na bhavati.
Nyāsa2:
vibhāṣā śveḥ. , 6.1.30 "śuśāva" iti. liṭi ṇali samprasāraṇe kṛte vṛddh
See More
vibhāṣā śveḥ. , 6.1.30 "śuśāva" iti. liṭi ṇali samprasāraṇe kṛte vṛddhyāvādeśau. "śi()āāya" iti. yadā na samprasāraṇaṃ tadā vṛddhyāyādeśau. "śuśuvatuḥ, śi()iāyatuḥ, iti. yadā samprasāraṇaṃ tadovaṅ(), anyadeyaṅ. "aprāptam()" iti. kenacivavihitatvāt().
"liṭa()bhyāsasyobhayeṣām()" (6.1.17) ityubhayatrobhayagrahaṇādanyat? kāryaṃ pravartamānamapāsyābhyāsasya samprasāraṇameva yathā syādityetadubhayeṣāṃgrahaṇasya prayojanamuktam(). tataśceyamapi vikalpaṃ bādhitvā nityaṃ samprasāraṇa meva syāditi kasyacidbhrāntiḥ syāt? atastāṃ nirākarttumāha--"yadā ca" ityādi. atra ()āyatervibhāṣā samprasāraṇamucyate, yadi kadāciddhātorna samprasāraṇaṃ bhavati tadābyāsasya syāt? tataśca ()āyateḥ samprasāraṇaṃ pākṣikaṃ na kṛtaṃ syāt(). syādetat()--liṭparasya śakyateridaṃ vikalpena kāryaṃ vidhīyate, tasya ca tadastyeveti? asamyagetat(); dviṣprayoge hi dvirvacane kriyāmātraṃ bhidyate, na dhāturūpamiti kutaḥ pūrvaparayoḥ kāryasambandhaṃ prati bhedaḥ? tasmādyadā dhātorna bhavati tadābhyāsasyāpi na bhavatyeva॥
Bālamanoramā1:
saṃprasāraṇamiti. `ṣyaṅa saṃprasāraṇa''mityatastadanuvṛtteriti bhāvaḥ Sū #251
See More
saṃprasāraṇamiti. `ṣyaṅa saṃprasāraṇa''mityatastadanuvṛtteriti bhāvaḥ. liṭi yaṅi ceti.
`liṅyaṅo'rityanuvṛtteriti bhāvaḥ. śuśāveti. ṇali abhyāsasaṃprasāraṇaṃ bādhitvā
dvitvātprāgeva paratvādanena saṃprasāraṇe kṛte tato dvitve vṛddhyāvādeśāviti
bhāvaḥ. akittvādvacisvapītyasya nā'tra prāptiḥ. tathā ca
liṭa\ufffdkitsvekavacaneṣu dvitvātprāgaprāptasya saṃprasāraṇasya vikalpavidhiḥ.
`śuśuvatu'rityādidvivacanabahuvacaneṣu tu dvitvātprāgvacisavapīti prāptasya
saṃprasāraṇasaya vikalapavidhiḥ. tathā ca ubhayatra vibhāṣeyam. yaṅaṃśe tvaprāptavibhāṣaiveyam-
- śośūyate. śe\ufffdāīyate. tatra ṇali etatsaṃprasāraṇā'bhāvapakṣe `\ufffdāītyasya
dvitvānantaramabhyāsasaṃprasāraṇe śu\ufffdāāya iti prāpte āha–
\ufffdāyaterliṭa\ufffdbhyāsalakṣaṇapratiṣedha iti. liṭa\ufffdbhyāsasaṃprasāraṇasya
pratiṣedho vaktavya ityarthaḥ. tathā ca `\ufffdiā'ityabhyāsasya saṃprasāraṇe pūrvarūpe
`akṛtsārvadhātukayo'riti dīrgha iti bhāvaḥ. luṅi viśeṣamāha– jṛ?stanbhviti. tathā ca
a\ufffdiā a t iti sthite iyaṅi prāpte–
Bālamanoramā2:
vibhāṣā śveḥ 251, 6.1.30 saṃprasāraṇamiti. "ṣyaṅa saṃprasāraṇa""m
See More
vibhāṣā śveḥ 251, 6.1.30 saṃprasāraṇamiti. "ṣyaṅa saṃprasāraṇa""mityatastadanuvṛtteriti bhāvaḥ. liṭi yaṅi ceti. "liṅyaṅo"rityanuvṛtteriti bhāvaḥ. śuśāveti. ṇali abhyāsasaṃprasāraṇaṃ bādhitvā dvitvātprāgeva paratvādanena saṃprasāraṇe kṛte tato dvitve vṛddhyāvādeśāviti bhāvaḥ. akittvādvacisvapītyasya nā'tra prāptiḥ. tathā ca liṭa()kitsvekavacaneṣu dvitvātprāgaprāptasya saṃprasāraṇasya vikalpavidhiḥ. "śuśuvatu"rityādidvivacanabahuvacaneṣu tu dvitvātprāgvacisavapīti prāptasya saṃprasāraṇasaya vikalapavidhiḥ. tathā ca ubhayatra vibhāṣeyam. yaṅaṃśe tvaprāptavibhāṣaiveyam-- śośūyate. śe()āīyate. tatra ṇali etatsaṃprasāraṇā'bhāvapakṣe "()āītyasya dvitvānantaramabhyāsasaṃprasāraṇe śu()āāya iti prāpte āha--()āyaterliṭa()bhyāsalakṣaṇapratiṣedha iti. liṭa()bhyāsasaṃprasāraṇasya pratiṣedho vaktavya ityarthaḥ. tathā ca "()iā"ityabhyāsasya saṃprasāraṇe pūrvarūpe "akṛtsārvadhātukayo"riti dīrgha iti bhāvaḥ. luṅi viśeṣamāha-- jṛ()stanbhviti. tathā ca a()iā a t iti sthite iyaṅi prāpte--
Tattvabodhinī1:
vibhāṣā śveḥ. liṭi yaṅi ceti. `liḍa\ufffdṅośce'ti pūrvasūtramihānuvartata Sū #222
See More
vibhāṣā śveḥ. liṭi yaṅi ceti. `liḍa\ufffdṅośce'ti pūrvasūtramihānuvartata iti
bhāvaḥ. ubhayatravibhāṣeyam. liḍaṃśe atusādau nityaṃ prāpte, ṇalādāvaprāpte. yaṅaṃśe
tvaprāptavibhāṣā. śośūyate. śe\ufffdāīyate. saṃprasāraṇaṃ neti. anyathā
śu\ufffdāāyetyādi syāditi bhāvaḥ.
Tattvabodhinī2:
vibhāṣā śveḥ 222, 6.1.30 vibhāṣā śveḥ. liṭi yaṅi ceti. "liḍa()ṅośce"ti
See More
vibhāṣā śveḥ 222, 6.1.30 vibhāṣā śveḥ. liṭi yaṅi ceti. "liḍa()ṅośce"ti pūrvasūtramihānuvartata iti bhāvaḥ. ubhayatravibhāṣeyam. liḍaṃśe atusādau nityaṃ prāpte, ṇalādāvaprāpte. yaṅaṃśe tvaprāptavibhāṣā. śośūyate. śe()āīyate. saṃprasāraṇaṃ neti. anyathā śu()āāyetyādi syāditi bhāvaḥ.
1.Source: Arsha Vidya Gurukulam
2.Source: Sanskrit Documents