Kāśikāvṛttī1: bahvarthātalpārthāc ca kārakābhidhāyinaḥ śabdāt śaspratyayo bhavati anyatarasyām See More
bahvarthātalpārthāc ca kārakābhidhāyinaḥ śabdāt śaspratyayo bhavati anyatarasyām.
viśeṣānabhidhānāc ca sarvaṃ karmādikārakaṃ gṛhyate. bahūni dadāti bahuśo dadāti. alpaṃ
dadāti alpaśo dadāti. bahubhir dadāti bahuśo dadāti. alpena, alpaśaḥ. bahubhyaḥ, bahuśaḥ.
alpāya, alpaśaḥ ityevam ādyudāhāryam. bahvalpārthātiti kim? gāṃ dadāti. aśvaṃ
dadāti. kārakātiti kim? bahūnāṃ svāmī. alpānām svāmī. arthagrahaṇāt
paryāyebhyo 'pi bhavati. bhūriśo dadāti. stokaśo dadāti. bahvalpārthān
maṅgalāmaṅgalavacanam. yatra maṅgalaṃ gamyate tatra ayaṃ pratyaya isyate. bahuśo dadāti iti
ābhyudayikeṣu karmasu. alpaśo dadāti iti aniṣṭeṣu karmasu.
Kāśikāvṛttī2: bahvalpārthāc chaskārakādanyatarasyām 5.4.42 bahvarthātalpārthāc ca kārakābhidh See More
bahvalpārthāc chaskārakādanyatarasyām 5.4.42 bahvarthātalpārthāc ca kārakābhidhāyinaḥ śabdāt śaspratyayo bhavati anyatarasyām. viśeṣānabhidhānāc ca sarvaṃ karmādikārakaṃ gṛhyate. bahūni dadāti bahuśo dadāti. alpaṃ dadāti alpaśo dadāti. bahubhir dadāti bahuśo dadāti. alpena, alpaśaḥ. bahubhyaḥ, bahuśaḥ. alpāya, alpaśaḥ ityevam ādyudāhāryam. bahvalpārthātiti kim? gāṃ dadāti. aśvaṃ dadāti. kārakātiti kim? bahūnāṃ svāmī. alpānām svāmī. arthagrahaṇāt paryāyebhyo 'pi bhavati. bhūriśo dadāti. stokaśo dadāti. bahvalpārthān maṅgalāmaṅgalavacanam. yatra maṅgalaṃ gamyate tatra ayaṃ pratyaya isyate. bahuśo dadāti iti ābhyudayikeṣu karmasu. alpaśo dadāti iti aniṣṭeṣu karmasu.
Nyāsa2: bahvalpārthācchaskārakādanyatarasyām?. , 5.4.42 "ityevamādīni" iti. ād See More
bahvalpārthācchaskārakādanyatarasyām?. , 5.4.42 "ityevamādīni" iti. ādiśabdenāpādānādikaraṇaviṣayodāharaṇaparibhāṣāgrahaṇam()--bahubhyo hratrāgacchati bahuśa āgacchatati, alpaśa āgacchatīti. bahuśo nidadhāti.
"bahūnāṃ svāmī" ityatra śeṣasya vivakṣitakārakābhidhāyī bahuśabdo na bhavati.
"arthagrahaṇāt()" ityādi. asati hrarthagrahaṇe bahavalpaśabdābhyāmeva pratyayaḥ syāt?. ta()smastu sati paryāyebhyo'pi bhavati.
"bahvalpārthāt()" ityādi. vahvalpārthāt? pratyaye vidhātavye maṅgalavacaṭanaṃ katrtavyam(). bhaṅgalavacanena ceha vyākhyānamucyate, vyākhyāyate teneti kṛtvā. kathaṃ punaḥ kāraṇasya maṅgalavacanaṃ katrtavyam()? ityāha--"yatra" ityādi. tatredaṃ vyākhyānam()--iha praśaṃsāgrahaṇamanuvatrtate, praśaṃśāyāṃ pratyayena bhavitavyam(), tacchābhyudayikeṣu. bahuśo dadāti, nālpaśaḥ--evaṃ praśaṃsā bhavati. idameva vacanamābhyudayikeṣu bahuśo loke dānaviṣayeṣu; anyatā tenāsya grahaṇān()vṛttermaṅgale gamyamāne pratyayo na bhavatīti.
atha vā--ihāpītikaraṇānuvṛttermaṅagala eva bhavati, nānyatreti. śasaḥ sakārasyetsaṃjñā na bhavati; prayojanābhāvāt()॥
Laghusiddhāntakaumudī1: bahūni dadāti bahuśaḥ. alpaśaḥ. (ādyādibhyastaserupasaṃkhyānam). ādau āditaḥ.
m Sū #1244 See More
bahūni dadāti bahuśaḥ. alpaśaḥ. (ādyādibhyastaserupasaṃkhyānam). ādau āditaḥ.
madhyataḥ. antataḥ. pṛṣṭhataḥ. pārśvataḥ. ākṛtigaṇo'yam. svareṇa, svarataḥ. varṇataḥ..
Laghusiddhāntakaumudī2: bahvalpārthācchaskārakādanyatarasyām 1244, 5.4.42 bahūni dadāti bahuśaḥ. alpaśaḥ See More
bahvalpārthācchaskārakādanyatarasyām 1244, 5.4.42 bahūni dadāti bahuśaḥ. alpaśaḥ. (ādyādibhyastaserupasaṃkhyānam). ādau āditaḥ. madhyataḥ. antataḥ. pṛṣṭhataḥ. pārśvataḥ. ākṛtigaṇo'yam. svareṇa, svarataḥ. varṇataḥ॥
Bālamanoramā1: bahvalpārthāditi. vārtikamidam. mahgalā'maṅgalegamye evāyaṃ śasityarthaḥ. bahūni See More
bahvalpārthāditi. vārtikamidam. mahgalā'maṅgalegamye evāyaṃ śasityarthaḥ. bahūni
dadātyaniṣṭeṣviti. bhayādinimitteṣvityarthaḥ. alpaṃ dadātyābhyudayikeṣviti.
abhyudayaḥ=śreyaḥ, tatprayojanakeṣviṣṭāpūrteṣvityarthaḥ. ābhyudayikeṣu bahudānam,
aniṣṭeṣu alpadānaṃ ca maṅgalam. tadviparītadānaṃ tvamaṅgalamiti bhāvaḥ.
arthagrahaṇādbhūriśo dadāti, stokaśo dadāti ityādyapyudāhāryam.
Bālamanoramā2: bahvalpārthācchaskārakādanyatarasyām , 5.4.42 bahvalpārthāditi. vārtikamidam. ma See More
bahvalpārthācchaskārakādanyatarasyām , 5.4.42 bahvalpārthāditi. vārtikamidam. mahgalā'maṅgalegamye evāyaṃ śasityarthaḥ. bahūni dadātyaniṣṭeṣviti. bhayādinimitteṣvityarthaḥ. alpaṃ dadātyābhyudayikeṣviti. abhyudayaḥ=śreyaḥ, tatprayojanakeṣviṣṭāpūrteṣvityarthaḥ. ābhyudayikeṣu bahudānam, aniṣṭeṣu alpadānaṃ ca maṅgalam. tadviparītadānaṃ tvamaṅgalamiti bhāvaḥ. arthagrahaṇādbhūriśo dadāti, stokaśo dadāti ityādyapyudāhāryam.
Tattvabodhinī1: bahvalpārthāt. bahūnīti. `bahubhyo dadāti bahuśaḥ' `alpebyo'lpaśa'thi Sū #1570 See More
bahvalpārthāt. bahūnīti. `bahubhyo dadāti bahuśaḥ' `alpebyo'lpaśa'thiydyapi
bodhyam. bahvalpārthātkim?. gāṃ dadāti. a\ufffdāṃ dadāti.
arthagrahaṇātparyāyebhyo viśeṣabhyaśca. bhūriśo dadāti. triśaḥ. kārakātkim?. bahūnāṃ
svāmī, alpānāṃ svāmī.
`bahuśo dadātyābhyudayikeṣu karmasu. alpaśo dadātyaniṣṭeṣu'. ābhyudayikeṣu
bahudānam, aniṣṭeṣvalpadānaṃ ca maṅgalam. tadvaiparītyeva dānaṃ tu maṅgasaṃ na
bhavatītyāśayenāha—neheti. aniṣṭeṣviti. bhayādinimitteṣu dāneṣu.
ābhyudayikeṣviti. abhyudayaprayojane'gnyādheyādiṣu. mūlapustakeṣu
`maṅgalā'maṅgalavacana'miti prāyeṇa paṭha\ufffdte, tatrā'maṅgalagrahaṇaṃ vṛthetyāhuḥ.
prāyikaṃ caitanmaṅgalavacanamanyatrāpi hi dṛśyate `apetāpoḍhamuktapatitāpātrastairalpaśaḥ'
iti. kārakatvaṃ tu samasanakriyāṃ prati pañcamyāḥ
karmatvātdabhidhāyakatvāccālpaśabdasya. tathā ca vyācakṣate—alpā pañcamī samasyata
iti. `ācāryeṇe'ti śeṣaḥ.
Tattvabodhinī2: bahvalpārthācchaskārakādanyatarasyām 1570, 5.4.42 bahvalpārthāt. bahūnīti. " See More
bahvalpārthācchaskārakādanyatarasyām 1570, 5.4.42 bahvalpārthāt. bahūnīti. "bahubhyo dadāti bahuśaḥ" "alpebyo'lpaśa"thiydyapi bodhyam. bahvalpārthātkim(). gāṃ dadāti. a()āṃ dadāti. arthagrahaṇātparyāyebhyo viśeṣabhyaśca. bhūriśo dadāti. triśaḥ. kārakātkim(). bahūnāṃ svāmī, alpānāṃ svāmī.bahvalpārthāmanṅga[lā'bhaṅga]lavacanam. maṅgalavacanamiti. "bahuśo dadātyābhyudayikeṣu karmasu. alpaśo dadātyaniṣṭeṣu". ābhyudayikeṣu bahudānam, aniṣṭeṣvalpadānaṃ ca maṅgalam. tadvaiparītyeva dānaṃ tu maṅgasaṃ na bhavatītyāśayenāha---neheti. aniṣṭeṣviti. bhayādinimitteṣu dāneṣu. ābhyudayikeṣviti. abhyudayaprayojane'gnyādheyādiṣu. mūlapustakeṣu "maṅgalā'maṅgalavacana"miti prāyeṇa paṭha()te, tatrā'maṅgalagrahaṇaṃ vṛthetyāhuḥ. prāyikaṃ caitanmaṅgalavacanamanyatrāpi hi dṛśyate "apetāpoḍhamuktapatitāpātrastairalpaśaḥ" iti. kārakatvaṃ tu samasanakriyāṃ prati pañcamyāḥ karmatvātdabhidhāyakatvāccālpaśabdasya. tathā ca vyācakṣate---alpā pañcamī samasyata iti. "ācāryeṇe"ti śeṣaḥ.
1.Source: Arsha Vidya Gurukulam
2.Source: Sanskrit Documents