1/6:pādaśatagrahaṇam anarthakam anyatra api darśanāt |*
2/6:pādaśatagrahaṇam anarthakam |
3/6:kim kāraṇam |
4/6:anyatra api darśanāt |
5/6:anyatra api hi vun dṛśyate |
6/6:dvimodikām dadāti |

pādaśatāntasya saṅkhyādeḥ prātipadikasya vīpsāyāṃ dyotyāyāṃ vun pratyayo bhavati. tatsanniyogena cāntasya lopo bhavati. yasya iti lopena eva siddhe punar vacanam anaimittikārtham. yasya iti lopaḥ paranimittakaḥ. tasya sthānivadbhāvāt pādaḥ pat 6-4-130 iti padbhāvo na syāt. asya tvanaimittikatvān na sthānivattvam. dvau dvau pādau dadāti dvipadikāṃ dadāti. dve dve śate dadāti dviśatikāṃ dadāti. taddhitārtha iti samāsaḥ. tataḥ pratyayaḥ. svabhāvāc ca vunpratyayāntaṃ striyām eva vartate. pādaśatasya iti kim? dvau dvau māṣau dadāti. saṅkhyādeḥ iti kim? pādaṃ pādaṃ dadāti. vīpsāyām iti kim? dvau pādau dadāti. dve śate dadāti. pādaśatagrahaṇam anarthakam. anyatra api darśanāt. dvimodakikāṃ dadāti trimodakikāṃ dadāti.

pādaśatasya saṅkhyāder vīpsāyāṃ vun lopaś ca 5.4.1 pādaśatāntasya saṅkhyādeḥ prātipadikasya vīpsāyāṃ dyotyāyāṃ vun pratyayo bhavati. tatsanniyogena cāntasya lopo bhavati. yasya iti lopena eva siddhe punar vacanam anaimittikārtham. yasya iti lopaḥ paranimittakaḥ. tasya sthānivadbhāvāt pādaḥ pat 6.4.130 iti padbhāvo na syāt. asya tvanaimittikatvān na sthānivattvam. dvau dvau pādau dadāti dvipadikāṃ dadāti. dve dve śate dadāti dviśatikāṃ dadāti. taddhitārtha iti samāsaḥ. tataḥ pratyayaḥ. svabhāvāc ca vunpratyayāntaṃ striyām eva vartate. pādaśatasya iti kim? dvau dvau māṣau dadāti. saṅkhyādeḥ iti kim? pādaṃ pādaṃ dadāti. vīpsāyām iti kim? dvau pādau dadāti. dve śate dadāti. pādaśatagrahaṇam anarthakam. anyatra api darśanāt. dvimodakikāṃ dadāti trimodakikāṃ dadāti.

pādaśatasya saṃkhyādervīpsāyāṃ vunlopaśca. , 5.4.1 pratipadikāditi vatrtate, tasya viśeṣaṇaṃ pādaśatasyagrahaṇam(), viśeṣaṇena tadantavidhirbhavatadītyāha--"pādaśatāntasya" iti. ādiśabdo'vayavavacanaḥ. na ca saṃkhyāśabdaḥ padaśataśabdayoravayava upapadyate; pṛthāgbhāvādanāraṃbhakatvāt(). na hi pṛthagbhūtamanārambhakaṃ śabdāntarasyāvayavo yujyate, yathā ghaṭaśabdaḥ paṭaśabdasya. viparite tu yujyate, yathā--paṭasya samudāyātmanaḥ tantvādikāraṇaṃ samadeśamavayadamāhaḥ. tasmāt? "saṃkhyādeḥ" ityetadapi prātipadikasya vijñāyate, na pādaśataśabdayorityāha--"saṃkhyādeḥ" ityādi. ānantayryalakṣaṇā ceyaṃ ṣaṣṭho, yathā--gāpoṣṭakaṃ 3.2.8 iti gāpoṣṭakpratyayo bhavatītyanantaramiti śeṣaḥ. "tatsanniyogena ca" iti. cakārasya sanniyogārthatvāt(). "antasya" iti. alo'ntyaparibhāṣayā 1.1.51. "punaḥ" ityādi. nimitte bhavo naimittikaḥ, adhyātmāditvāṭṭhañ (vā. 456), na naimittiko'naimittikaḥ. lopaḥ syāvityevamarthaṃ punarlopavacanam(). vunāpi saha lopo vidhīyamānaḥ paranimittaṃ nāpekṣata ityanaimittiko bhavati. yasyeti 6.4.148 lopaḥ. "paranimittakaḥ" iti. īti taddhite ca parasminnimitte vidhānāt? tasya sthānivadbhāvāt(), "acaḥ parasmin? pūrvavidhau" 1.1.56 iti lopasya sthānivadbhāvena pācchabdarūpasya vihitatvāt(). anacko hi pācchabdaḥ sthānyupāttaḥ, tasya cānackatvaṃ sthānivadbhāve sati hīyate. asya tvanaimittikatvānna sthānivadbhāva iti padbhāvo bhavatīti bhāvaḥ. "dvau dvau pādau" iti. pīpsāyāṃ dvirvacanaṃ bhavati॥

atha pañcamasya caturthapādaḥ-pādaśatasya. pādaścaśataṃ ceti samāhāradvandvāllopāpekṣayā ṣaṣṭhī. vunpratyayāpekṣayā tu sā pañcamyarthe. saṅkhyāvacakaśabdapūrvakātpādaśabdācca vīpsāviśiṣṭārthavṛtteḥ svārte vunpratyayaḥ syāt, prakṛterantyasya lopaścetyarthaḥ. nanu vuno'kādeśe sati `yasyeti ce'tyeva lopasiddheriha lopavidhivryartha ityata āha–anaimittikatvārthamiti. `yasyeti ce'ti lopasya paranimittakatayā tasya `acaḥ parasmin' iti sthānivattvā `pādaḥ pa'diti padādeśo na syāt. asya tu lopasya paranimittakatvā'bhāvena sthānivattvā'prasakteḥ padbhāvo nirbādha iti bhāvaḥ. taddhitārtha iti. naca vīpsāyāḥ prakṛtyarthaviśeṣaṇatayā vuno'rthā'bhāvātkathamiha`taddhitārtha' iti samāsa iti vācyaṃ, vuno dyotakatayā dyotyārthenaivārthavattvāt. vunnayaṃ striyāmeveti. svabhāvāditi bhāvaḥ. dviśati kāmiti. dve dve śate dadātīti vigrahaḥ.

pādaśatasya saṅkhyādervīpsāyāṃ vun lopaśca , 5.4.1 atha pañcamasya caturthapādaḥ-pādaśatasya. pādaścaśataṃ ceti samāhāradvandvāllopāpekṣayā ṣaṣṭhī. vunpratyayāpekṣayā tu sā pañcamyarthe. saṅkhyāvacakaśabdapūrvakātpādaśabdācca vīpsāviśiṣṭārthavṛtteḥ svārte vunpratyayaḥ syāt, prakṛterantyasya lopaścetyarthaḥ. nanu vuno'kādeśe sati "yasyeti ce"tyeva lopasiddheriha lopavidhivryartha ityata āha--anaimittikatvārthamiti. "yasyeti ce"ti lopasya paranimittakatayā tasya "acaḥ parasmin" iti sthānivattvā "pādaḥ pa"diti padādeśo na syāt. asya tu lopasya paranimittakatvā'bhāvena sthānivattvā'prasakteḥ padbhāvo nirbādha iti bhāvaḥ. taddhitārtha iti. naca vīpsāyāḥ prakṛtyarthaviśeṣaṇatayā vuno'rthā'bhāvātkathamiha"taddhitārtha" iti samāsa iti vācyaṃ, vuno dyotakatayā dyotyārthenaivārthavattvāt. vunnayaṃ striyāmeveti. svabhāvāditi bhāvaḥ. dviśati kāmiti. dve dve śate dadātīti vigrahaḥ. pādaśatetyādi. vārtikamidam. anarthakamiti kathaṃ, pādaśatabhinnavyāvṛttyarthatvādityata āha--anyatrāpi darśanāditi. tadudāhmatya darśayati--dvimodakikāmiti. dvau dvau modakau dadātīti vigrahaḥ.

pādaśatasya saṅkhyādeḥ. pādaśatasya kim?. dvau dvau māṣau dadāti. saṃkhyāderiti kim?. pādaṃ pādaṃ dadāti. vīpsīyāmiti kim?. dvau pādau dadāti. anaimittikatvārthamiti. nimitite bhavo naimittikaḥ. adhyātmāditvāṭṭhañ. taddhitārtha iti. samāsa iti. yadyapi prakṛtyupādhivīpsā, tathāpi vuno dyotyeti taddhitārtho bhavatyeveti bhāvaḥ. dadātīti. samarpaṇamātramiha dadāterarthaḥ, na tu parasvatvāpādanaparyantam. tathātve hi uttarasūtraviṣayatvaṃ syāt. kecittu vyavasṛjerdhātoḥ prayoge satyeva uttarasūtrasya pravṛttimāhuḥ. anyatrāpi darśanāditi. `dvau dvau māṣau dadātī'tyādau tvanabhidhānānnatiprasaṅga iti bhāvaḥ.

pādaśatasya saṅkhyādervīpsāyāṃ vun lopaśca 1542, 5.4.1 pādaśatasya saṅkhyādeḥ. pādaśatasya kim(). dvau dvau māṣau dadāti. saṃkhyāderiti kim(). pādaṃ pādaṃ dadāti. vīpsīyāmiti kim(). dvau pādau dadāti. anaimittikatvārthamiti. nimitite bhavo naimittikaḥ. adhyātmāditvāṭṭhañ. taddhitārtha iti. samāsa iti. yadyapi prakṛtyupādhivīpsā, tathāpi vuno dyotyeti taddhitārtho bhavatyeveti bhāvaḥ. dadātīti. samarpaṇamātramiha dadāterarthaḥ, na tu parasvatvāpādanaparyantam. tathātve hi uttarasūtraviṣayatvaṃ syāt. kecittu vyavasṛjerdhātoḥ prayoge satyeva uttarasūtrasya pravṛttimāhuḥ. anyatrāpi darśanāditi. "dvau dvau māṣau dadātī"tyādau tvanabhidhānānnatiprasaṅga iti bhāvaḥ.