Kāśikāvṛttī1:
prāgdiśaḥ ityeva. kimaḥ sarvanāmno bahuśabdāc ca prāgdiśaḥ pratyayāḥ
veditavyāḥ.
See More
prāgdiśaḥ ityeva. kimaḥ sarvanāmno bahuśabdāc ca prāgdiśaḥ pratyayāḥ
veditavyāḥ. sarvanāmatvāt prāpte grahaṇe dvyādiparyudāsaḥ kriyate. kutaḥ ,
kutra. yataḥ, yatra. tataḥ, tatra. bahutaḥ, bahutra. advyādibhyaḥ iti kim? dvābhyām.
dvayoḥ. prakṛtiparisaṅkhyānaṃ kim? vṛkṣāt. vṛkṣe. prāgdiśaḥ ityeva,
vaiyākaraṇapāśaḥ. sarvanāmatvādeva siddhe kimo grahaṇam dvyādiparyudāsāt. bahugrahaṇe
saṅkhyāgrahaṇam. iha na bhavati, bahoḥ sūpāt, bahau sūpe iti.
Kāśikāvṛttī2:
kiṃsarvanāmabahubhyo 'dvyādibhyaḥ 5.3.2 prāgdiśaḥ ityeva. kimaḥ sarvanāmno bahu
See More
kiṃsarvanāmabahubhyo 'dvyādibhyaḥ 5.3.2 prāgdiśaḥ ityeva. kimaḥ sarvanāmno bahuśabdāc ca prāgdiśaḥ pratyayāḥ veditavyāḥ. sarvanāmatvāt prāpte grahaṇe dvyādiparyudāsaḥ kriyate. kutaḥ , kutra. yataḥ, yatra. tataḥ, tatra. bahutaḥ, bahutra. advyādibhyaḥ iti kim? dvābhyām. dvayoḥ. prakṛtiparisaṅkhyānaṃ kim? vṛkṣāt. vṛkṣe. prāgdiśaḥ ityeva, vaiyākaraṇapāśaḥ. sarvanāmatvādeva siddhe kimo grahaṇam dvyādiparyudāsāt. bahugrahaṇe saṅkhyāgrahaṇam. iha na bhavati, bahoḥ sūpāt, bahau sūpe iti.
Nyāsa2:
kiṃsarvanāmabahubhyo'dvyādibhyaḥ. , 5.3.2 "kutra" iti. "saptamyās
See More
kiṃsarvanāmabahubhyo'dvyādibhyaḥ. , 5.3.2 "kutra" iti. "saptamyāstral()" 5.3.10, pūrvavat? kubhāvaḥ. "prakṛtiparisaṃkhyānam()" iti. prakṛtiparigaṇanam(). "vaiyākaraṇapāśaḥ" iti. "yāpye pāśap()" 5.3.47. ayaṃ cāvadheḥ paro vya ityanyābhyo'pi prakṛtibhyo bhavati. "sarvanāmatvādeva siddhe" iti. sarvanāmatvaṃ kimaḥ sarvādiṣu pāṭhāt(). "kimo grahaṇam()" ityādi. kiṃśabdo'yaṃ dvyādiṣu paṭha()ta iti tasya "dvyādibhyaḥ" iti paryudāsaḥ kriyate. tasmāt? sarvanāmno'pi svaśabdenopādānam(). yadyevaṃ dviśabdāt? pūrvaṃ kiṃśabdaḥ paṭhitavyaḥ, evaṃ hi tasya pṛthaggrahaṇaṃ na katrtavyameva bhavati? satyametat(); na sūtrakārasyeha gaṇapāṭha iti nāsāvupālambhamarhati. api ca tyadādīnāṃ yadyatparaṃ tattacchiṣyata iti kimaḥ sarvaireva tyadādibhiḥ saha vivakṣāyāṃ śeya iṣyate--"tvañca kaśca" kau, bhavāṃśca kaśca kau; sa caivaṃ pāṭhe na sidhyatīti yathānyāsamevāstu.
"bahugrahaṇe saṃkhyāgrahaṇam()" iti. kathamiha sarvanāmasaṃjñayā sarvādayaḥ saṃjñino nirdiśyante? tasmāt? taiḥ saha nideśādbahuśabdasyāpi bahugaṇādi 1.1.22 sūtreṇa yasya saṃkhyāsaṃjñā vihitā tasyaiva saṃjñitā tasyaiva saṃjñino grahaṇaṃ vijñāyate. "bahoḥ sūpāt()" iti. atra vaipulyavācī bahuśabdaḥ॥
Laghusiddhāntakaumudī1:
prāgdiśīye pare. itaḥ.. Sū #1204
Laghusiddhāntakaumudī2:
kiṃsarvanāmabahubhyo'dvyādibhyaḥ 1201, 5.3.2 kimaḥ sarvanāmno bahuśabdācceti prā
See More
kiṃsarvanāmabahubhyo'dvyādibhyaḥ 1201, 5.3.2 kimaḥ sarvanāmno bahuśabdācceti prāgdiśo'dhikriyate॥
Bālamanoramā1:
kiṃsarvanāma. advyādibhya iti cchedaḥ. prāgdiśa ityanuvartate. tadāha–
prāgdiśo Sū #1923
See More
kiṃsarvanāma. advyādibhya iti cchedaḥ. prāgdiśa ityanuvartate. tadāha–
prāgdiśo'dhikriyata iti. vidheyā'nirdeśādadhikāro'yamiti bhāvaḥ. kimaḥ sarvanāmatve'pi
dvyādiparyudāsātpṛthaggrahaṇam. dvyādiṣu kiśabdapāṭhastu tvaṃ ca kaśca kau, ahaṃ ca
kaśca kau ityatra `tyadādīnāṃ mithaḥ sahauktau' iti kimaḥ śeṣatvā'rthaḥ. atha
vakṣyamāṇatasilādipratyaye pare kāryaviśeṣānāha–idama iśityādinā.
Bālamanoramā2:
kiṃsarvanāmabahubhyo'dvyādibhyaḥ 1923, 5.3.2 kiṃsarvanāma. advyādibhya iti cched
See More
kiṃsarvanāmabahubhyo'dvyādibhyaḥ 1923, 5.3.2 kiṃsarvanāma. advyādibhya iti cchedaḥ. prāgdiśa ityanuvartate. tadāha--prāgdiśo'dhikriyata iti. vidheyā'nirdeśādadhikāro'yamiti bhāvaḥ. kimaḥ sarvanāmatve'pi dvyādiparyudāsātpṛthaggrahaṇam. dvyādiṣu kiśabdapāṭhastu tvaṃ ca kaśca kau, ahaṃ ca kaśca kau ityatra "tyadādīnāṃ mithaḥ sahauktau" iti kimaḥ śeṣatvā'rthaḥ. atha vakṣyamāṇatasilādipratyaye pare kāryaviśeṣānāha--idama iśityādinā.
Tattvabodhinī1:
kiṃsarvanāma. dvyādiparyudāsātkimaḥ pṛthaggrahaṇam. dvyādiṣu kiṃśabdapāṭhe
pray Sū #1471
See More
kiṃsarvanāma. dvyādiparyudāsātkimaḥ pṛthaggrahaṇam. dvyādiṣu kiṃśabdapāṭhe
prayojanaṃ tu—tvaṃ ca kaśca kau.ahaṃ ca kaśca kau. bhavāṃścakaśca kau ityatra kimaḥ śeṣaḥ,
`tyadādīnāṃ mithaḥ sahoktau yatparaṃ tacchiṣyate'ityuktatvāt.
Tattvabodhinī2:
kiṃsarvanāmabahubhyo'vdyādibhyaḥ 1471, 5.3.2 kiṃsarvanāma. dvyādiparyudāsātkimaḥ
See More
kiṃsarvanāmabahubhyo'vdyādibhyaḥ 1471, 5.3.2 kiṃsarvanāma. dvyādiparyudāsātkimaḥ pṛthaggrahaṇam. dvyādiṣu kiṃśabdapāṭhe prayojanaṃ tu---tvaṃ ca kaśca kau.ahaṃ ca kaśca kau. bhavāṃścakaśca kau ityatra kimaḥ śeṣaḥ, "tyadādīnāṃ mithaḥ sahoktau yatparaṃ tacchiṣyate"ityuktatvāt.
1.Source: Arsha Vidya Gurukulam
2.Source: Sanskrit Documents