Kāśikāvṛttī1: 
nānājātiyāḥ aniyatavṛttayaḥ utsedhajīvinaḥ saṅghāḥ vrātāḥ. vrātavācibhyaḥ
prātip 
See More
nānājātiyāḥ aniyatavṛttayaḥ utsedhajīvinaḥ saṅghāḥ vrātāḥ. vrātavācibhyaḥ
prātipadikebhyaḥ ca svārthe ñyaḥ pratyayo bhavatyastriyām. kāpotapākyaḥ,
kāpotapākyau, kapotapākāḥ. vraihimatyaḥ, vraihimatyau, vrīhimatāḥ. cphañaḥ khalvapi
kauñjāyanyaḥ, kauñjāyanayau, kauñjāyanāḥ. brādhnāyanyaḥ, brādhnāyanyau, brādhnayanāḥ.
astriyām iti kim? kapotapākī. vrīhimatī. kauñjāyanī. brādhnāyanī.
Kāśikāvṛttī2: vrātacphañorastriyām 5.3.113 nānājātiyāḥ aniyatavṛttayaḥ utsedhajīvinaḥ saṅghāḥ See More
vrātacphañorastriyām 5.3.113 nānājātiyāḥ aniyatavṛttayaḥ utsedhajīvinaḥ saṅghāḥ vrātāḥ. vrātavācibhyaḥ prātipadikebhyaḥ ca svārthe ñyaḥ pratyayo bhavatyastriyām. kāpotapākyaḥ, kāpotapākyau, kapotapākāḥ. vraihimatyaḥ, vraihimatyau, vrīhimatāḥ. cphañaḥ khalvapi kauñjāyanyaḥ, kauñjāyanayau, kauñjāyanāḥ. brādhnāyanyaḥ, brādhnāyanyau, brādhnayanāḥ. astriyām iti kim? kapotapākī. vrīhimatī. kauñjāyanī. brādhnāyanī.
Nyāsa2: vrātacphañorastriyām?. , 5.3.113 "vrātavācibhyaḥ" iti. atha svarūpasya See More
vrātacphañorastriyām?. , 5.3.113 "vrātavācibhyaḥ" iti. atha svarūpasyaiva grahaṇaṃ kasmānna bhavati? cphañoralpāctarasya paranipātāt(); sa hi lakṣaṇāntarānapekṣatāmācaṣṭe. tena "svaṃ rūpaṃ śabdasya 1.1.67 ityetadapīha nāpekṣyata iti na bhavati svarūpagrahaṇam(). "kauñjāyānyaḥ" iti. "gotre kuñjādibhyaścphañ()" 4.1.98 "kauñjāyano" iti. "jaterastrīviṣayāt()" 4.1.63 iti ṅīṣ(). jātitvaṃ tu "gotraṃ ca caraṇaiḥ saha" (mā.bhā. 2 225) iti॥
Bālamanoramā1: āyudhajīvi. bāhīkeṣviti. bāhīkākhyagrāmaviśeṣeṣvityarthaḥ. kṣaudrakya iti.
kṣudr See More
āyudhajīvi. bāhīkeṣviti. bāhīkākhyagrāmaviśeṣeṣvityarthaḥ. kṣaudrakya iti.
kṣudrako nāma kaścidāyudhajīvināṃ bāhīka deśavāsināṃ saṅghaḥ. sa eva kṣaudrakyaḥ.
mālavya iti. mālavo nāma kaścidvāhīkeṣu āyudhajīvināṃsaṅghaḥ. sa eva mālavyaḥ.
ṭittvānṅībiti. evaṃ ca astriyāmiti nātra sambadhyata iti bhāvaḥ. tadviśeṣeti.
vyākhyānāditi bhāvaḥ.
Bālamanoramā2: brāātacphañorastriyām 1084, 5.3.113 brāātacphañoḥ. brāātaśca cphañca iti dvandvā See More
brāātacphañorastriyām 1084, 5.3.113 brāātacphañoḥ. brāātaśca cphañca iti dvandvādvyatyanena pañcamyarthe ṣaṣṭhī. tadāha--brāātavācibhya iti. svārthe ñyaḥ syāditi. "pūgāññyo'grāmaṇīpūrvā"dityato "ñya" ityanuvartate. sa ca svārthikaḥ, "ñyādayaḥ prāgvunaḥ" iti svārthikeṣu parigaṇanāditi bhāvaḥ. kauñjāyanya iti. kuñjasya gotrāpatyamiti vigrahaḥ. cphañi cañāvitau. āyannādeśaḥ, ādivṛddhiḥ, tato ñyaḥ, ñakāra it, "yasyeti ce"tyakāralopaḥ. tadvājatvāditi. "ñyādayastadrājāḥ" iti vacanāditi bhāvaḥ. lugvakṣyate iti. "tadrājasya bahuṣu-ityanene"ti śeṣaḥ. brāādhnāyanya iti. brādhnasya gotrāpatyamiti vigrahaḥ. cphañādi pūrvavat. vyavidhāvastriyāmityasya prayojanamāha--striyāṃ kauñjāyanīti. kuñsyāpatyaṃ strīti vigrahaḥ. strītvādiha na ñyapratyaya iti bhāvaḥ. adantatvādiha ṭāpamāśaṅkyāha--gotratveneti. kṛte tu ñyapratyaye yopadhatvājjātilakṣaṇaṅīṣabhāve ṭāp syāditi bhāvaḥ. cphañvidhau gotragrahaṇasya prayojanamāha--anantarātpatye kauñjiriti.
Tattvabodhinī1: brāātacphaño. `pūgāñ?ñyo'grāmaṇī'tyato'nuvartanādāha—ñyaḥ syāditi.
vrātavā Sū #907 See More
brāātacphaño. `pūgāñ?ñyo'grāmaṇī'tyato'nuvartanādāha—ñyaḥ syāditi.
vrātavācibhyaḥ `kāpotapākyaḥ'ityudāhariṣyati. astriyāṃ kim?. kapotapākā strī.
tadrājatvāditi. `ñyādayastadrājāḥ'iti sūtreṇe'ti śeṣaḥ. lugvakṣyata iti.
`tadrājasya bahuṣu'ityanene'ti śeṣaḥ. kauñjāyānīti. iha sati ñyāpratyaye yopadhatvāt
`jāteḥ'iti ṅīṣabāve cāpi rūpe svare ca viśeṣo bodhyā ityāhuḥ.
Tattvabodhinī2: vrātañphañorastriyām 907, 5.3.113 brāātacphaño. "pūgāñ()ñyo'grāmaṇī"ty See More
vrātañphañorastriyām 907, 5.3.113 brāātacphaño. "pūgāñ()ñyo'grāmaṇī"tyato'nuvartanādāha---ñyaḥ syāditi. vrātavācibhyaḥ "kāpotapākyaḥ"ityudāhariṣyati. astriyāṃ kim(). kapotapākā strī. tadrājatvāditi. "ñyādayastadrājāḥ"iti sūtreṇe"ti śeṣaḥ. lugvakṣyata iti. "tadrājasya bahuṣu"ityanene"ti śeṣaḥ. kauñjāyānīti. iha sati ñyāpratyaye yopadhatvāt "jāteḥ"iti ṅīṣabāve cāpi rūpe svare ca viśeṣo bodhyā ityāhuḥ.
1.Source: Arsha Vidya Gurukulam
2.Source: Sanskrit Documents
