Kāśikāvṛttī1: 
avārapāra atyanta anukāma ityetebhyo dvitīyāsamarthebhyaḥ gāmī ityetasminnarthe 
See More
avārapāra atyanta anukāma ityetebhyo dvitīyāsamarthebhyaḥ gāmī ityetasminnarthe khaḥ
pratyayo bhavati. gamiṣyati iti gāmī, bhaviṣyati gamyādayaḥ 3-3-3 iti. akainor
bhavisyadādhamarṇyayoḥ 2-2-70. iti ṣaṣṭhīpratiṣedhaḥ. avārapāraṃ gāmī avārapārīṇaḥ.
viparītāc ca. pārāvārīṇaḥ. vigṛhītādapi iṣyate. avārīṇaḥ. atyantaṃ gāmī atyantīnaḥ.
bhṛśaṃ gantā ityarthaḥ. anukāmaṃ gāmī anukāmīnaḥ. yathā iṣṭaṃ gantā ityarthaḥ.
Kāśikāvṛttī2: avārapārātyantānukāmaṃ gāmī 5.2.11 avārapāra atyanta anukāma ityetebhyo dvitīyā See More
avārapārātyantānukāmaṃ gāmī 5.2.11 avārapāra atyanta anukāma ityetebhyo dvitīyāsamarthebhyaḥ gāmī ityetasminnarthe khaḥ pratyayo bhavati. gamiṣyati iti gāmī, bhaviṣyati gamyādayaḥ 3.3.3 iti. akainor bhavisyadādhamarṇyayoḥ . iti ṣaṣṭhīpratiṣedhaḥ. avārapāraṃ gāmī avārapārīṇaḥ. viparītāc ca. pārāvārīṇaḥ. vigṛhītādapi iṣyate. avārīṇaḥ. atyantaṃ gāmī atyantīnaḥ. bhṛśaṃ gantā ityarthaḥ. anukāmaṃ gāmī anukāmīnaḥ. yathā iṣṭaṃ gantā ityarthaḥ.
Nyāsa2: avārapārātyantānukāmaṃ gāmī. , 5.2.11 "gāmī" iti. "āvaśyakādhamaṇ See More
avārapārātyantānukāmaṃ gāmī. , 5.2.11 "gāmī" iti. "āvaśyakādhamaṇryayorṇiniḥ" 3.3.170 ityāvaśyakārthe ṇiniḥ. bhaviṣyati cāyaṃ kāle gāmiśabdo vatrtate, yadāha--"gamiṣyatīti gāmī". sā ca bhaviṣyati vṛttiḥ "bhaviṣyati gamyādayaḥ" 3.3.3 iti vacanāllabhyate; ityāha--"bhaviṣyati" ityādi. "akenorbhaviṣyadādhamaṇryayoriti ṣaṣṭhīpratiṣedhaḥ" iti. tena dvitīyāsamarthatopapadyata ityabhiprāyaḥ. kṛdyogā hi ṣaṣṭhī dvitīyāyā apavādaḥ, tena ṣaṣṭhīpratiṣedhe hi sati dvitīyayaiva bhavitavyam(). "avārapāram()" iti. avārasya pāramiti ṣaṣṭhīsamāso'yam(). vā ca ṣaṣṭhyāḥ pūrvanipāto vaktavyaḥ. tena pakṣe pārāvāramityapi bhavati.
"vigṛhītādapi" iti. ["bhavati"-mudritaḥ pāṭhaḥ] "viparītācca" iti. kathaṃ punaradhikārādeva dvitīyāsamarthavibhaktau labdhāyāmihādhikaṃ dvitīyopādānaṃ kṛtam()? etena tadadhikasya vidhirbhavatīti sūcitam(). tena vigṛhītādviparītācca pratyaya upapadyate. "atyantam()" iti. antasyābhāvo'tyayo veti. "avyayaṃ vibhakti" 2.1.6 ityādinā'vyayībhāvaḥ. atha vā--antamatikrāntamiti "kugati" 2.2.18 ityādinā tatparuṣaḥ. kriyāviśeṣaṇañcaitat(). "bhṛśaṃ gantetyarthaḥ" iti. bhṛśārthatvena loke'tyantaśabdasya prasiddhatvāt(). "anukāmam()" iti. kāmasadṛśamanukāmam(). kāmanurūpamityarthaḥ. yathārthe'vyayībhāvaḥ. idamapi kriyāviśeṣaṇameva॥
Bālamanoramā1: avārapāra. avārapāra, atyanta, anukāma–ebhyo gāmītyarthe khaḥ syādityarthaḥ.
gā Sū #1789 See More
avārapāra. avārapāra, atyanta, anukāma–ebhyo gāmītyarthe khaḥ syādityarthaḥ.
gāmītyasya avaśyaṃ gamiṣyannityarthaḥ. `āvaśyakādhamaṇryayorṇini'riti ṇiniḥ.
`bhaviṣyati gamyādayaḥ' iti bhaviṣyatkālatā. `bahulamābhīkṣṇye' iti vā ṇiniḥ.
avārapārīṇa iti. avārapāraṃ gāmīti vigrahaḥ. avārapāraśabdādvigṛhītādviparītādapi,
vyākhyānāt. tadāha–avārīṇaḥ pārīṇa iti. atyantīna iti. atyantaśabdo'tra bhṛśavācī.
tadāha–bhṛśaṃ ganteti. anukāmamiti. kāmaḥ=icchā. tāmanatikramyetyarthaḥ.
padārthānativṛttāvavyāyībhāvaḥ.
Bālamanoramā2: avārapārātyantānukāmaṃ gāmī 1789, 5.2.11 avārapāra. avārapāra, atyanta, anukāma- See More
avārapārātyantānukāmaṃ gāmī 1789, 5.2.11 avārapāra. avārapāra, atyanta, anukāma--ebhyo gāmītyarthe khaḥ syādityarthaḥ. gāmītyasya avaśyaṃ gamiṣyannityarthaḥ. "āvaśyakādhamaṇryayorṇini"riti ṇiniḥ. "bhaviṣyati gamyādayaḥ" iti bhaviṣyatkālatā. "bahulamābhīkṣṇye" iti vā ṇiniḥ. avārapārīṇa iti. avārapāraṃ gāmīti vigrahaḥ. avārapāraśabdādvigṛhītādviparītādapi, vyākhyānāt. tadāha--avārīṇaḥ pārīṇa iti. atyantīna iti. atyantaśabdo'tra bhṛśavācī. tadāha--bhṛśaṃ ganteti. anukāmamiti. kāmaḥ=icchā. tāmanatikramyetyarthaḥ. padārthānativṛttāvavyāyībhāvaḥ.
Tattvabodhinī1: avārapāra. gāmīti. `gameriniḥ, āṅi ṇicce'ti bahulavacanātkevalādapi ṇiniḥ. Sū #1379 See More
avārapāra. gāmīti. `gameriniḥ, āṅi ṇicce'ti bahulavacanātkevalādapi ṇiniḥ.
`bhaviṣyati gamyādayaḥ'iti bhaviṣyatkālatā. nyāsakārastu `āvaśyake ṇiniḥ, so'pi
bhaviṣyatyeve'tyāha. avārapāramiti. akatenorbhaviṣyadādhamaṇryayo'riti ṣaṣāṭhīpratiṣedhaḥ.
kecittu `gatrthakarmaṇī'ti sūtre dvitīyāgrahaṇamapavādaviṣaye vidhānārtham. tena
kṛdyogaṣaṣṭhī na bhavati `grāmaṃ gante'tivaditi vyācakhyuḥ. tadasat. `akeno'riti
pratiṣedhe ṣaṣṭhīprasaṅgasyaivā'bhāvāt. avārīṇa ityādi.
`vigṛhītādviparītādapīṣyate'iti bhāvaḥ. atyantamiti. kriyāviśeṣaṇam. anukāmamiti.
kāma icchā , tasya sadṛśamanukāmam. kāmānurūpamityarthaḥ. `avyayaṃ vibhaktī'ti
yathārthe'vyayībhāvaḥ.
Tattvabodhinī2: avārapārātyantānukāmaṃ gāmī 1379, 5.2.11 avārapāra. gāmīti. "gameriniḥ, āṅi See More
avārapārātyantānukāmaṃ gāmī 1379, 5.2.11 avārapāra. gāmīti. "gameriniḥ, āṅi ṇicce"ti bahulavacanātkevalādapi ṇiniḥ. "bhaviṣyati gamyādayaḥ"iti bhaviṣyatkālatā. nyāsakārastu "āvaśyake ṇiniḥ, so'pi bhaviṣyatyeve"tyāha. avārapāramiti. akatenorbhaviṣyadādhamaṇryayo"riti ṣaṣāṭhīpratiṣedhaḥ. kecittu "gatrthakarmaṇī"ti sūtre dvitīyāgrahaṇamapavādaviṣaye vidhānārtham. tena kṛdyogaṣaṣṭhī na bhavati "grāmaṃ gante"tivaditi vyācakhyuḥ. tadasat. "akeno"riti pratiṣedhe ṣaṣṭhīprasaṅgasyaivā'bhāvāt. avārīṇa ityādi. "vigṛhītādviparītādapīṣyate"iti bhāvaḥ. atyantamiti. kriyāviśeṣaṇam. anukāmamiti. kāma icchā , tasya sadṛśamanukāmam. kāmānurūpamityarthaḥ. "avyayaṃ vibhaktī"ti yathārthe'vyayībhāvaḥ.
1.Source: Arsha Vidya Gurukulam
2.Source: Sanskrit Documents
