Kāśikāvṛttī1: lomādibhyaḥ pāmādibhyaḥ picchādibhyaśca tribhyo gaṇebhyo yathāsaṅkhyaṃ śa na ila See More
lomādibhyaḥ pāmādibhyaḥ picchādibhyaśca tribhyo gaṇebhyo yathāsaṅkhyaṃ śa na ilacityete
pratyayā bhavanti matvarthe, matup ca. lomādibhyaḥ śo bhavati lomaśaḥ, lomavān.
pāmādibhyo no bhavati pāmanaḥ, pāmavān. pichādibhaḥ ilac bhavati picchilaḥ, picchavān.
urasilaḥ, urasvān. loman. roman. valgu. babhrau. hari. kapi. śuni. taru. lomādiḥ.
pāman. vāman. heman. śleṣman. kadru. bali. śreṣṭha. palala. sāman. aṅgāt
kalyāṇe. śākīpalalīdadrvāṃ hrasvatvam ca. viṣvagityuttarapadalopaścākṛtasandheḥ.
lakṣmyā acca. pāmādiḥ. piccha. uras. ghruvakā. kṣuvakā. jaṭāghaṭākalāḥ kṣepe.
varṇa. udaka. paṅka. prajñā. picchādiḥ.
Kāśikāvṛttī2: lomādipāmādipicchādibhyaḥ śanailacaḥ 5.2.100 lomādibhyaḥ pāmādibhyaḥ picchādibh See More
lomādipāmādipicchādibhyaḥ śanailacaḥ 5.2.100 lomādibhyaḥ pāmādibhyaḥ picchādibhyaśca tribhyo gaṇebhyo yathāsaṅkhyaṃ śa na ilacityete pratyayā bhavanti matvarthe, matup ca. lomādibhyaḥ śo bhavati lomaśaḥ, lomavān. pāmādibhyo no bhavati pāmanaḥ, pāmavān. pichādibhaḥ ilac bhavati picchilaḥ, picchavān. urasilaḥ, urasvān. loman. roman. valgu. babhrau. hari. kapi. śuni. taru. lomādiḥ. pāman. vāman. heman. śleṣman. kadru. bali. śreṣṭha. palala. sāman. aṅgāt kalyāṇe. śākīpalalīdadrvāṃ hrasvatvam ca. viṣvagityuttarapadalopaścākṛtasandheḥ. lakṣmyā acca. pāmādiḥ. piccha. uras. ghruvakā. kṣuvakā. jaṭāghaṭākalāḥ kṣepe. varṇa. udaka. paṅka. prajñā. picchādiḥ.
Nyāsa2: lomādipāmādipicchādibhyaḥ śanelacaḥ. , 5.2.99 pāmādiṣu "aṅgāt()" iti p See More
lomādipāmādipicchādibhyaḥ śanelacaḥ. , 5.2.99 pāmādiṣu "aṅgāt()" iti paṭha()te, tatra kalyāṇagrahaṇamaṅgaviśeṣaṇam(). kalyāṇāni śobhanānyaṅgānyasyāḥ santītyaṅganā. kalyāma iti kim()? aṅgavatī. "śīkīpalālīdadravāṃ hyasvatvañca" iti. śākyādīnāñca pratyayo bhavati hyasvatvañca---śākinaḥ, palālinaḥ dadruṇaḥ. mahacchākaṃ śākī, mahāpalālaṃ palālauti kecit(). nānājātīyānāṃ śākānāṃ samāhāraḥ śākī, palālānāṃ samāhāraḥ palālīti. "viṣvak()" ityādi. viṣvakśabdānna pratyayo bhavati, uttarapadalopaśca. sa cākṛtasandheḥ akṛtayaṇādeśasya. viṣvañcatīti viṣuśabda upapade'ñcate; "ṛtvik()" 3.2.59 ityādinā kvin(), anunāsikalopaḥ, tato viṣu+ac? iti sthite viṣvañco yasya san()tīti na pratyayaḥ, akṛtayaṇādeśasyottarapadalopaḥ--viṣuṇa iti bhavati. viṣuṇaśabdo'yaṃ nipātyate. nānārthe vatrtate. "lakṣmyā acca" iti. lakṣmāśabdānnapratyo bhavati, akāraścāntādeśaḥ lakṣmīrasyāstīti lakṣmaṇaḥ. "jaṭā ghaṭa" ityādi. jaṭādibhyaḥ kṣepe gamyamāna ilacpratyayaḥ. jaṭilaḥ, ghaṭilaḥ, kalilaḥ. kṣepa iti kim()? jaṭāvān(), ghaṭāvān(), kalāvān()॥
Laghusiddhāntakaumudī1: lomādibhyaḥ śaḥ. lomaśaḥ. lomavān. romaśaḥ. romavān. pāmādibhyo naḥ. pāmanaḥ. ( Sū #1191 See More
lomādibhyaḥ śaḥ. lomaśaḥ. lomavān. romaśaḥ. romavān. pāmādibhyo naḥ. pāmanaḥ. (ga.
sū.) aṅgātkalyāṇe. aṅganā. (ga. sū.) lakṣmyā acca. lakṣmaṇaḥ. picchādibhya
ilac. picchilaḥ. picchavān..
Laghusiddhāntakaumudī2: lomādipāmādipicchādibhyaḥ śanelacaḥ 1191, 5.2.99 lomādibhyaḥ śaḥ. lomaśaḥ. lomav See More
lomādipāmādipicchādibhyaḥ śanelacaḥ 1191, 5.2.99 lomādibhyaḥ śaḥ. lomaśaḥ. lomavān. romaśaḥ. romavān. pāmādibhyo naḥ. pāmanaḥ. (ga. sū.) aṅgātkalyāṇe. aṅganā. (ga. sū.) lakṣmyā acca. lakṣmaṇaḥ. picchādibhya ilac. picchilaḥ. picchavān॥
Bālamanoramā1: lomādi. śa, na, ilac ete tribhyo gaṇebhyo yathāsaṅkhyaṃ syurmatvarthe
aṅgātkaly Sū #1882 See More
lomādi. śa, na, ilac ete tribhyo gaṇebhyo yathāsaṅkhyaṃ syurmatvarthe
aṅgātkalyāṇe iti. pāmādigaṇasūtram. kalyāṇaṃ=sundaraṃ,
tadviśeṣaṇakādaṅgaśabdānmatvarthe napratyaya ityarthaḥ. aṅganeti. kalyāṇāni aṅgāni
asyā iti vigrahaḥ. `lakṣmyāacce'tyapi pāmādigaṇasūtram.
lakṣmīśabdānmatvarthe napratyayaḥ syātprakṛterakāro'ntādeśaśca. lakṣmaṇa iti.
lakṣmīrasyāstīti vigrahaḥ. napratyaye prakṛtekāre antādeśe
ṇatvam.
idaṃ vārtikaṃ paṭhitam. `viṣu' ityavyayaṃ sarvata ityarthe viṣu añcatīti viṣvaṅ.
sarvatogāmītyartha iti dhūrtasvāmī. `viṣu' iti tiryagarthe iti bhavasvāmī. parāṅbhukha
iti bhaṭṭabhāskaraḥ. viṣu añc ityasmāt akṛtasandhermatvarthe napratyayaḥ syāt.
uttarapadalopaścetyarthaḥ. viṣuṇa iti. viṣvaṅ asyāstīti laukikavigrahaḥ. viṣu añca
ityalaukikavigrahavākyam. kṛtasandhernapratyaye tu viṣvakśabde uttarapadasya lope
`lopo vyo'riti yalope viṣṇa iti syāditi bhāvaḥ. samarthānāmityasyāpavādo'yam.
Bālamanoramā2: lomādipāmādipicchādibhyaḥ śanelacaḥ 1882, 5.2.99 lomādi. śa, na, ilac ete tribhy See More
lomādipāmādipicchādibhyaḥ śanelacaḥ 1882, 5.2.99 lomādi. śa, na, ilac ete tribhyo gaṇebhyo yathāsaṅkhyaṃ syurmatvarthe aṅgātkalyāṇe iti. pāmādigaṇasūtram. kalyāṇaṃ=sundaraṃ, tadviśeṣaṇakādaṅgaśabdānmatvarthe napratyaya ityarthaḥ. aṅganeti. kalyāṇāni aṅgāni asyā iti vigrahaḥ. "lakṣmyāacce"tyapi pāmādigaṇasūtram. lakṣmīśabdānmatvarthe napratyayaḥ syātprakṛterakāro'ntādeśaśca. lakṣmaṇa iti. lakṣmīrasyāstīti vigrahaḥ. napratyaye prakṛtekāre antādeśe ṇatvam.vi()āgiti. idamapi pāmādigaṇasūtramiti kecit. bhāṣye tu naprakaraṇe idaṃ vārtikaṃ paṭhitam. "viṣu" ityavyayaṃ sarvata ityarthe viṣu añcatīti viṣvaṅ. sarvatogāmītyartha iti dhūrtasvāmī. "viṣu" iti tiryagarthe iti bhavasvāmī. parāṅbhukha iti bhaṭṭabhāskaraḥ. viṣu añc ityasmāt akṛtasandhermatvarthe napratyayaḥ syāt. uttarapadalopaścetyarthaḥ. viṣuṇa iti. viṣvaṅ asyāstīti laukikavigrahaḥ. viṣu añca ityalaukikavigrahavākyam. kṛtasandhernapratyaye tu viṣvakśabde uttarapadasya lope "lopo vyo"riti yalope viṣṇa iti syāditi bhāvaḥ. samarthānāmityasyāpavādo'yam.
Tattvabodhinī1: lomādi. iha `nandigrahipacādibhyaḥ'itivat `lomapāmapicchādibhyaḥ039;iti Sū #1447 See More
lomādi. iha `nandigrahipacādibhyaḥ'itivat `lomapāmapicchādibhyaḥ'iti supaṭham.
`aṅga kalyāṇe'iti gaṇasūtramarthataḥ paṭhati—-aṅgāditi.
hyasvatvaṃ ca. śākīpalālīdadrvā hyasvatvaṃ ca. cānnapratyayaḥ. mahacchākaṃ śākī.
tadvat—śākinam. mahatpalālaṃ palālī. tadvat palālinam.
`daridrāteryālopaśce'tyuṇādisūtreṇa ikārākārayorlopaścādūpratyayaḥ.
dardrūstvagrogaviśeṣaṛ. tadvān—
dadrruṇaḥ.
`samarthānā'mityasyāpavādo'yam. akṛta sandherakṛtayaṇādeśasyā'ñcaterlopaḥ,
cakārānnapratyaya ityarthaḥ. yadi tu kṛte yaṇādeśe uttarapadalopaḥ syāttadā vililope
sati `viṣṇa'iti syāt. viṣuṇa iti. viṣu=nānā añcantīti viṣvañci, tānyasya
santi viṣuṇaḥ=viṣuvadākhyaḥ kālaḥ. tasya hi nānāgatāni dināni santi. dināntarāṇāṃ
nyūnādhikabhāvasya tanmūlatvāt. ayaṃ bhāvaḥ—-viṣuvati dinānāṃ samatāyāṃ jātāyāmagre
nyūnānyadhikāni ca dināni bhaveyuriti nānāgatadinavattvaṃ yadyapi viṣuvati nāsti tathāpi
nānāgatadimūlaṅūtadinānāṃ sattvāttathocyata iti. tathā
nānāgamanavattvānmṛtyurvāyuravyavasthitacitaśca
`viṣuṇa'śabdenocyate.
kriyayā karmatvena saṃbandhaḥ. kṛdgrahaṇāttaddhitaprayoge ṣaṣṭhī na, kṛtapūrvī
kaṭamitivat. nanu prakarṣeṇa jānātīti prajñaḥ, sa eva prajñā ityaṇi kṛte
siddhamiṣṭaṃ, kimatra prajñāgrahaṇenetyāśaṅkāṃ nirākurvannāha—prājñeti.
striyāṃ ṭāp. `prajñādibhyaśce'tyaṇi tu `ṅīp syāditi bhāvaḥ.
vṛtteśceti. vārtikamidam. kāśikākṛtā tu vṛttiśabdaḥ sūtre prakṣiptaḥ.
vicchinnasya pratividhānaṃ—vṛttiḥ.
Tattvabodhinī2: lomādipāmādipicchādibhyaḥ śanelacaḥ 1447, 5.2.99 lomādi. iha "nandigrahipac See More
lomādipāmādipicchādibhyaḥ śanelacaḥ 1447, 5.2.99 lomādi. iha "nandigrahipacādibhyaḥ"itivat "lomapāmapicchādibhyaḥ"iti supaṭham. "aṅga kalyāṇe"iti gaṇasūtramarthataḥ paṭhati----aṅgāditi.śākīpalālīdadrvā hyasvatvaṃ ca. śākīpalālīdadrvā hyasvatvaṃ ca. cānnapratyayaḥ. mahacchākaṃ śākī. tadvat---śākinam. mahatpalālaṃ palālī. tadvat palālinam. "daridrāteryālopaśce"tyuṇādisūtreṇa ikārākārayorlopaścādūpratyayaḥ. dardrūstvagrogaviśeṣaṛ. tadvān---dadrruṇaḥ.viṣvagityuttarapadalopaścā'kṛtasandheḥ. viṣvagiti. "samarthānā"mityasyāpavādo'yam. akṛta sandherakṛtayaṇādeśasyā'ñcaterlopaḥ, cakārānnapratyaya ityarthaḥ. yadi tu kṛte yaṇādeśe uttarapadalopaḥ syāttadā vililope sati "viṣṇa"iti syāt. viṣuṇa iti. viṣu=nānā añcantīti viṣvañci, tānyasya santi viṣuṇaḥ=viṣuvadākhyaḥ kālaḥ. tasya hi nānāgatāni dināni santi. dināntarāṇāṃ nyūnādhikabhāvasya tanmūlatvāt. ayaṃ bhāvaḥ----viṣuvati dinānāṃ samatāyāṃ jātāyāmagre nyūnānyadhikāni ca dināni bhaveyuriti nānāgatadinavattvaṃ yadyapi viṣuvati nāsti tathāpi nānāgatadimūlaṅūtadinānāṃ sattvāttathocyata iti. tathā nānāgamanavattvānmṛtyurvāyuravyavasthitacitaśca "viṣuṇa"śabdenocyate.prajñāśraddhā. prājño vyākaraṇamiti. guṇabhūtayā kriyayā karmatvena saṃbandhaḥ. kṛdgrahaṇāttaddhitaprayoge ṣaṣṭhī na, kṛtapūrvī kaṭamitivat. nanu prakarṣeṇa jānātīti prajñaḥ, sa eva prajñā ityaṇi kṛte siddhamiṣṭaṃ, kimatra prajñāgrahaṇenetyāśaṅkāṃ nirākurvannāha---prājñeti. striyāṃ ṭāp. "prajñādibhyaśce"tyaṇi tu "ṅīp syāditi bhāvaḥ.vṛtteśca. vṛtteśceti. vārtikamidam. kāśikākṛtā tu vṛttiśabdaḥ sūtre prakṣiptaḥ. vicchinnasya pratividhānaṃ---vṛttiḥ.
1.Source: Arsha Vidya Gurukulam
2.Source: Sanskrit Documents