1/14:vāvacanam kimartham |
2/14:vākyam api yathā syāt |
3/14:na etat asti prayojanam |
4/14:prakṛṭā mahāvibhāṣā |
5/14:tayā vākyam api bhaviṣyati |
6/14:idam tarhi prayojanam |
7/14:tvatalau api yathā syātām |
8/14:etat api na asti prayojanam |
9/14:ā ca tvāt iti etasmāt yatnāt tvatalau api bhaviṣyataḥ |
10/14:ataḥ uttaram paṭhati |
11/14:pṛthvādibhyaḥ vāvacanam aṇsamāveśārtham |*
12/14:pṛthvādibhyaḥ vāvacanam kriyate aṇsamāveśaḥ yathā syāt |
13/14:pārthavam |
14/14:prathimā |

pṛthu ityevam ādibhyaḥ prātipadikebhyaḥ imanic pratyayo bhavati vā tasya bhāvaḥ ityetasminnarthe. vāvacanam aṇādeḥ samāveśārtham. pṛthor bhāvaḥ prathimā, pārthavam. mradimā, mārdavam. turiṣṭhaimaiiyaḥsu 6-4-154), ṭeḥ (*6,4.155 iti ṭilopaḥ. ra ṛto halader laghoḥ 6-4-161 iti rephādeśaḥ. tvatalau sarvatra bhavata eva. pṛthutvam, pṛthutā. mṛdutvam, mudutā. pṛthu. mṛdu. mahat. paṭu. tanu. lghu. bahu. sādhu. veṇu. āśu. bahula. guru. daṇḍa. ūru. khaṇḍa. caṇḍa. bāla. akiṃcana. hoḍa. pāka. vatsa. manda. svādu. hrasva. dīrgha. priya. vṛṣa. ṛju. kṣipra. kṣupra. kṣudra. pṛthvādiḥ.

pṛthvādibhya imanij vā 5.1.122 pṛthu ityevam ādibhyaḥ prātipadikebhyaḥ imanic pratyayo bhavati vā tasya bhāvaḥ ityetasminnarthe. vāvacanam aṇādeḥ samāveśārtham. pṛthor bhāvaḥ prathimā, pārthavam. mradimā, mārdavam. turiṣṭhaimaiiyaḥsu 6.4.154, ṭeḥ 6.4.155 iti ṭilopaḥ. ra ṛto halader laghoḥ 6.4.161 iti rephādeśaḥ. tvatalau sarvatra bhavata eva. pṛthutvam, pṛthutā. mṛdutvam, mudutā. pṛthu. mṛdu. mahat. paṭu. tanu. lghu. bahu. sādhu. veṇu. āśu. bahula. guru. daṇḍa. ūru. khaṇḍa. caṇḍa. bāla. akiṃcana. hoḍa. pāka. vatsa. manda. svādu. hrasva. dīrgha. priya. vṛṣa. ṛju. kṣipra. kṣupra. kṣudra. pṛthvādiḥ.

pṛthvādibhya imanijvā. , 5.1.121 pṛthvādiṣu ya igantā laghupūrvāḥ pṛthumṛduprabhṛtayaḥ, teṣāmaṇi prāpte; ye guṇaśabdāḥ khaṇḍa caṇḍa--ityevamādayaḥ, teṣāṃ ṣyañi; ye vayovacanāḥ--bāla vatsa--ityevamādayaḥ, teṣāṃ "prāṇabhṛjjāti" 5.1.128 ityādināñi sarveṣāmapavāda imanijvidhīyate. "vāvacanam()" ityādi. ādiśabdenaṣyañādīnāmupasaṃgrahaḥ. vākyārthaṃ tu vāvacanaṃ na bhavati; mahāvibhāṣayaiva vākyasya siddhatvāt॥

pṛthvādibhya. tasya bhāva ityanuvartate. pṛthvādibhyaḥ ṣaṣṭha\ufffdntebhyo bhāve imanijvā syādityarthaḥ. nanu vāgrahaṇaṃ vyarthaṃ, `samarthānāṃ prathamādre'ti mahāvibhāṣayaiva vākyasya siddhatvāt. naca imanijabhāvetvatalpratyayarthāṃ vāgrahaṇamiti vācyam, `ā ca tvā'dityeva tatsamāveśasiddherityata āha–vapāvacanamaṇādisabhāveśārthamiti. pṛthumṛduprabhṛtiṣu `igantācca laghupūrvā'dityaṇaḥ, caṇḍakhaṇḍādiṣu guṇavacanalakṣaṇaṣyañaḥ, bālavatsādiṣu vayovacanalakṣaṇasya añaśca autsargikasya samāveśārthamityarthaḥ. anyathā mahāvibāṣāvaśādapavādena mukte punarutsargo na pravartate iti `pāre madhye ṣaṣṭha\ufffdā ve'ti sūtrabhāṣye siddhāntitatvādimanictvatalābhabhāve teṣāṃ pravṛttirna syāditi bhāvaḥ.

pṛthvādibhya imanijvā 1761, 5.1.121 pṛthvādibhya. tasya bhāva ityanuvartate. pṛthvādibhyaḥ ṣaṣṭha()ntebhyo bhāve imanijvā syādityarthaḥ. nanu vāgrahaṇaṃ vyarthaṃ, "samarthānāṃ prathamādre"ti mahāvibhāṣayaiva vākyasya siddhatvāt. naca imanijabhāvetvatalpratyayarthāṃ vāgrahaṇamiti vācyam, "ā ca tvā"dityeva tatsamāveśasiddherityata āha--vapāvacanamaṇādisabhāveśārthamiti. pṛthumṛduprabhṛtiṣu "igantācca laghupūrvā"dityaṇaḥ, caṇḍakhaṇḍādiṣu guṇavacanalakṣaṇaṣyañaḥ, bālavatsādiṣu vayovacanalakṣaṇasya añaśca autsargikasya samāveśārthamityarthaḥ. anyathā mahāvibāṣāvaśādapavādena mukte punarutsargo na pravartate iti "pāre madhye ṣaṣṭha()ā ve"ti sūtrabhāṣye siddhāntitatvādimanictvatalābhabhāve teṣāṃ pravṛttirna syāditi bhāvaḥ.

pṛthvādibhyaḥ. aṇādīti. igantalaghupūrveṣu pṛthumṛduprabhṛtiṣvaṇaḥ samāveśaḥ. caṇḍakhaṇḍādiṣu guṇavacaneṣu ṣyañaḥ. bālatsādiṣu vayovacanalakṣaṇasyā'ña iti bodhyam. tvatalau tu pūrvasūtreṇaiva labdhau.

pṛthvādibhya imanijvā 1358, 5.1.121 pṛthvādibhyaḥ. aṇādīti. igantalaghupūrveṣu pṛthumṛduprabhṛtiṣvaṇaḥ samāveśaḥ. caṇḍakhaṇḍādiṣu guṇavacaneṣu ṣyañaḥ. bālatsādiṣu vayovacanalakṣaṇasyā'ña iti bodhyam. tvatalau tu pūrvasūtreṇaiva labdhau.