prayacchati garhyam ityeva. kusīdaṃ vṛddhiḥ, tadarthaṃ dravyaṃ kusidam. ekādaśārthā daśa daśaikādaśaśabdena ucyante. kusīdadaśaekādaśaśabdābhyāṃ yathāsaṅkhyaṃ ṣṭhan ṣṭhacityetau pratyayau bhavataḥ prayacchati garhyam ityetasmin viṣaye. ṭhako 'pavādau. kusidaṃ prayacchati kusīdikaḥ. kusīdikī. daśaikādaśikaḥ. daśaikādaśikī.

kusīdadaśaekādaśāt ṣṭhanṣṭhacau 4.4.31 prayacchati garhyam ityeva. kusīdaṃ vṛddhiḥ, tadarthaṃ dravyaṃ kusidam. ekādaśārthā daśa daśaikādaśaśabdena ucyante. kusīdadaśaekādaśaśabdābhyāṃ yathāsaṅkhyaṃ ṣṭhan ṣṭhacityetau pratyayau bhavataḥ prayacchati garhyam ityetasmin viṣaye. ṭhako 'pavādau. kusidaṃ prayacchati kusīdikaḥ. kusīdikī. daśaikādaśikaḥ. daśaikādaśikī.

kusīdadaśaikādaśāt ṣṭhanṣṭhacau. , 4.4.31 tatrāpi kusīdārthe vastuni daśaikādaśārtheṣu ca daśasu daśaikādaśaśabdaṃ vatrtayitvā tataḥ pratyayaḥ. sarvataḥ pūrvavadabhiprāyo veditavyaḥ. daśa caikādaśa ceti samānādhikaraṇasamāsaḥ. nanu ca bhinnaviṣayayoḥ sāmānādhikaraṇyaṃ nopapadyate? daśaikādaśaśabhdo'pyekādaśārtheṣu daśasvevopacarādvatrtata ityadoṣaḥ. yo daśa prayacchatyekādaśa eva syuriti sa daśaikādaśa ityucyate. daśaikādaśāditi nirdeśādakārāntatvaṃ nipātyate; kimartham? vākye'pyakārāntatvaśravaṇārtha daśaikādaśān prayacchatīti॥

kusīda. gahrrārthābhyāmiti. kusīda, tadaśaikādaśa–ābhyāṃ dvitīyāntābhyāṃ gahrrārthakābhyāṃ prayacchatītyarthe kramātṣṭhanṣṭhacau sta ityarthaḥ. ṣittvaṃ ṅīṣarthamityāha–kusīdikīti. nittvacittvayostu svare viśeṣaḥ. atha ṣṭhac prakṛtiṃ daśaikādaśaśabdaṃ vyutpādayati–ekādaśārthatvādityādinā. yatra ekādaśa niṣkān adhikān pratyarpayeti samayaṃ kṛtvā daśa niṣkā ṛṇatvena dīyante, tatra ṛṇatvena gṛhītā daśa niṣkā ekādaśārthatvādekādaśaśabdena upacaryante. tataśca ekādaśa ca te daśa ceti karmadhāraye `saṅkhyāyā alpīyasyā' iti daśanśabdasya pūrvanipātaḥ. ihaiva nipātanādakāraḥ samāsāntaḥ, ṭilopaḥ, daśaikādaśā iti rūpamityarthaḥ. daśaikādaśika iti. ekādaśa niṣkhānadhikān grahītuṃ daśa niṣkān adhamarṇāya prayacchatīti yāvat. atha laukikavigrahavākyaṃ darśayati–daśaikādaśān prayacchatīti. ihāpīti. vigrahavākye yathā uttamarṇaḥ pradhānatvena nirdiśyate, tathā samāse'pi uttamarṇa eva ṛṇadātaiva taddhitārthaḥ pradhānabhūta ityarthaḥ.

kusīdadaśaikādaśāt ṣṭhanṣṭhacau 1560, 4.4.31 kusīda. gahrrārthābhyāmiti. kusīda, tadaśaikādaśa--ābhyāṃ dvitīyāntābhyāṃ gahrrārthakābhyāṃ prayacchatītyarthe kramātṣṭhanṣṭhacau sta ityarthaḥ. ṣittvaṃ ṅīṣarthamityāha--kusīdikīti. nittvacittvayostu svare viśeṣaḥ. atha ṣṭhac prakṛtiṃ daśaikādaśaśabdaṃ vyutpādayati--ekādaśārthatvādityādinā. yatra ekādaśa niṣkān adhikān pratyarpayeti samayaṃ kṛtvā daśa niṣkā ṛṇatvena dīyante, tatra ṛṇatvena gṛhītā daśa niṣkā ekādaśārthatvādekādaśaśabdena upacaryante. tataśca ekādaśa ca te daśa ceti karmadhāraye "saṅkhyāyā alpīyasyā" iti daśanśabdasya pūrvanipātaḥ. ihaiva nipātanādakāraḥ samāsāntaḥ, ṭilopaḥ, daśaikādaśā iti rūpamityarthaḥ. daśaikādaśika iti. ekādaśa niṣkhānadhikān grahītuṃ daśa niṣkān adhamarṇāya prayacchatīti yāvat. atha laukikavigrahavākyaṃ darśayati--daśaikādaśān prayacchatīti. ihāpīti. vigrahavākye yathā uttamarṇaḥ pradhānatvena nirdiśyate, tathā samāse'pi uttamarṇa eva ṛṇadātaiva taddhitārthaḥ pradhānabhūta ityarthaḥ.

nipātyate iti. ataeva vyākhyātṛprayogo'pyupapadyata ityāśayenodāharati— daśaikādaśāniti. `saṅkhyāyā alpīyasyāḥ'iti pūrvanipātaḥ. uttamarṇa eveti. daśa dattvā ekādaśa gṛhṇātīti tasyaiva gahrratvāditi bhāvaḥ.

kusīdadaśaikādaśāt ṣṭhanṣṭhacau 1207, 4.4.31 nipātyate iti. ataeva vyākhyātṛprayogo'pyupapadyata ityāśayenodāharati---daśaikādaśāniti. "saṅkhyāyā alpīyasyāḥ"iti pūrvanipātaḥ. uttamarṇa eveti. daśa dattvā ekādaśa gṛhṇātīti tasyaiva gahrratvāditi bhāvaḥ.