Kāśikāvṛttī1: 
prāṇyoṣadhivṛkṣavācibhyaḥ śabdebhyaḥ ṣaṣṭhīsamarthebhyaḥ avayave yathāvihitaṃ pr 
See More
prāṇyoṣadhivṛkṣavācibhyaḥ śabdebhyaḥ ṣaṣṭhīsamarthebhyaḥ avayave yathāvihitaṃ pratyayo
bhavati, cakārād vikāre ca. tatra prāṇibhyaḥ añaṃ vakṣyati. kapotasya vikāro avayavo vā
kāpotaḥ. māyūraḥ. taittiraḥ. oṣadhibhyaḥ maurvaṃ kāṇḍam. maurvaṃ bhasma. vṛkṣebhyaḥ
kārīraṃ kāṇḍam. kārīraṃ bhasma. ita uttare pratyayāḥ prāṇyoṣadhivṛkṣebhyaḥ
vikārāvayavayoḥ bhavanti. anyebhyas tu vikāramātre. kathaṃ dvayam apyadhikriyate tasya
vikāraḥ, avayave ca prāṇyoṣadhivṛkṣebhyaḥ iti? vikārāvayavayor yugapadadhikāro 'pavāda.
vidhānārthaḥ. kṛtanirdeśau hi tau.
Kāśikāvṛttī2: avayave ca prāṇyoṣadhivṛkṣebhyaḥ 4.3.135 prāṇyoṣadhivṛkṣavācibhyaḥ śabdebhyaḥ ṣ See More
avayave ca prāṇyoṣadhivṛkṣebhyaḥ 4.3.135 prāṇyoṣadhivṛkṣavācibhyaḥ śabdebhyaḥ ṣaṣṭhīsamarthebhyaḥ avayave yathāvihitaṃ pratyayo bhavati, cakārād vikāre ca. tatra prāṇibhyaḥ añaṃ vakṣyati. kapotasya vikāro avayavo vā kāpotaḥ. māyūraḥ. taittiraḥ. oṣadhibhyaḥ maurvaṃ kāṇḍam. maurvaṃ bhasma. vṛkṣebhyaḥ kārīraṃ kāṇḍam. kārīraṃ bhasma. ita uttare pratyayāḥ prāṇyoṣadhivṛkṣebhyaḥ vikārāvayavayoḥ bhavanti. anyebhyas tu vikāramātre. kathaṃ dvayam apyadhikriyate tasya vikāraḥ, avayave ca prāṇyoṣadhivṛkṣebhyaḥ iti? vikārāvayavayor yugapadadhikāro 'pavāda. vidhānārthaḥ. kṛtanirdeśau hi tau.
Nyāsa2: avayave ca prāṇyoṣadhivṛkṣebhyaḥ. , 4.3.133 "maurvaṃ kāṇḍam" iti. mūrv See More
avayave ca prāṇyoṣadhivṛkṣebhyaḥ. , 4.3.133 "maurvaṃ kāṇḍam" iti. mūrvāśabdādavayave pratyayaḥ. "maurva bhasma" iti. vikāre.
"ita uttaram" ityādinā vakṣyamāṇānāṃ pratyayānāṃ viṣayavibhāgaṃ darśayati. "katham" iti. kena prakāreṇāyaṃ vibhāgo labhyate. pratyakṣamarthaṃ pṛcchati-- "dvayamapi"ityādi. yato hetoreṣa viṣayavibhāgo labhyate taddarśayati. tatar phalapākāntā oṣadhaḥ,puṣpavantaḥ phalavantaśca vṛkṣāḥ, tadviśeṣā vanaspatayaḥ phalavanta eva. tatra vanaspatigrahaṇena vṛkṣaviśeṣāstato'nyena gṛhrante. vṛkṣagrahaṇe tu vanaspaterapi grahaṇaṃ vijñeyam. "vikārāvayavayoḥ" ityādi. yugapadadhikāre hraṇādīn vakṣyāmītyevamartho yugapadadhikāraḥ. aṇādīnāmarthanirdeśārtho'pi kasmānna bhavati? ityāha-- "kṛtanirdeśo hi tau" iti. kṛtanirdeśo hi tāvarthau "tasyedam" 4.3.120 ityanenaiva;tasyedaṃ viśeṣatvāt tayoḥ॥
Laghusiddhāntakaumudī1: cādvikāre. mayūrasyāvayavo vikāro vā māyūraḥ. maurvaṃ kāṇḍaṃ bhasma vā.
paippal Sū #1114
Laghusiddhāntakaumudī2: avayave ca prāṇyoṣadhivṛkṣebhyaḥ 1114, 4.3.133 cādvikāre. mayūrasyāvayavo vikāro See More
avayave ca prāṇyoṣadhivṛkṣebhyaḥ 1114, 4.3.133 cādvikāre. mayūrasyāvayavo vikāro vā māyūraḥ. maurvaṃ kāṇḍaṃ bhasma vā. paippalam॥
Bālamanoramā1: avayave ca prā.prāṇivācina oṣadhivācino vṛkṣavācinaśca ṣaṣṭha\ufffdntebhyo'vaya Sū #1494 See More
avayave ca prā.prāṇivācina oṣadhivācino vṛkṣavācinaśca ṣaṣṭha\ufffdntebhyo'vayave
vikāre ca aṇādayaḥ uktā vakṣyamāṇāśca pratyayā yathāvihitaṃ syuḥ, anyebhyastu
vikāramātra ityarthaḥ. prāṇina udāraharati–māyūra iti. `laghāvante' iti mayūraśabdo
bhadhyodāttaḥ. tataḥ `prāṇirajatādibhyaḥ' ityañ. oṣadherudāharati–maurvamiti. mūrvā
oṣadhiviśeṣaḥ. tasyā avayavo vikāro vetyarthaḥ. autsargiko'ṇ. `anudāttādeśce'tyañ
tu vakṣyamāṇo na bhavati, `tṛṇadhānyānāṃ ca dvyaṣā'mityādyudāttatvāt.
vṛkṣasyodāharati–paippalamiti. pippalaḥ-a\ufffdātthaḥ, tasyāvayavo vikāro vetyarthaḥ.
`laghāvante' iti madhyodāttaḥ pippalaśabdaḥ. `anudāttādeśce'ti vakṣyamā'ṇā'ñobhāve
autsargiko'ṇ.
Bālamanoramā2: avyave ca prāṇyoṣadhivṛkṣebhyaḥ 1494, 4.3.133 avayave ca prā.prāṇivācina oṣadhiv See More
avyave ca prāṇyoṣadhivṛkṣebhyaḥ 1494, 4.3.133 avayave ca prā.prāṇivācina oṣadhivācino vṛkṣavācinaśca ṣaṣṭha()ntebhyo'vayave vikāre ca aṇādayaḥ uktā vakṣyamāṇāśca pratyayā yathāvihitaṃ syuḥ, anyebhyastu vikāramātra ityarthaḥ. prāṇina udāraharati--māyūra iti. "laghāvante" iti mayūraśabdo bhadhyodāttaḥ. tataḥ "prāṇirajatādibhyaḥ" ityañ. oṣadherudāharati--maurvamiti. mūrvā oṣadhiviśeṣaḥ. tasyā avayavo vikāro vetyarthaḥ. autsargiko'ṇ. "anudāttādeśce"tyañ tu vakṣyamāṇo na bhavati, "tṛṇadhānyānāṃ ca dvyaṣā"mityādyudāttatvāt. vṛkṣasyodāharati--paippalamiti. pippalaḥ-a()ātthaḥ, tasyāvayavo vikāro vetyarthaḥ. "laghāvante" iti madhyodāttaḥ pippalaśabdaḥ. "anudāttādeśce"ti vakṣyamā"ṇā'ñobhāve autsargiko'ṇ.
Tattvabodhinī1: cādvikāra iti. tena vakṣyamāṇapratyayāḥ prāṇyadibhyastribhyo'rthadvaye
bhavanty Sū #1163 See More
cādvikāra iti. tena vakṣyamāṇapratyayāḥ prāṇyadibhyastribhyo'rthadvaye
bhavantyanyebhyastu vikāra eveti phalitam. māyūra iti. `prāṇirajatādibhyaḥ' ityañ.
anudāttāderañaḥ siddhatvādudāttādyarthaṃ, vṛddheṣumayaḍbādhanārtha cāvaśyakamidaṃ
paratvādanudāttādiṣvapi pravartate. oṣadhibhya udāharati—maurvamiti. mūrvāśabdaḥ
`tṛṇadhānyānāṃ ca dvyaṣā'mityādyudāttaḥ. pippalaśabdastu
`laghāvante'ityanenādyudāttaḥ.
Tattvabodhinī2: avayave ca praṇyoṣadhivṛkṣebhyaḥ 1163, 4.3.133 cādvikāra iti. tena vakṣyamāṇapra See More
avayave ca praṇyoṣadhivṛkṣebhyaḥ 1163, 4.3.133 cādvikāra iti. tena vakṣyamāṇapratyayāḥ prāṇyadibhyastribhyo'rthadvaye bhavantyanyebhyastu vikāra eveti phalitam. māyūra iti. "prāṇirajatādibhyaḥ" ityañ. anudāttāderañaḥ siddhatvādudāttādyarthaṃ, vṛddheṣumayaḍbādhanārtha cāvaśyakamidaṃ paratvādanudāttādiṣvapi pravartate. oṣadhibhya udāharati---maurvamiti. mūrvāśabdaḥ "tṛṇadhānyānāṃ ca dvyaṣā"mityādyudāttaḥ. pippalaśabdastu "laghāvante"ityanenādyudāttaḥ.
1.Source: Arsha Vidya Gurukulam
2.Source: Sanskrit Documents
 4.3.135.jpg)
