Kāśikāvṛttī1: 
ūdhasaḥ iti nivṛ\u0304ttam. saṅkhyāgrahaṇam anuvartate, na avyayagrahaṇam. saṅkh 
See More
ūdhasaḥ iti nivṛ\u0304ttam. saṅkhyāgrahaṇam anuvartate, na avyayagrahaṇam. saṅkhyādeḥ
bahuvrīheḥ dāmaśabdāntāt hāyanaśabdāntāt ca striyāṃ ṅīp pratyayo bhavati.
dāmāntāt ḍāppratiṣedhaviklpeṣu prāpteṣu nityārthaṃ vacanam. dvidāmnī.
tridāmnī. hāyanāntāṭ ṭāpi prāpte. dvihāyanī. trihāyaṇī. caturhāyaṇī. hāyano
vayasi smṛtaḥ. tena iha na bhavati, dvihāyanā śālā. trihāyanā. caturhāyanā. ṇatvam api
tricaturbhyām hāyanasya iti vayasya iva smaryate.
Kāśikāvṛttī2: dāmahāyanānāc ca 4.1.27 ūdhasaḥ iti nivṝttam. saṅkhyāgrahaṇam anuvartate, na a See More
dāmahāyanānāc ca 4.1.27 ūdhasaḥ iti nivṝttam. saṅkhyāgrahaṇam anuvartate, na avyayagrahaṇam. saṅkhyādeḥ bahuvrīheḥ dāmaśabdāntāt hāyanaśabdāntāt ca striyāṃ ṅīp pratyayo bhavati. dāmāntāt ḍāppratiṣedhaviklpeṣu prāpteṣu nityārthaṃ vacanam. dvidāmnī. tridāmnī. hāyanāntāṭ ṭāpi prāpte. dvihāyanī. trihāyaṇī. caturhāyaṇī. hāyano vayasi smṛtaḥ. tena iha na bhavati, dvihāyanā śālā. trihāyanā. caturhāyanā. ṇatvam api tricaturbhyām hāyanasya iti vayasya iva smaryate.
Nyāsa2: dāmahāyanāntācca. , 4.1.27 "ūdhasaḥ" iti nivṛttam,prakṛtyantaropādānāt See More
dāmahāyanāntācca. , 4.1.27 "ūdhasaḥ" iti nivṛttam,prakṛtyantaropādānāt. "saṃkhyāgrahaṇanuvatrtate, nāvyayagrahaṇam" iti. saṃkhyāgrahaṇasyaiva svaritatvāt. "ḍāppratiṣedhavikalpeṣu prāpteṣu" iti. "ḍābubhābhyāmanyatarasyām" 4.1.13 ityādinā ḍāpi prāpte "ano bahuvrīheḥ" 4.1.12 iti pratiṣedha "ana upadhālopino'nyatarasyāmṭa 4.1.28 iti vikalpe ca. dve dāmanī asyā iti "dvidāmnī". "dvau hāyanāvasyā iti "dvihāyanī".
"hāyano vayasi smṛtaḥ" iti. prakṛtiriti śeṣaḥ. kasya prakṛtiḥ? ṅīpaḥ prakṛtatvāt tasyaiva. bahuvrīhradhikārādatra hāyamānto bahuvrīhiriti gamyate. etaduktaṃ bhavati-- hāyamānto bahuvrīhirvayasi gamyamāne ṅīpaḥ prakṛtirācāryaiḥ smṛta iti. tena yadi vayo gamyate tato ṅībbhavati, nānyathā. etaccottarasūtre'nyatarasyāṃgrahaṇasyobhayoryogayoḥ śeṣabhūtatvādvyavasthitavibhāṣāvijñānācca labhyate. atha tricatubhryāṃ hāyanasyāpyupasaṃkhyānādyathā hi trihāyanī caturhāyaṇītyatra ṇatvaṃ bhavati; tathā trihāyanā śālā, caturhāyanā śāletyatrāpi kasmānna bhavati? ityāha -- "ṇatvamapi" ityādi. tadapi hi ṇatvamaupasaṃkhyānikamācāryairvayasyeva smaryate. na ca śālāyā vayaḥ sambhavati, tasya prāṇidharmatvāditi neha ṇatvaṃ pravartate.
antagrahaṇaṃ vispaṣṭārtham. bahuvrīhradhikārādeva hi sāmathryāt tadantavidhirlabhyate; na hi kevalayordāmahāyanaśabdayorbahuvrīhisaṃjñā kenacidvihitā॥
Bālamanoramā1: dāmahāyanāntācca. `saṅkhyādeḥ' `ṅī'viti cānuvartate. tadāha–saṅkhyāde Sū #480 See More
dāmahāyanāntācca. `saṅkhyādeḥ' `ṅī'viti cānuvartate. tadāha–saṅkhyāderiti.
avyayagrahaṇaṃ tu nānuvartate, asvaritatvāditi bhāvaḥ. bahuvrīhiviśeṣaṇatvādeva
siddhe'ntagrahaṇaṃ spaṣṭārtham. dāmānte iti dvidāmanśabde dāmānte
`ḍābubhābhyā'miti ḍāpi `ana upadhālopinaḥ' iti ṅīpi, `ano bahuvrīhe'riti
ṅīppratiṣedhe ca-prāpte, dvihāyanītyatrāpi hāyanānte'dantatvāṭṭāpi prāpte
`dāmahāyanāntācce'ti vacanamityarthaḥ. dvidāmnīti. dve dāmanī yasyā iti vigrahaḥ.
ṅīpi `allopo'naḥ' iti bhāvaḥ. nanvavyayagrahaṇānuvṛttau kiṃ bādhakamityata āhma
avyayagrahaṇeti. uddāmeti. uddāmeti. utkrāntaṃ dāma yasyā iti vigrahaḥ.
ḍābviṣedhāvapīti. apinā `ana upadhe'ti ṅīp gṛhrate, angrahaṇe anarthakasyāpi
grahaṇāt. atha hāyanāntasya udāharati–dvihāyanī bāleti. dvau hāyanau yasyā iti
vigrahaḥ.\r\natha trihāyaṇītyatra bhinnapadatvāṇṇatvā'prāptāvāha–
tricatubhryāmiti. nanvevamapi `dvihāyanā śāle'tyatrāpi ṅīp syāt, `trihāyanā
śāle'tyatra tu ṅīp ṇatvaṃ ca syātāmityata āha–vayovācakasyeti. iṣyate iti.
`bhāṣyakṛte'ti śeṣaḥ.
Bālamanoramā2: dāmahāyanāntācca 480, 4.1.27 dāmahāyanāntācca. "saṅkhyādeḥ" "ṅī&q See More
dāmahāyanāntācca 480, 4.1.27 dāmahāyanāntācca. "saṅkhyādeḥ" "ṅī"viti cānuvartate. tadāha--saṅkhyāderiti. avyayagrahaṇaṃ tu nānuvartate, asvaritatvāditi bhāvaḥ. bahuvrīhiviśeṣaṇatvādeva siddhe'ntagrahaṇaṃ spaṣṭārtham. dāmānte iti dvidāmanśabde dāmānte "ḍābubhābhyā"miti ḍāpi "ana upadhālopinaḥ" iti ṅīpi, "ano bahuvrīhe"riti ṅīppratiṣedhe ca-prāpte, dvihāyanītyatrāpi hāyanānte'dantatvāṭṭāpi prāpte "dāmahāyanāntācce"ti vacanamityarthaḥ. dvidāmnīti. dve dāmanī yasyā iti vigrahaḥ. ṅīpi "allopo'naḥ" iti bhāvaḥ. nanvavyayagrahaṇānuvṛttau kiṃ bādhakamityata āhma avyayagrahaṇeti. uddāmeti. uddāmeti. utkrāntaṃ dāma yasyā iti vigrahaḥ. ḍābviṣedhāvapīti. apinā "ana upadhe"ti ṅīp gṛhrate, angrahaṇe anarthakasyāpi grahaṇāt. atha hāyanāntasya udāharati--dvihāyanī bāleti. dvau hāyanau yasyā iti vigrahaḥ.atha trihāyaṇītyatra bhinnapadatvāṇṇatvā'prāptāvāha--tricatubhryāmiti. nanvevamapi "dvihāyanā śāle"tyatrāpi ṅīp syāt, "trihāyanā śāle"tyatra tu ṅīp ṇatvaṃ ca syātāmityata āha--vayovācakasyeti. iṣyate iti. "bhāṣyakṛte"ti śeṣaḥ.
Tattvabodhinī1: dāma. bahuvrīhiviśeṣaṇatvādeva siddhe'ntagrahaṇaṃ spaṣṭapratipattyartham.
saṅkh Sū #433 See More
dāma. bahuvrīhiviśeṣaṇatvādeva siddhe'ntagrahaṇaṃ spaṣṭapratipattyartham.
saṅkhyāderiti. samāsanirdeśe'pi svaritatvabalādekadeśa evānuvartata iti bhāvaḥ.
ananuvṛtteriti. bhāṣyakṛtā'nanuvartatatvāditi bhāvaḥ. evaṃ coddāmetyatra
`dāmahāyanāntācce'tyasyā'pravṛttyā pūrvokteṣu ḍāpṅībneṣedheṣu prāpteṣu
bahurājñīvadrūpatrayaṃ bhavatyato vyācaṣṭe—ḍānbiṣedhāvapīti.
Tattvabodhinī2: dāmahāyanāntācca 433, 4.1.27 dāma. bahuvrīhiviśeṣaṇatvādeva siddhe'ntagrahaṇaṃ s See More
dāmahāyanāntācca 433, 4.1.27 dāma. bahuvrīhiviśeṣaṇatvādeva siddhe'ntagrahaṇaṃ spaṣṭapratipattyartham. saṅkhyāderiti. samāsanirdeśe'pi svaritatvabalādekadeśa evānuvartata iti bhāvaḥ. ananuvṛtteriti. bhāṣyakṛtā'nanuvartatatvāditi bhāvaḥ. evaṃ coddāmetyatra "dāmahāyanāntācce"tyasyā'pravṛttyā pūrvokteṣu ḍāpṅībneṣedheṣu prāpteṣu bahurājñīvadrūpatrayaṃ bhavatyato vyācaṣṭe---ḍānbiṣedhāvapīti.
1.Source: Arsha Vidya Gurukulam
2.Source: Sanskrit Documents
