Kāśikāvṛttī1:
avaśyaṃ bhāvaḥ āvaśyakam. uvarṇāntād dhātoḥ ṇyat prayayo bhavati āvaśyake dyotye
See More
avaśyaṃ bhāvaḥ āvaśyakam. uvarṇāntād dhātoḥ ṇyat prayayo bhavati āvaśyake dyotye.
yato 'pavādaḥ. lāvyam. pāvyam. avaśyake iti kim? lavyam. āvaśyake dyotye iti
vet, svarasamāsānupapattiḥ, avaśyalāvyam, avaśyapāvyam iti? naiṣa doṣaḥ. mayūravyaṃ
sakāditvāt samāsaḥ. uttarapadaprakṛtisvare ca yatnaḥ kariṣyate.
Kāśikāvṛttī2:
orāvaśyake 3.1.125 avaśyaṃ bhāvaḥ āvaśyakam. uvarṇāntād dhātoḥ ṇyat prayayo bha
See More
orāvaśyake 3.1.125 avaśyaṃ bhāvaḥ āvaśyakam. uvarṇāntād dhātoḥ ṇyat prayayo bhavati āvaśyake dyotye. yato 'pavādaḥ. lāvyam. pāvyam. avaśyake iti kim? lavyam. āvaśyake dyotye iti vet, svarasamāsānupapattiḥ, avaśyalāvyam, avaśyapāvyam iti? naiṣa doṣaḥ. mayūravyaṃ sakāditvāt samāsaḥ. uttarapadaprakṛtisvare ca yatnaḥ kariṣyate.
Nyāsa2:
orāvaśyake. , 3.1.125 "avaśyambhāva āvaśyakam" iti. manojñāditvād()vuñ
See More
orāvaśyake. , 3.1.125 "avaśyambhāva āvaśyakam" iti. manojñāditvād()vuñ. etadeva jñāpakam-- avyayānāṃ bhamātre ṭilopo bhavatīti. atra dvayaṃ sambhāvyate-- upapadatvam, āvaśyaka upapada iti; upādhikatvañca, āvaśyake dyotya iti. tatra yadyevaṃ jñāpyate-- āvaśyakaupapada iti, tadopapadarahitādāvaśyake dyotye na syāt(). "lāvyaṃ pāvyam" iti.
āvaśyake dyotya ityevaṃ vijñāyata ityāha-- "āvaśyake dyotye" iti. etacca pratyāsatyā labhyate. upādhirhi pratyayāntadyotyatvādantaraṅgaḥ, upapadena ca sambandho bahiraṅgaḥ, tadarthasya padāntaravācyatvāt. "svarasamāsānupapattiḥ" iti. upapade hrāvaśyake vijñāyamāne "upapadamatiṅa" 2.2.19 iti samāso bhavati. ta()smaśca sati "gatikārakopapadāt kṛt" 6.2.138 ityupapadāśraya uttarapadaprakṛtisvaratvam, na titsvaro bhavati. dyotyapakṣe tu samāso na syāt; lakṣaṇābhāvāt. athāpi kathañcidupapadasamāsādanyaḥ samāsaḥ syāt? evamapyupapadasamāsāśrayaḥ svaro na syāt; tataśca titsvaro na labhyet, samāsāntodāttatvaṃ hi syāt. "avaśyalāvyam" iti. "lumpedavaśyamaḥ kṛtye" iti malopaḥ. "mayūravyaṃsakāditvāt" ityādi. mayūravyaṃsakāderākṛtigaṇatvādavaśyalāvyaprabhṛtalāvyaprabhṛtayastatra draṣṭavyā iti darśayati. svaraḥ kathamityāha-- "uttarapadaprakṛtisvaratve ca" ityādi. tatrāyaṃ yatnaḥ-- "gatikārakopapadāt kṛt" 6.2.138 ityatra "ṣaṭ ca kāṇḍādīni" 6.2.134 ityataścakāro'nuvarttiṣyate, sa cānṛktasamuccayārthaḥ. tenāvaśyalāvyamityādāvapi prakṛtisvaro bhavatīti॥
Tattvabodhinī1:
lāvyamiti. `āvaśyake upapapade' iti vyākhyāne tu nedaṃ sidhyatīti bhāvaḥ.
Sū #584
See More
lāvyamiti. `āvaśyake upapapade' iti vyākhyāne tu nedaṃ sidhyatīti bhāvaḥ.
kvacittu lāghavaṃ pratyanādarādvyatise ityādau vyatiśabdavadd?yotitārthasyā'pi
prayogo dṛśyate. avaśyalāvyam. atropapadasamāsā'saṃbhave'pi
mayūravyaṃsakāderākṛtigaṇatvātsamāsaḥ.
Tattvabodhinī2:
orāvaśyake 584, 3.1.125 lāvyamiti. "āvaśyake upapapade" iti vyākhyāne
See More
orāvaśyake 584, 3.1.125 lāvyamiti. "āvaśyake upapapade" iti vyākhyāne tu nedaṃ sidhyatīti bhāvaḥ. kvacittu lāghavaṃ pratyanādarādvyatise ityādau vyatiśabdavadd()yotitārthasyā'pi prayogo dṛśyate. avaśyalāvyam. atropapadasamāsā'saṃbhave'pi mayūravyaṃsakāderākṛtigaṇatvātsamāsaḥ.
1.Source: Arsha Vidya Gurukulam
2.Source: Sanskrit Documents