Kāśikāvṛttī1:
hetau iti vartate. kartṛvarjitaṃ yadṛṇaṃ hetuḥ, tataḥ pañcamī vibhaktir bhavati
See More
hetau iti vartate. kartṛvarjitaṃ yadṛṇaṃ hetuḥ, tataḥ pañcamī vibhaktir bhavati tṛtīyā
apavādo yogaḥ. śatād baddhaḥ. sahasrād baddhaḥ. akartari iti kim? śatena bandhitaḥ.
śatamṛṇaṃ ca bhavati, prayojakatvāc ca kartṛsaṃjñakam.
Kāśikāvṛttī2:
akartaryṛṇe pañcamī 2.3.24 hetau iti vartate. kartṛvarjitaṃ yadṛṇaṃ hetuḥ, tata
See More
akartaryṛṇe pañcamī 2.3.24 hetau iti vartate. kartṛvarjitaṃ yadṛṇaṃ hetuḥ, tataḥ pañcamī vibhaktir bhavati tṛtīyā apavādo yogaḥ. śatād baddhaḥ. sahasrād baddhaḥ. akartari iti kim? śatena bandhitaḥ. śatamṛṇaṃ ca bhavati, prayojakatvāc ca kartṛsaṃjñakam.
Nyāsa2:
akatrtaryṛṇe pañcamī. , 2.3.24 "śatena bandhitaḥ"iti. bandheṇryantasya
See More
akatrtaryṛṇe pañcamī. , 2.3.24 "śatena bandhitaḥ"iti. bandheṇryantasya niṣṭhāyāmetadrūpam. "śatamṛṇañca bhavati"iti. uttamarṇāya deyatvāt. prayojakatvāt karttṛsaṃjñeti, "tatprayojako hetuśca" 1.4.55 iti cakārāt karttṛsaṃjñāvidhānāt. nanu laukiko hetuḥ pūrvasūtre gṛhītaḥ, sa cehānuvatrtata iti tata eva pañcamī vidhīyate, na cātra laukiko hetuḥ, kiṃ tarhi? pāribhāṣika iti prāptyabhāvādakatrtarīti pratiṣedho'narthakaḥ? naitadasti;tatra hi śāstrīye hetau tṛtīyā siddheveti laukikasya hetaugrrahaṇam, iha tu pañcamī vidhīyate. na cātarāsau śāstrīye hetau kenacit sidhyati. dvāvapīha hetū gṛhrete. atha vā śāstrīyasyāpi hetorlaukikaṃ hetutvamaviruddhameva. yo hi bandhane prayuṅkte sa tatsādhanayogyo bhavatyeva॥
Bālamanoramā1:
akatrtaryṛṇe. `hetau' iti sūtramanuvartate. akartari hetubhūte ṛṇe
vidyamā Sū #593
See More
akatrtaryṛṇe. `hetau' iti sūtramanuvartate. akartari hetubhūte ṛṇe
vidyamānādityarthaḥ. phalitamāha-kartṛvarjitamiti. kartṛsaṃjñārahitamityarthaḥ.
śatādbaddha iti. niyamitakāle pratyarpaṇā'bhāve sati suvarṇādiśatena ṛṇena hetunā
adharmaṇo baddha ityarthaḥ. hetutṛtīyāpavādaḥ. śatena bandhita iti. `adharmaṇa uttamarṇene'ti
śeṣaḥ. bandherhetumaṇṇyantātkarmaṇi ktaḥ. adhamarṇa uttamarṇena baddha
ityaṇyantasyārthaḥ. śatena ṛṇena prayojakakatrrā uttamarṇena prayojyakatrrā bandhanaṃ
kārito'dharmaṇa iti ṇyantasyārthaḥ. atra śatamṛṇaṃ prayojakatvāt kartṛsaṃjñaṃ
hetusaṃjñe ca, `tatprayojako hetuśce'tyatra cakāreṇa kartṛsaṃjñāyā api vidhānāt.
tataśca śataśabdāt kartari tṛtīyāṃ bādhitvā'pavādatvātpañcamī syāt,
ato'kartarītyuktamiti bhāvaḥ. śatasya hetutve'pi kartṛtvānna tataḥ pañacamīti bhāvaḥ.
Bālamanoramā2:
akartaryṛṇe pañcamī 593, 2.3.24 akatrtaryṛṇe. "hetau" iti sūtramanuvar
See More
akartaryṛṇe pañcamī 593, 2.3.24 akatrtaryṛṇe. "hetau" iti sūtramanuvartate. akartari hetubhūte ṛṇe vidyamānādityarthaḥ. phalitamāha-kartṛvarjitamiti. kartṛsaṃjñārahitamityarthaḥ. śatādbaddha iti. niyamitakāle pratyarpaṇā'bhāve sati suvarṇādiśatena ṛṇena hetunā adharmaṇo baddha ityarthaḥ. hetutṛtīyāpavādaḥ. śatena bandhita iti. "adharmaṇa uttamarṇene"ti śeṣaḥ. bandherhetumaṇṇyantātkarmaṇi ktaḥ. adhamarṇa uttamarṇena baddha ityaṇyantasyārthaḥ. śatena ṛṇena prayojakakatrrā uttamarṇena prayojyakatrrā bandhanaṃ kārito'dharmaṇa iti ṇyantasyārthaḥ. atra śatamṛṇaṃ prayojakatvāt kartṛsaṃjñaṃ hetusaṃjñe ca, "tatprayojako hetuśce"tyatra cakāreṇa kartṛsaṃjñāyā api vidhānāt. tataśca śataśabdāt kartari tṛtīyāṃ bādhitvā'pavādatvātpañcamī syāt, ato'kartarītyuktamiti bhāvaḥ. śatasya hetutve'pi kartṛtvānna tataḥ pañacamīti bhāvaḥ.
Tattvabodhinī1:
pañcamī syāditi. tṛtīyāpavādo'yam. śateneti. śatamiha uttamarṇāya
dhāryamāṇatvā Sū #531
See More
pañcamī syāditi. tṛtīyāpavādo'yam. śateneti. śatamiha uttamarṇāya
dhāryamāṇatvādṛṇaṃ,`tatprayojako hetuśca' iti cakārātkartṛsaṃjñaṃ ca. bandhita iti.
ṇyante prayojakakartuḥ śatasya hetusaṃjñāpyastīti pañcamyatra
syādevāto'trā'kartarityuktamiti bhāvaḥ. yogavibhāgāditi. etacca `hetumanuṣyebhyaḥ–
' iti sūtre padamañjaryāṃ spaṣṭam.
Tattvabodhinī2:
akartaryṛṇe pañcamī 531, 2.3.24 pañcamī syāditi. tṛtīyāpavādo'yam. śateneti. śat
See More
akartaryṛṇe pañcamī 531, 2.3.24 pañcamī syāditi. tṛtīyāpavādo'yam. śateneti. śatamiha uttamarṇāya dhāryamāṇatvādṛṇaṃ,"tatprayojako hetuśca" iti cakārātkartṛsaṃjñaṃ ca. bandhita iti. ṇyante prayojakakartuḥ śatasya hetusaṃjñāpyastīti pañcamyatra syādevāto'trā'kartarityuktamiti bhāvaḥ. yogavibhāgāditi. etacca "hetumanuṣyebhyaḥ--" iti sūtre padamañjaryāṃ spaṣṭam.
1.Source: Arsha Vidya Gurukulam
2.Source: Sanskrit Documents