Kāśikāvṛttī1: khaṭvāśabdo dvitīyāntaḥ ktāntena saha kṣepe gamyamāne samasyate, tatpuruṣaśca sa See More
khaṭvāśabdo dvitīyāntaḥ ktāntena saha kṣepe gamyamāne samasyate, tatpuruṣaśca samāso
bhavati. kṣepo nindā, sa ca samāsārtha eva, tena vibhāṣā 'dhikāre 'pi nityasamāsa eva ayam.
na hi vakyena kṣepo gamyate. khaṭvārohaṇaṃ ca iha vimārgaprasthānasya upalakṣanam. sarva
eva avinītaḥ khaṭvārūḍhaḥ ityucyate. khaṭvāruḍho jālmaḥ. khaṭvāplutaḥ. apathaprasthitaḥ
ityarthaḥ. kṣepe iti kim? khaṭvāmārūḍhaḥ.
Kāśikāvṛttī2: sāmi 2.1.27 sāmi ityetadavyayam ardhaśabdaparyāyaḥ, tasya asattvavācitvād dvitī See More
sāmi 2.1.27 sāmi ityetadavyayam ardhaśabdaparyāyaḥ, tasya asattvavācitvād dvitīyayā na asti sambandhaḥ. tat subantaṃ ktantena saha samasyate, tatpuruṣaśca samāso bhavati. sāmikṛtam. sāmipītam. samibhuktam. aikapadyamaikasvaryaṃ ca samāsatvad bhavati.
Nyāsa2: sāmi. , 2.1.26 "asattvavācitvāt" iti. dravyādhārā hi karmaśaktiḥ. ato See More
sāmi. , 2.1.26 "asattvavācitvāt" iti. dravyādhārā hi karmaśaktiḥ. ato dravyavācina eva dvitīyayā sambandho bhavati, nāsattvavācinaḥ॥
Bālamanoramā1: khaṭvā kṣepe. ktenetyanuvartate. pratyayagrahaṇāttadantavidhiḥ. kṣepo nindā.
dv Sū #679 See More
khaṭvā kṣepe. ktenetyanuvartate. pratyayagrahaṇāttadantavidhiḥ. kṣepo nindā.
dvitīyeti supeti cānuvartate. tadubhayamapi pratyayagrahaṇaparibhāṣayā tadantaparaṃ
satprakṛtipratyayasamudāyaparam. khaṭvāśabdasya ktāntaśabdasya ca
subghaṭitasamudāyātmakatvā'saṃbhavādatra khaṭvāśabdaḥ ktapratyayāntaśabdaśca tatprakṛtike
lākṣaṇika ityāha-khaṭvāprakṛtikamiti. khaṭvārūḍhau jālma iti.
`jālmo'samīkṣyakārī'tyamaraḥ. khaṭvā am-ārūḍha s ityalaukikavigrahaḥ.
laukikavigrahastu nāstītyāha-nityasamāso'yamiti. tatkuta itya āha–na hi vākyeneti.
vṛttyarthabodhakaṃ vākyaṃ-laukikavigrahaḥ. tatra khaṭvāmārūḍha iti vākyaṃ hi
gṛhasthāśramiṇi nindāṃ na gamayati. `khaṭvā rūḍha' iti samāsastu rūḍha\ufffdā nindāṃ
gamayati. tathāca bhāṣyam–`adhītya ruāātvā gurvanujñātena khaṭvā āroḍhavyā.
yastāvadanyathā karoti sa `khaṭvārūḍho'yaṃ jālma'ityucyate' iti. atra `jālya'
ityanenodvṛtte'yaṃ śabdo rūḍhaḥ avayavārthe tu nābhiniveṣṭavyamiti sūcitam.
Bālamanoramā2: sāmi 680, 2.1.26 sāmi. "sāmī"tyavyayamardhe vartate. tat-ktāntaprakṛti See More
sāmi 680, 2.1.26 sāmi. "sāmī"tyavyayamardhe vartate. tat-ktāntaprakṛtikasubantena samasyata ityarthaḥ. sāmikṛtamiti. samāsā'bhāve tu taddhitavṛttau "sāmikārti"riti syāditi bhāvaḥ.
Tattvabodhinī1: khaṭvārūḍha iti. `jālmo'samīkṣyakārī syāt' ityamaraḥ. vedaṃ vratāni ca sam Sū #601 See More
khaṭvārūḍha iti. `jālmo'samīkṣyakārī syāt' ityamaraḥ. vedaṃ vratāni ca samāpya
samāvṛttena hi khaṭvāroḍhavyā. brāhṛcarya eva bhūmiśayamārho'pi yaḥ khaṭvāmārohati sa
jālmaḥ. rūḍhaścāyam. tena khaṭvāmārohatu mā ta.]vā, niṣiddhānuṣṭhānaparaḥ sarvo'pi
khaṭvārūḍha ityucyate. ata evāha–nityeti.
Tattvabodhinī2: sāmi 602, 2.1.26 sāmi. sāmītyetadavyayamardhaśabdaparyāyaḥ.
1.Source: Arsha Vidya Gurukulam
2.Source: Sanskrit Documents