Donate
 
 
             Pāṇini Research Tool
> >
feedback

Grammatical Sūtra: गोस्त्रियोरुपसर्ज्जनस्य gostriyorupasarjjanasya
Individual Word Components: gostriyoḥ upasarjanasya
Sūtra with anuvṛtti words: gostriyoḥ upasarjanasya hrasvaḥ (1.2.47), prātipadikasya (1.2.47)
Compounds2: gośca strī ca, gostriyau, tayoḥ gostriyoḥ, itaretaradvandvaḥ॥
Type of Rule: vidhi

Description:

Source:Laghusiddhānta kaumudī (Ballantyne)

A short vowel is the substitute of prâtipadika which ends with the word ((gauḥ)) 'a cow,' and of that which ends with what has as its termination a feminine affix; when regarded as upasarjana. Source: Aṣṭādhyāyī 2.0

[A short vowel 47] replaces the final vowel (1.1.52) [of the prātipadiká 45] gó- `cow (f), bull (m)' occurring as an upasárjana (43) and of an upasárjana (ending in 1.1.72) in a feminine affix (striyām 4.1.3ff.). Source: From Aṣṭādhyāyī of Pāṇini In Roman Transliteration translated by Sumitra M. Katre, Copyright © 1987. Courtesy of the University of Texas Press.

Upasarjanagośabdāntasya prātipadikasya, upasarjanastrīpratyayāntāntasya ca prātipadikasya hrasvaḥ bhavati strīśabdaḥ {striyāṃ (413)} ityadhikārāt ṭāp, ḍāp, cāp, ṅīp, ṅīn strīpratyayāḥ, na tu strīśabdaḥ Source: Sanskrit Documents

Source:Srisa Chandra Vasu's Aṣṭādhyāyī of Pāṇini

Anuvṛtti: 1.2.47

Mahābhāṣya: With kind permission: Dr. George Cardona

1/10:upasarjanahrasvatve ca |*
2/10:upasarjanahrasvatve ca |
3/10:kim |
4/10:yañekādeśadīrghaittveṣu pratiṣedhaḥ vaktavyaḥ : atikhaṭvāya atikhaṭvārtham atikhaṭvebhyaḥ |
5/10:upasarjanahrasvatve ca |
See More


Kielhorn/Abhyankar (I,223.18-21) Rohatak (II,88-89)

*Kātyāyana's Vārttikas


Commentaries:

Kāśikāvṛttī1: prātipadikasya iti vartate. go iti svarūpagrahaṇaṃ strī iti pratyayagrahaṇaṃ sva   See More

Kāśikāvṛttī2: gostriyorupasarjanasya 1.2.48 prātipadikasya iti vartate. go iti svarūpagrahaṇa   See More

Nyāsa2: gostriyorupasarjanasya. , 1.2.48 "strīti strīpratyayagrahaṇam" iti. at   See More

Laghusiddhāntakaumudī1: upasarjanaṃ yo gośabdaḥ strīpratyayāntaṃ ca tadantasya prātipadikasya hrasvaḥ s Sū #955   See More

Laghusiddhāntakaumudī2: gostriyorupasarjanasya 955, 1.2.48 upasarjanaṃ yo gośabdaḥ strīpratyayāntaca t   See More

Bālamanoramā1: prakṛte ca diśayormadhyaḥ madhyaṃ madhyenetyādivigrahavākyeṣu diśāśabdasya niya Sū #648   See More

Bālamanoramā2: gostriyorupasarjanasya 648, 1.2.48 prakṛte ca diśayormadhyaḥ madhyaṃ madhyenet   See More

Tattvabodhinī1: gostriyoḥ. upasarjanasyeti gostriyorviśeṣaṇam. ekavacanaṃ tu pratyekābhipyeṇa Sū #573   See More

Tattvabodhinī2: gostriyorupasarjanasya 573, 1.2.48 gostriyoḥ. upasarjanasyeti gostriyorveṣaṇam   See More

1.Source: Arsha Vidya Gurukulam
2.Source: Sanskrit Documents


Examples2:

gośabdāntasya -- citraguḥ, śabalaguḥ strīpratyayāntasya -- niṣkauśāmbiḥ, nirvārāṇasiḥ, atikhaṭvaḥ, atimālaḥ


Research Papers and Publications


Discussion and Questions