Donate
 
 
             Pāṇini Research Tool
> >
feedback

Grammatical Sūtra: प्रथमानिर्दिष्टं समास उपसर्जनम् prathamānirdiṣṭaṃ samāsa upasarjanam
Individual Word Components: prathamānirdiṣṭam samāse upasarjanam
Sūtra with anuvṛtti words: prathamānirdiṣṭam samāse upasarjanam
Compounds2: prathamayā vibhaktyā nirdiṣṭaṃ prathamānirdiṣṭam, tṛtīyātatpuruṣaḥ।
Type of Rule: saṃjñā

Description:

Source:Laghusiddhānta kaumudī (Ballantyne)

In (this book, in the sûtras relating to) compound, the word that is exhibited in the first (Nominative) case, is called {upasarjana} or the secondary word. Source: Aṣṭādhyāyī 2.0

(The t.t.) upasárjana `subordinate member' denotes items appearing in the first sUP triplets (nominative case endings) (in the the rules which serve to generate) compounds (samāsé [2.1.3.2.38]). Source: From Aṣṭādhyāyī of Pāṇini In Roman Transliteration translated by Sumitra M. Katre, Copyright © 1987. Courtesy of the University of Texas Press.

That which is specified with the nominative (prathamā) in formation of a compund is termed upasarjana (secondary) Source: Courtesy of Dr. Rama Nath Sharma ©

Samāse = samāsavidhāyake sūtre prathamayā vibhaktyā virdiṣṭaṃ yat padaṃ tad upasarjanasaṃjñakaṃ bhavati Source: Sanskrit Documents

Source:Srisa Chandra Vasu's Aṣṭādhyāyī of Pāṇini

Mahābhāṣya: With kind permission: Dr. George Cardona

1/11:prathamānirdiṣṭam samāse upasajanam iti cet anirdeśāt prathamāyāḥ samāse sañjñāprasiddhiḥ |prathamānirdiṣṭam samāse upasajanam iti cet anirdeśāt prathamāyāḥ samāse sañjñāyāḥ aprasiddhiḥ |*
2/11:na hi kaṣṭādīnām samāse prathamām paśyāmaḥ |
3/11:siddham tu samāsavidhāne vacanāt |*
4/11:siddham etat |
5/11:katham |
See More


Kielhorn/Abhyankar (I,214.13-22) Rohatak (II,63-64)

*Kātyāyana's Vārttikas


Commentaries:

Kāśikāvṛttī1: prathamayā vibhāktyā yan nirdiśyate samāsaśāstre tadupasarjanasaṃjñaṃ bhavati. s   See More

Kāśikāvṛttī2: prathamānirdiṣṭaṃ samāsa upasarjanam 1.2.43 prathamayā vibhāktyā yan nirdyate   See More

Nyāsa2: prathamānirdiṣṭaṃ samāsa upasarjanam. , 1.2.43 "samāse" ityadhikaraṇan   See More

Laghusiddhāntakaumudī1: samāsaśāstre prathamānirdiṣṭamupasarjanasaṃjñaṃ syāt.. Sū #912

Laghusiddhāntakaumudī2: prathamānirdiṣṭaṃ samāsa upasarjanam 912, 1.2.43 samāsaśāstre prathamānirdiṣṭamu   See More

Siddhāntakaumudī1: samāsaśāstre prathamānirdiṣṭamupasarjanasaṃjñaṃ syāt Sū #653

Bālamanoramā1: atra upasarjanakāryaṃ vakṣyannupasarjanasaṃjñāmāha-prathamānirdiṣṭam. nanu sa Sū #645   See More

Bālamanoramā2: prathamānirdiṣṭaṃ samāsa upasarjanam 645, 1.2.43 atra upasarjanakāryaṃ vakṣyannu   See More

Tattvabodhinī1: prathamānirdiṣṭam. atra samāsapadaṃ tadvidhāyake lākṣaṇikam. anyathā `cikīrṣite Sū #572   See More

Tattvabodhinī2: prathamānirdiṣṭaṃ samāsa upasarjanam 572, 1.2.43 prathamānirdiṣṭam. atra samāsap   See More

1.Source: Arsha Vidya Gurukulam
2.Source: Sanskrit Documents


Examples2:

kaṣṭaśritaḥ, śaṅkulākhaṇḍaḥ, yūpadāru, vṛkabhayam, rājapuruṣaḥ, akṣaśauṇḍaḥ


Research Papers and Publications


Discussion and Questions