Kāśikāvṛttī1:
apṛktaḥ iti iyaṃ saṃjñā bhavati ekāl yaḥ pratyayas tasya. asahāyavācī ekaśabdaḥ.
See More
apṛktaḥ iti iyaṃ saṃjñā bhavati ekāl yaḥ pratyayas tasya. asahāyavācī ekaśabdaḥ. spśo
'nudake kvin 3-2-58 dhṛtaspṛk. bhajo ṇviḥ 3-2-62 ardhabhak. pādabhāk.
ekāliti kim? darviḥ. jāgṛviḥ. pratyaya iti kim? surāḥ. apṛktapradeśāḥ
verapṛktasya 6-1-67 ityevam ādyaḥ.
Kāśikāvṛttī2:
apṛkta ekāl pratyayaḥ 1.2.41 apṛktaḥ iti iyaṃ saṃjñā bhavati ekāl yaḥ pratyayas
See More
apṛkta ekāl pratyayaḥ 1.2.41 apṛktaḥ iti iyaṃ saṃjñā bhavati ekāl yaḥ pratyayas tasya. asahāyavācī ekaśabdaḥ. spśo 'nudake kvin 3.2.58 dhṛtaspṛk. bhajo ṇviḥ 3.2.62 ardhabhak. pādabhāk. ekāliti kim? darviḥ. jāgṛviḥ. pratyaya iti kim? surāḥ. apṛktapradeśāḥ verapṛktasya 6.1.65 ityevam ādyaḥ.
Nyāsa2:
apṛkta ekālpratyayaḥ. , 1.2.41 "ghṛtaspṛk" iti. "kvinpratyayasya
See More
apṛkta ekālpratyayaḥ. , 1.2.41 "ghṛtaspṛk" iti. "kvinpratyayasya kuḥ" 8.2.62 iti kutvam = śakārasya khakāraḥ, tasya jaśtvam = khakārasya gakāraḥ. "adrdhabhāk" iti. "coḥ kuḥ" 8.2.30 iti jakārasya gakāraḥ. ubhayatra "vā'vasāne" 8.4.55 ita cartvaṃ kakāraḥ. ttarāpṛktasaṃjñāyāṃ satyām " verapṛktasya" 6.1.65 iti vakāralopo bhavati. pratyudāharaṇeṣu hi tadabhāvānna bhavati.
"darviḥ" iti. "dṛ vidāraṇe" (dhā.pā.1493) "vṛ dṛbhyāṃ vin" (da.u.1.23) iti vin. "jāgṛviḥ" iti. "jāgṛ nidrākṣaye" (dhā.pā.1072), "jṛśṛstṛjāgṛbhyaḥ kvin" (da.u.1.24) iti kvin. "surāḥ" iti. "ṣūñ abhiṣave" (dhā.pā.1247), surāṃ sunotīti "anyabhyo'pi dṛśyate" 3.2.178 iti kvip; surāsut, hyasvasya tuk. "tamācaṣṭe
" (vā. 201) iti ṇic. "ṇāviṣṭavat kāryaṃ prātipadikasya" (vā.813) iti ṭilopaḥ. surāsavateḥ punaḥ kvip, ṇilopaḥ, prathamaikavanacam, halṅyādinā6.1.66 sulopaḥ; rutvavisarjanīyau. atrāpi ṇilope kṛte'sati pratyayagrahaṇe dhātukārasyāpṛktasaṃjñā syāt. tasyāṃ ca satyāṃ "halṅyābbhyaḥ" 6.1.66 iti dhātusakāralopaṛḥ syāt. nanu cāsatyapi pratyayagrahaṇe "pratyāpratyayoḥ pratyayasyaiva grahaṇam" (vyā.pa.72) iti saṃjñā vijñāsyate, tat kimarthaṃ pratyayagrahaṇam? kriyate vispaṣṭārtham.
athaikagrahaṇaṃ kimartham? alsamudāyasya mā bhūditi, naitadasti; algrahaṇasāmathryānna bhaviṣyati, anyathā hralgrahaṇamanarthakaṃ syāt- yadi halsamudāyasyāpi saṃjñā syāt. evaṃ tahrralgrahaṇenātra jātigrahaṇaṃ bhavatīti jñāpanārthamekagrahaṇamam. tena "halantācca" 1.2.10 ityatra yaduktam--"dambherhalgrahaṇasya jātivācakatvāt siddham" iti tadupapannaṃ bhavati.
Laghusiddhāntakaumudī1:
ekāl pratyayo yaḥ so'pṛktasaṃjñaḥ syāt.. Sū #178
Laghusiddhāntakaumudī2:
apṛkta ekāl pratyayaḥ 178, 1.2.41 ekāl pratyayo yaḥ so'pṛktasaṃjñaḥ syāt॥
Bālamanoramā1:
sakhān s iti sthite apṛktakāryaṃ vakṣyannapṛktasaṃjñāmāha–apṛktaḥ. ekāliti
karm Sū #249
See More
sakhān s iti sthite apṛktakāryaṃ vakṣyannapṛktasaṃjñāmāha–apṛktaḥ. ekāliti
karmadhārayaḥ. atraikaśabdo.ñasahāyavācī. `eke mukhyānyakevalāḥ' ityamaraḥ. `s'
ityasyā'pṛktasaṃjñāyām.
Bālamanoramā2:
apṛkta ekā'lpratyayaḥ 249, 1.2.41 sakhān s iti sthite apṛktakāryaṃ vakṣyannapṛkt
See More
apṛkta ekā'lpratyayaḥ 249, 1.2.41 sakhān s iti sthite apṛktakāryaṃ vakṣyannapṛktasaṃjñāmāha--apṛktaḥ. ekāliti karmadhārayaḥ. atraikaśabdo.ñasahāyavācī. "eke mukhyānyakevalāḥ" ityamaraḥ. "s" ityasyā'pṛktasaṃjñāyām.
Tattvabodhinī1:
apṛkta ekāl. asahāyāvācyatraikaśabdaḥ saṅkhyāvācī vā. na ca saṅkhyāvācitve
`abh Sū #210
See More
apṛkta ekāl. asahāyāvācyatraikaśabdaḥ saṅkhyāvācī vā. na ca saṅkhyāvācitve
`abhaitsī'dityatra halantātparasya sico'pṛktatvāllopaḥ syāditi vācyaṃ,
vibhaktisāhacaryādvibhaktereva lopa iti vyākhyānāt. ekāliti kim? jāgṛviḥ.
`varepṛktasye'ti lopo na. `a'lityanenaikatve labdhe idamekagrahaṇa varṇagrahaṇaṃ
jñāpayatīti. phalaṃ dambhitumicchati dhipsatītyatra sano `halantācce'ti kittvam. tatra
halgrahaṇasya vyaktiparatve yo'traikaḥ samīpabartī halnakārastataḥ paraḥ san na, yasmācca
paraḥ san bhakārānnāsāvikaḥ samīpa iti kittvaṃ na syāt. tataśca nalopo na
syādityabhyupagamya `nipāta ekājanā' ṅityatra ekājgrahaṇaṃ tyuktuṃ
śakyamityavocāna.
Tattvabodhinī2:
apṛkta ekā'lpratyayaḥ 210, 1.2.41 apṛkta ekāl. asahāyāvācyatraikaśabdaḥ saṅkhyāv
See More
apṛkta ekā'lpratyayaḥ 210, 1.2.41 apṛkta ekāl. asahāyāvācyatraikaśabdaḥ saṅkhyāvācī vā. na ca saṅkhyāvācitve "abhaitsī"dityatra halantātparasya sico'pṛktatvāllopaḥ syāditi vācyaṃ, vibhaktisāhacaryādvibhaktereva lopa iti vyākhyānāt. ekāliti kim? jāgṛviḥ. "varepṛktasye"ti lopo na. "a"lityanenaikatve labdhe idamekagrahaṇa varṇagrahaṇaṃ jñāpayatīti. phalaṃ dambhitumicchati dhipsatītyatra sano "halantācce"ti kittvam. tatra halgrahaṇasya vyaktiparatve yo'traikaḥ samīpabartī halnakārastataḥ paraḥ san na, yasmācca paraḥ san bhakārānnāsāvikaḥ samīpa iti kittvaṃ na syāt. tataśca nalopo na syādityabhyupagamya "nipāta ekājanā" ṅityatra ekājgrahaṇaṃ tyuktuṃ śakyamityavocāna.
1.Source: Arsha Vidya Gurukulam
2.Source: Sanskrit Documents