Kāśikāvṛttī1:
ādiḥ ṭit bhavati, antaḥ kit bhavati ṣasṭhīnirdiṣṭasya. lavitā. muṇḍo bhīṣayate.
See More
ādiḥ ṭit bhavati, antaḥ kit bhavati ṣasṭhīnirdiṣṭasya. lavitā. muṇḍo bhīṣayate.
ṭitpradeśāḥ ārdhadhātukasya iḍ valādeḥ 7-2-35 ityevam ādayaḥ. kitpradeśāḥ bhiyo
hetubhaye śuk 7-3-40 ityevam ādayaḥ.
Kāśikāvṛttī2:
ādyantau ṭakitau 1.1.46 ādiḥ ṭit bhavati, antaḥ kit bhavati ṣasṭhīnirdiṣṭasya.
See More
ādyantau ṭakitau 1.1.46 ādiḥ ṭit bhavati, antaḥ kit bhavati ṣasṭhīnirdiṣṭasya. lavitā. muṇḍo bhīṣayate. ṭitpradeśāḥ ārdhadhātukasya iḍ valādeḥ 7.2.35 ityevam ādayaḥ. kitpradeśāḥ bhiyo hetubhaye śuk 7.3.40 ityevam ādayaḥ.
Nyāsa2:
ādyatantau ṭakitau. , 1.1.45 "ṣaṣṭhī sthāneyogā" 1.1.48 ityasyāḥ parib
See More
ādyatantau ṭakitau. , 1.1.45 "ṣaṣṭhī sthāneyogā" 1.1.48 ityasyāḥ paribhāṣāyā ayamapavādaḥ. tena
tatsambandhādasyāpi paribhāṣātvaṃ vijñāyate. yadi tahrrādiṣṭid bhavatyantaḥ kidbhavati, tadā "careṣṭaḥ" 3.2.16 "āto'nupasarge kaḥ" 3.2.3 ityādayo'pi pratyayā
ādyantabhūtāḥ syuoḥ. na ca ṭitaḥ pratyayasyāditve "ṭiḍḍhāṇañ" 4.1.15 iti ṭito
vidhīyamāno ṅīb niravakāśa ityāśaṅkanīyam. yatra hi prakṛtereva siddhaṃ ṭittvaṃ na
pratyayasya, nadaḍ bhaṣa()ḍityevamādau, sa tasyāvakāśo bhaviṣyatīti. ṭitaśca pratyayasyā-
ditve sati kurucara ityevamādirūpameva sidhyet. kitastvantyatve ādhyoḥ, vidhyori-
tyatra "upasarge ghoḥ kiḥ" 3.3.92 iti kipratyayasya prakṛtyantaḥ-pātitvāddhātu-
grahaṇena grahaṇe sati "udāttayaṇo halpūrvāt" 6.1.168 ityeṣa svaro na syāt. "noṅa dhātvoḥ" 6.1.169 iti pratiṣedhādityata āha- "ṣaṣṭhīgrahaṇasya siṃhāvalokitanyāyenopa-sthānāt. nanvevamapi "gāpoṣṭak" 3.2.8 "vrīhiśālyorḍhak" 5.2.2 ityetāvādya ntau prāpnutaḥ, naiṣa doṣaḥ, "purastādapavādā anantarāt vidhīn bādhante nottarān" (vyā.pa.9) iti sthāneyogatvasyaivāyamapavādo bhaviṣyati, na pratyayaparatvasya. apara āha-
ādyantāvayavau, avayavaścāvayavinamantareṇa na sambhavatītyavayavinamākṣipya tau vatrtete.
tataścāvayavāvayavisambandhe yalasyādiranto vāvayavo vidhīyate, so'vayavo ṣaṣṭha()ā nirdeṣṭa-
vya iti sāmathryādavayavaṣaṣṭha()ā nirdiṣṭasyeti jñāyate. na caivam. "gāpoṣṭak" 3.2.8 "vrīhiśālyorḍhak" 5.2.2 ityetau pratyayāvādyantau prāpnutaḥ, yasmādiha
prakṛtayo'vayavaṣaṣṭha()ā nirdiṣṭāḥ, kiṃ tarhi? supāṃ supo bhavantīti pañcamyarthe yā ṣaṣṭhī tayeti. "bhīṣayate" iti. "ñibhī bhaye"(dhā.pā.1084) hetumaṇṇic, "bhiyo
hetubhaye ṣuk" 7.3.40 "bhīsmyorhetubhaye" 1.3.68 ityātmanepadam.
Laghusiddhāntakaumudī1:
ṭitkitau yasyoktau tasya kramādādyantāvayavau staḥ.. Sū #84
Laghusiddhāntakaumudī2:
ādyantau ṭakitau 84, 1.1.45 ṭitkitau yasyoktau tasya kramādādyantāvayavau staḥ॥
Bālamanoramā1:
ādyantau ṭakitau. ādiśca antaśca ādyantau, ṭaśca kac ṭakau. ṭakārādakāra
uccāra Sū #38
See More
ādyantau ṭakitau. ādiśca antaśca ādyantau, ṭaśca kac ṭakau. ṭakārādakāra
uccāraṇārthaḥ. ṭakau itau yayostau ṭakitau. dvandvānta icchabdaḥ pratyekaṃ saṃbadhyate.
ṭitkitāvādyantāvayavau staḥ. kasyetyākāṅkṣāyāṃ yasya tau vihitau
tayorityarthāllabhyate. tadāha–ṭitkitāvityādinā. kramāditi yathāsaṅkhya
sūtralabhyam. ṭit ādyavayavaḥ, kidantāvayava ityarthaḥ. nacaivaṃ sati
militayorekatrānvayā'bhāvātkathamiha dvandva iti vācyam, prathamataḥ samudāyarūpeṇa
parasparaṃ yugalayoranvayabodhamādāya dvandvapravṛttau satyāṃ yathāsaṃkhyasūtraparyālocanayā
punaḥ pratyekānvayopapatteḥ. `eco'yavāyāvaḥ' ityādāvapyeṣaiva gatiḥ. loke
tvevaṃjātīyakaprayogo'sādhureveti bhāṣyādiṣu spaṣṭam. atraiva
yathāsaṅkhyasūtromanyāso yuktaḥ. `ārdhadhātukasyeḍvalādeḥ' bhavitā. `ṅṇoḥ kuk ṭuk
śari', prāṅ?k?ṣaṣṭa ityādyudāharaṇam. `purastādapavādā anantarānvidhīn bādhante
nottarān' iti `ṣaṣṭhī sthāneyoge'tyasyānantarasyaivāyamapavādaḥ. `pratyayaḥ'
paraścetyanena tu paratvādidaṃ bādhyate. tena careṣṭaḥ gāpoṣṭagityādayaḥ parā eva bhavanti.
Bālamanoramā2:
ādyantau ṭakitau 38, 1.1.45 ādyantau ṭakitau. ādiśca antaśca ādyantau, ṭaśca kac
See More
ādyantau ṭakitau 38, 1.1.45 ādyantau ṭakitau. ādiśca antaśca ādyantau, ṭaśca kac ṭakau. ṭakārādakāra uccāraṇārthaḥ. ṭakau itau yayostau ṭakitau. dvandvānta icchabdaḥ pratyekaṃ saṃbadhyate. ṭitkitāvādyantāvayavau staḥ. kasyetyākāṅkṣāyāṃ yasya tau vihitau tayorityarthāllabhyate. tadāha--ṭitkitāvityādinā. kramāditi yathāsaṅkhya sūtralabhyam. ṭit ādyavayavaḥ, kidantāvayava ityarthaḥ. nacaivaṃ sati militayorekatrānvayā'bhāvātkathamiha dvandva iti vācyam, prathamataḥ samudāyarūpeṇa parasparaṃ yugalayoranvayabodhamādāya dvandvapravṛttau satyāṃ yathāsaṃkhyasūtraparyālocanayā punaḥ pratyekānvayopapatteḥ. "eco'yavāyāvaḥ" ityādāvapyeṣaiva gatiḥ. loke tvevaṃjātīyakaprayogo'sādhureveti bhāṣyādiṣu spaṣṭam. atraiva yathāsaṅkhyasūtromanyāso yuktaḥ. "ārdhadhātukasyeḍvalādeḥ" bhavitā. "ṅṇoḥ kuk ṭuk śari", prāṅ()k?ṣaṣṭa ityādyudāharaṇam. "purastādapavādā anantarānvidhīn bādhante nottarān" iti "ṣaṣṭhī sthāneyoge"tyasyānantarasyaivāyamapavādaḥ. "pratyayaḥ" paraścetyanena tu paratvādidaṃ bādhyate. tena careṣṭaḥ gāpoṣṭagityādayaḥ parā eva bhavanti.
Tattvabodhinī1:
ādyantau ṭakitā. bhavitā,-`ārdhadhātukasyeṭ'. pāyayāti-
`śācchāsāhve039; Sū #32
See More
ādyantau ṭakitā. bhavitā,-`ārdhadhātukasyeṭ'. pāyayāti-
`śācchāsāhve'tyādinātyuk. purastādapavādanyāyena sthāneyogatvasyāyamapavādaḥ.
`pratyayaḥ' `paraśceṭa'tyanena tu paratvādayaṃ bādhyate. tena `careṣṭaḥ' `gāpoṣṭā'
gityādayaḥ parā eva bhavanti.
Tattvabodhinī2:
ādyantau ṭakitau 32, 1.1.45 ādyantau ṭakitā. bhavitā,-"ārdhadhātukasyeṭ&quo
See More
ādyantau ṭakitau 32, 1.1.45 ādyantau ṭakitā. bhavitā,-"ārdhadhātukasyeṭ". pāyayāti-"śācchāsāhve"tyādinātyuk. purastādapavādanyāyena sthāneyogatvasyāyamapavādaḥ. "pratyayaḥ" "paraśceṭa"tyanena tu paratvādayaṃ bādhyate. tena "careṣṭaḥ" "gāpoṣṭā" gityādayaḥ parā eva bhavanti.
1.Source: Arsha Vidya Gurukulam
2.Source: Sanskrit Documents