abhram अभ्रम्
Definition: अभ्रम् [अभ्र्-अच्; but more correctly अप्-भृ; अपो बिभर्ति भृ-क; अभ्रम् अब्भरणात् Nir. being filled with water] 1 A cloud; अग्निर्वै धूमो जायते धूमादभ्रमभ्राद् वृष्टिः Śat. Br.; अभ्रं वा अपां भस्म; धूमो भूत्वा अभ्रं भवति अभ्रं भूत्वा मेघो भवति मेघो भूत्वा प्रवर्षति Ch. Up.V.1.5.6. (these quotations show the conception of the ancient Ṛiṣis about the formation of clouds). -2 Atmosphere, sky; परितो विपाण्डु दधदभ्रशिरः Śi.9.3. See अभ्रंलिह &c. -3 Talc, mica. (Mar. अभ्रक) -4 Gold. -5 Camphor. 6- A kind of reed; Calamus Rotang (वेतस्, वेत्र). -7 Cyperus Rotundus (मुरता). (Mar. नागरमोथा) -8 (In arith.) A zero or cypher. [cf. L. imber, Gr. ombros, appros; Zend awra, Pers. abr] -Comp. -अवकाशः clouds as the only shelter; fall of rain. -अवकाशिक, -काशिन् a. exposed to the rain (and so practising penance), not seeking shelter from the rain; अभ्रावकाशा वर्षासु हेमन्ते जलसंश्रयाः Mb.12. 244.1; ग्रीष्मे पञ्चतपास्तु स्याद्वर्षास्वभ्रावकाशिकः Ms.6.23. -उत्थः 'sky born', the thunderbolt of Indra. -कूटम् a peak of a (mountain-like) cloud. -गङ्गा the heavenly river; K.5. -घनः a mass of clouds; वर्षात्ययेन रुचमभ्र- घनादिवेन्दोः R.13.77. -जा a. Ved. born from clouds, caused by vapours, यो अभ्रजा वातजा यश्च शुष्मो वनस्पतीन्त्सचतां पर्वतांश्च Av.1.12.3. -नागः one of the elephants supporting the globe; Name of Airāvata. -पथः 1 atmosphere. -2 balloon. -पिशाचः, -चकः 'sky-demon', epithet of Rāhu. -पुष्पः Name of a cane (Mar. वेत) Calamus Rotang. See अभ्र (6). (-ष्पम्) 1 water. -2 'a sky flower', anything impossible, a castle in the air. -प्रुष् (ट्) f. sprinkling of clouds, rain. -अभ्रप्रुषो न वाचा प्रुषा वसु Rv.1.77.1. -मांसी Name of a plant (जटामांसी). -मातङ्गः Indra's elephant, Airāvata. -माला, -वृन्दम् a line, succession, or mass of clouds; मयूरकेकाभिरिवाभ्रवृन्दम् R.7.69.13.76,16.25; मुक्ताजालग्रथितमलकं कामिनीवाभ्रवृन्दम् Me.65. -रोहम् the lapis lazuli (लाजवर्त, आकाशमणि) -लिप्ती 1 sky covered with a few clouds. -2 a woman smeared with mustā grass. -वर्ष a. Ved. rained upon, sprinkled with water. (-र्षः) down-pour of rain. -वाटिकः, -का Name of a tree (आभ्रातक; Mar. अंबाडा). -विलायम् ind. just as clouds melt away; विच्छिन्नाभ्रविलायं वा विलीये नगमूर्धनि Ki.11.79.
|
|
Dictionary: Apte
Literary Sources:
Synonyms:
Wikipedia: |