Go to meḍhra

a text on alchemy witten by Sarvajana in the 18th Century ; available in bookform.

hand-fan made of palm-leaf.

yajanam, yāgaḥ   

yajñasya kriyā।

hanumanmandire yajanaṃ bhavati।

anyaḥ, paraḥ, pārakyaḥ, anāptaḥ, parajanaḥ, anyajanaḥ, aparicitaḥ   

kuṭumbāt samājāt vā bahiḥ vyaktiḥ।

parajanaḥ samādartavyaḥ।

svajanaḥ, bandhuḥ, bāndhavaḥ, sambandhī, jñātiḥ, svajñātiḥ, svabandhuḥ, svakīyaḥ   

yena saha āptasambandhaḥ asti।

mama ekaḥ svajanaḥ dillī iti nagaryāṃ vasati।

svajanaḥ, jñātiḥ, sva, kuṭumbiyaḥ   

ātmīyaḥ janaḥ।

svajanasya kalyāṇasya icchayā kṛtaṃ karma samājahitāya na bhavati। / svajanaṃ hi kathaṃ hatvā sukhinaḥ syāma mādhava।

pitarau, mātāpitarau, tātajanayitryau, janakajananyau   

yayoḥ sambandhena yayoḥ śarīrāt anya(sva)śarīrotpattiḥ।

mātāpitarayoḥ sevā kartavyā।

āryaḥ, āryajanaḥ, āryamiśraḥ, sādhuḥ, sajjanaḥ, mahājanaḥ, mahāśayaḥ   

kartavyamācaran kāryamakartavyamanācaran , tiṣṭhati prakṛtācāre saḥ।

āryān pūjayet। / yad āryamasyāmabhilāṣi me manaḥ।

lekhanī, ālekhanī, kalamaḥ, tūliḥ, tūlikā, akṣaratūlikā, varṇikā, varṇāṅkā, śrīkaraṇaḥ, masipathaḥ, akṣarajananī, avalekhā, avalekhanī   

masyā kargaje lekhanasya sādhanam।

eṣā lekhanī kenacit mahyam upāyanatvena dattā।

ajanana-kośikā   

sā kośikā yā janane na paryupāsyate।

śarīre ajanana-kośikā api santi।

ramya, ramaṇīya, ānandamaya, sukhada, paritoṣajanaka, manorama, manohara, subhaga, nandaka, nandana, ānandana, ānandada, harṣaka, harṣakara, harṣaṇa, prītida, modaka, pramodin, ramaṇa, rāmaṇīyaka   

yaḥ ānandayati।

mama yātrā ramyā āsīt।

narajananāṅgam, naraguptāṅgam   

narasya jananasambandhi aṅgam।

yasya narajananāṅgaṃ niṣkriyaṃ tasya saṃntatiḥ na bhavati।

paurāṇikajanaḥ   

saḥ puruṣaḥ yasyāḥ varṇanaṃ purāṇeṣu dhārmikagrantheṣu vā prāpyate।

tasmai paurāṇikajanānāṃ kathā rocate।

nirdayaḥ, niṣṭhuraḥ, krūrācāraḥ, durācāraḥ, durvṛttaḥ, puruṣapaśuḥ, asabhyajanaḥ   

yasya manasi dayā nāsti।

hiṭalaraḥ nirdayaḥ āsīt।

nara-janana-kośikā, narajananikā   

nareṣu vartamānā jananakośikā।

nara-janana-kośikāyāḥ strī-janana-kośikayā saṃsargeṇa jīvasya utpattiḥ bhavati।

vinodaka, hṛdayaṅgama, manorañjaka, cittavedhaka, manohara, hṛdayagrāhin, vinodada, anurāgajanaka, kautukavat   

yad vinodena paripūrṇam।

tasya pārśve naikāḥ vinodakāḥ granthāḥ santi।

vismayakāraka, vismayajanaka, kutuhalajanaka, vilakṣaṇa, adbhuta   

yaḥ jijñāsāṃ utpādayati।

adya ekā vismayakārikā ghaṭanā aghaṭata।

apūrva, alaukika, āścaryajanaka, abhūtapūrva   

yaḥ viśeṣalakṣaṇaiḥ yuktaḥ।

matsyanārī iti ekaḥ apūrvaḥ jīvaḥ।

sāgaraḥ, samudraḥ, abdhiḥ, akūpāraḥ, pārāvāraḥ, saritpatiḥ, udanvān, udadhiḥ, sindhuḥ, sarasvān, sāgaraḥ, arṇavaḥ, ratnākaraḥ, jalanidhiḥ, yādaḥpatiḥ, apāmpatiḥ, mahākacchaḥ, nadīkāntaḥ, tarīyaḥ, dvīpavān, jalendraḥ, manthiraḥ, kṣauṇīprācīram, makarālayaḥ, saritāmpatiḥ, jaladhiḥ, nīranijhiḥ, ambudhiḥ, pāthondhiḥ, pādhodhiḥ, yādasāmpatiḥ, nadīnaḥ, indrajanakaḥ, timikoṣaḥ, vārāṃnidhiḥ, vārinidhiḥ, vārdhiḥ, vāridhiḥ, toyanidhiḥ, kīlāladhiḥ, dharaṇīpūraḥ, kṣīrābdhiḥ, dharaṇiplavaḥ, vāṅkaḥ, kacaṅgalaḥ, peruḥ, mitadruḥ, vāhinīpatiḥ, gaṅagādharaḥ, dāradaḥ, timiḥ, prāṇabhāsvān, urmimālī, mahāśayaḥ, ambhonidhiḥ, ambhodhiḥ, tariṣaḥ, kūlaṅkaṣaḥ, tāriṣaḥ, vārirāśiḥ, śailaśiviram, parākuvaḥ, tarantaḥ, mahīprācīram, sarinnāthaḥ, ambhorāśiḥ, dhunīnāthaḥ, nityaḥ, kandhiḥ, apānnāthaḥ   

bhūmeḥ paritaḥ lavaṇayuktā jalarāśiḥ।

sāgare mauktikāni santi।

lakṣmīḥ, ramā, kamalā, nārāyaṇī, padmahastā, śrīḥ, viṣṇupriyā, mā, māyā, haripriyā, padmā, padmālayā, bhārgavī, cañcalā, indirā, abjavāhanā, abjā, abdhijā, ambujāsanā, amalā, īśvarī, devaśrī, padmamālinī, padmaguṇā, piṅgalā, maṅgalā, śriyā, śrīpradā, sindhujā, jaganmayī, amalā, varavarṇinī, vṛṣākapāyī, sindhukanyā, sindhusutā, jaladhijā, kṣīrasāgarasutā, dugdhābdhitanayā, kṣīrasāgarakanyakā, kṣīrodatanayā, lokajananī, lokamātā   

dhanasya adhiṣṭhātrī devatā yā viṣṇupatnī asti iti manyate।

dhanaprāptyarthe janāḥ lakṣmīṃ pūjayanti।

duḥkhada, duḥkhadāyin, duḥkhaprada, khedajanaka, kaṣṭadāyaka   

yaḥ duḥkhaṃ dadāti।

pitroḥ sevā na kariṣyasi eṣā duḥkhadā vārtā।

kumāraḥ, yuvajanaḥ, bālajanaḥ, taruṇaḥ, ruḍhavayaḥ   

yaḥ yuvāvasthām anupraviśati।

ekena kumāreṇa dhāvitvā coraṃ pratigrāhitaḥ।

asuraḥ, daityaḥ, daiteyaḥ, danujaḥ, indrāriḥ, dānavaḥ, śukraśiṣyaḥ, ditisutaḥ, pūrvadevaḥ, suradviṭ, devaripuḥ, devāriḥ, kauṇapaḥ, kravyāt, kravyādaḥ, asrapaḥ, āśaraḥ, rātriñcaraḥ, rātricaraḥ, kavvūraḥ, nikaṣātmajaḥ, yātudhānaḥ, puṇyajanaḥ, nairṛtaḥ, yātuḥ, rakṣaḥ, sandhyābalaḥ, kṣapāṭaḥ, rajanīcaraḥ, kīlāpāḥ, nṛcakṣāḥ, naktañcaraḥ, palāśī, palāśaḥ, bhūtaḥ, nīlāmbaraḥ, kalmāṣaḥ, kaṭaprūḥ, agiraḥ, kīlālapaḥ, naradhiṣmaṇaḥ, khacaraḥ   

dharmagranthaiḥ varṇitāḥ te jīvāḥ ye dharmavirodhinaḥ kāryān akarot tathā ca devānāṃ ṛṣīṇāṃ ca śatravaḥ āsan।

purākāle asūrāṇāṃ bhayena dharmakārye kāṭhīnyam abhavat।

gaṅgā, mandākinī, jāhnavī, puṇyā, alakanandā, viṣṇupadī, jahnutanayā, suranimnagā, bhāgīrathī, tripathagā, tistrotāḥ, bhīṣmasūḥ, arghyatīrtham, tīrtharījaḥ, tridaśadīrghikā, kumārasūḥ, saridvarā, siddhāpagā, svarāpagā, svargyāpagā, khāpagā, ṛṣikulyā, haimavratī, sarvāpī, haraśekharā, surāpagā, dharmadravī, sudhā, jahnukanyā, gāndinī, rudraśekharā, nandinī, sitasindhuḥ, adhvagā, ugraśekharā, siddhasindhuḥ, svargasarīdvarā, samudrasubhagā, svarnadī, suradīrghikā, suranadī, svardhunī, jyeṣṭhā, jahnusutā, bhīṣmajananī, śubhrā, śailendrajā, bhavāyanā, mahānadī, śailaputrī, sitā, bhuvanapāvanī, śailaputrī   

bhāratadeśasthāḥ pradhānā nadī yā hindudharmānusāreṇa mokṣadāyinī asti iti manyante।

dharmagranthāḥ kathayanti rājñā bhagīrathena svargāt gaṅgā ānītā।

durgā, umā, kātyāyanī, gaurī, brahmāṇī, kālī, haimavatī, īśvarā, śivā, bhavānī, rudrāṇī, sarvāṇī, sarvamaṅgalā, aparṇā, pārvatī, mṛḍānī, līlāvatī, caṇaḍikā, ambikā, śāradā, caṇḍī, caṇḍā, caṇḍanāyikā, girijā, maṅgalā, nārāyaṇī, mahāmāyā, vaiṣṇavī, maheśvarī, koṭṭavī, ṣaṣṭhī, mādhavī, naganandinī, jayantī, bhārgavī, rambhā, siṃharathā, satī, bhrāmarī, dakṣakanyā, mahiṣamardinī, herambajananī, sāvitrī, kṛṣṇapiṅgalā, vṛṣākapāyī, lambā, himaśailajā, kārttikeyaprasūḥ, ādyā, nityā, vidyā, śubhahkarī, sāttvikī, rājasī, tāmasī, bhīmā, nandanandinī, mahāmāyī, śūladharā, sunandā, śumyabhaghātinī, hrī, parvatarājatanayā, himālayasutā, maheśvaravanitā, satyā, bhagavatī, īśānā, sanātanī, mahākālī, śivānī, haravallabhā, ugracaṇḍā, cāmuṇḍā, vidhātrī, ānandā, mahāmātrā, mahāmudrā, mākarī, bhaumī, kalyāṇī, kṛṣṇā, mānadātrī, madālasā, māninī, cārvaṅgī, vāṇī, īśā, valeśī, bhramarī, bhūṣyā, phālgunī, yatī, brahmamayī, bhāvinī, devī, acintā, trinetrā, triśūlā, carcikā, tīvrā, nandinī, nandā, dharitriṇī, mātṛkā, cidānandasvarūpiṇī, manasvinī, mahādevī, nidrārūpā, bhavānikā, tārā, nīlasarasvatī, kālikā, ugratārā, kāmeśvarī, sundarī, bhairavī, rājarājeśvarī, bhuvaneśī, tvaritā, mahālakṣmī, rājīvalocanī, dhanadā, vāgīśvarī, tripurā, jvālmukhī, vagalāmukhī, siddhavidyā, annapūrṇā, viśālākṣī, subhagā, saguṇā, nirguṇā, dhavalā, gītiḥ, gītavādyapriyā, aṭṭālavāsinī, aṭṭahāsinī, ghorā, premā, vaṭeśvarī, kīrtidā, buddhidā, avīrā, paṇḍitālayavāsinī, maṇḍitā, saṃvatsarā, kṛṣṇarūpā, balipriyā, tumulā, kāminī, kāmarūpā, puṇyadā, viṣṇucakradharā, pañcamā, vṛndāvanasvarūpiṇī, ayodhyārupiṇī, māyāvatī, jīmūtavasanā, jagannāthasvarūpiṇī, kṛttivasanā, triyāmā, jamalārjunī, yāminī, yaśodā, yādavī, jagatī, kṛṣṇajāyā, satyabhāmā, subhadrikā, lakṣmaṇā, digambarī, pṛthukā, tīkṣṇā, ācārā, akrūrā, jāhnavī, gaṇḍakī, dhyeyā, jṛmbhaṇī, mohinī, vikārā, akṣaravāsinī, aṃśakā, patrikā, pavitrikā, tulasī, atulā, jānakī, vandyā, kāmanā, nārasiṃhī, girīśā, sādhvī, kalyāṇī, kamalā, kāntā, śāntā, kulā, vedamātā, karmadā, sandhyā, tripurasundarī, rāseśī, dakṣayajñavināśinī, anantā, dharmeśvarī, cakreśvarī, khañjanā, vidagdhā, kuñjikā, citrā, sulekhā, caturbhujā, rākā, prajñā, ṛdbhidā, tāpinī, tapā, sumantrā, dūtī, aśanī, karālā, kālakī, kuṣmāṇḍī, kaiṭabhā, kaiṭabhī, kṣatriyā, kṣamā, kṣemā, caṇḍālikā, jayantī, bheruṇḍā   

sā devī yayā naike daityāḥ hatāḥ tathā ca yā ādiśaktiḥ asti iti manyate।

navarātrotsave sthāne sthāne durgāyāḥ pratiṣṭhāpanā kriyate।

yajñaḥ, yāgaḥ, medhaḥ, kratuḥ, adhvaraḥ, makhaḥ, ijyā, savaḥ, iṣṭiḥ, yajñakarma, yajanam, yājanam, āhavaḥ, savanam, havaḥ, abhiṣavaḥ, homaḥ, havanam, yājñikyam, iṣṭam, vitānam, manyuḥ, mahaḥ, saptatantuḥ, dīkṣā   

vaidikaḥ vidhiviśeṣaḥ yasmin devatām uddiśya vaidikaiḥ mantraiḥ saha haviḥ pradīyate। vaidikakāle yajñāḥ mahattvapūrṇāḥ āsan। /

aphalākāṅkṣibhir yajño vidhidṛṣṭo ya ijyate। yaṣṭavyam eveti manaḥ samādhāya sa sātvikaḥ॥ [bha.gī. 17।11]

santoṣaprada, santoṣajanaka, toṣaprada   

yaḥ santoṣaṃ janayati।

bhavataḥ kāryaṃ santoṣapradam asti।

hāsyapūrṇa, hāsyaprada, hāsyajanaka   

yaḥ hāsyaṃ janayati।

etad nāṭakaṃ hāsyapūrṇam asti।

bhedaḥ, vibhajanam   

janeṣu paraspareṣu virodhibhāvanāyāḥ utpādanam।

bhedam utpādya śāsanaṃ karaṇīyam iti āṅglajanānāṃ nītiḥ āsīt।

anvayaḥ, jananam, upajananam   

vaṃśaparamparāyāṃ pitaraṃ pitāmahaṃ prapitāmahaṃ ca athavā putraṃ pautraṃ prapautraṃ ca adhikṛtya kṛtāyāṃ gaṇanāyāṃ krameṇa sthānam।

tṛtīyād anvayād anantaram asmākaṃ gṛhe kanyā ajāyata।

prajananam   

santānotpatteḥ kriyāḥ।

sarveṣu prāṇiṣu prajananasya kṣamatā bhinnā bhavati।

abhiparigrahaṇam, samavalambanam, samanvārabhaṇam, samparirabhaṇam, svajanam, puṭanam   

vyāvartanasya kriyā।

abhiparigrahaṇena mama haste vedanā jāyate।

rogakāraka, rogajanaka, rogakārin   

yaḥ rogān utpādayati।

jalasthān rogakārakān kīṭān nāśayituṃ viṃśatiḥ nimeṣaṃ yāvat jalaṃ kvatheta।

āryaḥ, āryamiśraḥ, mahāśayaḥ, śiṣṭaḥ, āryajanaḥ, sādhujanaḥ, sujanaḥ, mahānubhāvaḥ   

yasya cauryakapaṭayuktam ācaraṇaṃ nāsti।

vayaṃ yaṃ puruṣam āryam iti amanyanta saḥ tu coraḥ āsīt।

bahiṣkāraḥ, bahiṣkaraṇam, parivāsaḥ, tyajanam, vyavacchedaḥ, nirākriyā   

niṣkāsanasya kriyā।

rāmeṇa anyajātīyayā yuvatinā saha vivāhaḥ kṛtaḥ ataḥ samājaḥ tasya bahiṣkāram akarot।

vilakṣaṇajanaḥ   

saḥ yaṃ svajanaṃ na manyate।

niḥsvārthī sevakaḥ svajaneṣu tathā ca vilakṣaṇajaneṣu bhedaṃ na karoti।

chāyā, saṃjñā, mārtaṇḍavallabhā, śaniprasūḥ, saurī, dyumayī, sūryāṇī, mandajananī   

sūryasya patnī।

śanidevaḥ sūryasya chāyāyāḥ ca putraḥ।

cāmaram, prakīrṇakam, auśīraḥ, camaram, cāmarā, camarī, vālavyajanam, romagucchakam   

camarīpucchalomanirmitaṃ vyajanam।

cāmaram rājñāṃ vā devānāṃ mūrtīnāṃ vā upari viloḍyate।

śutudrī, śitadruḥ, satalajanadī   

pañjābaprānte vartamānā ekā nadī।

pañjābaprānte vartamāneṣu pañcasu nadīṣu ekā śutudrī asti।

todanam, totram, pratodaḥ, aṅkuśaḥ, prājanam, śṛṇiḥ, pravayaṇam, ājaniḥ, go-ajanaḥ, go-ajanam, go-ajanī   

vṛṣabhādīn paśūn prerayitum upayujyamānaḥ daṇḍaḥ।

todanasya mukhe kīlakaḥ asti।

ābhīrajanajātiḥ   

janajātiviśeṣaḥ।

ābhīrajanajātiḥ vāyavyabhārate vartate।

akṣarajananī, akṣaratūlikā, lekhanī, ālekhanī, kalamaḥ   

kāṣṭhādibhiḥ nirmitaṃ lekhanasya upakaraṇaṃ yat maṣyāṃ nimajjya likhyate।

chātraḥ ikṣvālikasya akṣarajananyā likhati।

avamānajanaka   

yaḥ apamānena yuktaḥ।

putrasya mukhāt apamānajanakān śabdān śrutvā saḥ niṣkāsitaḥ।

pañcajanaḥ   

ekaḥ daityaḥ।

śrīkṛṣṇaḥ pañcajanaṃ jaghāna।

divyajanaḥ   

islāmadharmasya anusāram allāhasya dūtaḥ।

nakīraḥ tathā ca munakiraḥ ityetau divyajanau gartasthāya śavāya praśnaṃ pṛcchataḥ।

aparicitaḥ, anabhyastaḥ, ajñātaḥ, parapuruṣaḥ, pārakyaḥ, anyajanaḥ   

yaḥ na paricitaḥ।

asmābhiḥ aparicitānāṃ saha sādhuḥ vyavahāraḥ kartavyaḥ।

nāgaraḥ, nāgarikaḥ, pauraḥ, paurajanaḥ   

yaḥ nagare nivasati।

ekaḥ nāgaraḥ mama grāme bhramaṇārtham āgataḥ।

grāmikaḥ, grāmin, grāmavāsin, grāmīṇaḥ, grāmasthaḥ, grāmyajanaḥ, grāmeyaḥ, grāmāḥ   

yaḥ grāme athavā grāmīṇakṣetreṣu vasati।

grāmikaiḥ sādhūnāṃ svāgataṃ kṛtam।

upajanajātiḥ   

ekajanajātyantargataḥ aparaḥ ko'pi upavargaḥ।

madhyapradeśasthā gauḍajanajātiḥ vanyajanajāteḥ upajanajātiḥ।

utsāhajanaka, utsāhavardhaka   

yad utsāham utpādayati।

eteṣāṃ prayogāṇām utsāhajanakāḥ pariṇāmāḥ vayaṃ prāptavantaḥ।

bhajanaḥ   

ekaḥ rājaputraḥ ।

viṣṇu-purāṇe bhajanaḥ samullikhitaḥ